Τύποι πολιτικής λογικής. Στις νεωτερικές και σύγχρονες δημοκρατικές μορφές ζωής έχουν διαμορφωθεί τύποι (ή εκδοχές) πολιτικής λογικής, οι οποίοι ποικίλλουν και ο τρόπος λειτουργίας τους εξαρτάται από την εκάστοτε ιστορικο-κοινωνική συγκυρία. Οταν μιλάμε για πολιτική λογική εννοούμε δύο πράγματα: το ένα είναι η πολιτική κρίση (απόφαση και πράξη) καθ’ εαυτή και το άλλο είναι ο φορέας που αποφασίζει και πράττει. Στη δεδομένη ιστορικο-πολιτική συγκυρία (στην πολιτική εποχή των δύο τελευταίων χρόνων – μετά τις εκλογές του 2023) η ελληνική πολιτική κοινωνία διανύει μία ακόμη φάση απροσδιοριστίας. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι στην εγχώρια πολιτική λογική πρωταγωνιστικό ρόλο δεν παίζουν οι θεσμοί του κοινοβουλευτικού κράτους δικαίου ούτε οι διαδικασίες της ορθολογικής πολιτικής κοινωνίας. Η Ελλάδα ως πολιτική οντότητα αυτορυθμίζεται στη βάση των συμφερόντων των επιμέρους κοινωνικών ομάδων. Αυτός ο ανταγωνισμός των οικονομικών συμφερόντων των ελίτ διαμορφώνει το πραγματολογικό πλαίσιο εντός του οποίου λαμβάνονται οι πολιτικές αποφάσεις.
Στο σημείο αυτό της επιχειρηματολογίας μου θέλω να κάνω το εξής σχόλιο: στις πρώτες τάξεις του σεμιναρίου του Γιούργκεν Χάμπερμας ρώτησα τον καθηγητή μου: μπορούμε να ερευνήσουμε «αόρατους» ή «αθέατους» παράγοντες που διαμορφώνουν την πολιτική κρίση (απόφαση και πράξη); Η απάντησή του ήταν αφοπλιστική για όλους μας, τους μαθητές του Χάμπερμας. Η θεωρητικο-πολιτική έρευνα, που αναφέρεται στις εκάστοτε ιστορικο-κοινωνικές συγκυρίες, λαμβάνει υπόψη της και εξετάζει μόνον τους «παίκτες» που παίζουν με «ανοιχτά χαρτιά»! Οσοι παράγοντες βρίσκονται «πίσω από τις κουρτίνες», εάν δεν μπορούν παρά να ενταχθούν στο διαφωτιστικό πολιτικό παιχνίδι, δεν μας αφορούν.
Φθάσαμε στις μέρες μας σε μία φάση ιστορικής εξέλιξης της ανθρωπότητας, κατά την οποία μία τυπολογία της πολιτικής λογικής ακούγεται περίεργα. Ο Τραμπ αναγορεύεται στον τύραννο της υφηλίου και όλοι σιωπούν! Ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ μέσα σε μία νύχτα (έχουν περάσει μόλις δύο μήνες από την ενθρόνισή του) κάνει εξαγγελίες στη βάση πολιτικών αποφάσεων που θυμίζουν προ-πολιτικές συνθήκες άσκησης της πολιτικής εξουσίας.
Μπορεί ο Τραμπ να ασκεί την πολιτική εξουσία με τον τρόπο του, το ερώτημα όμως για τη δική μας πολιτική κοινωνία είναι το εξής: πώς και γιατί οι τρεις αυτόνομοι τύποι πολιτικής λογικής (κόμματα – συνδικάτα – κοινωνικά κινήματα) διαμόρφωσαν ένα πραγματολογικό πλαίσιο, που μας οδήγησε σε συνθήκες επανεξέτασης της πολιτικής λογικής;
Στο σημείο αυτό να διευκρινισθεί ότι τα κοινωνικά κινήματα ως φορείς πολιτικής λογικής δεν λειτουργούν ως «σύστημα». Δεν διαθέτουν ένα κάποιο μέσο διαμεσολάβησης όπως είναι το χρήμα ή η εξουσία. Αυτά είναι επικοινωνιακά μέσα του οικονομικού συστήματος και του πολιτικού συστήματος αντίστοιχα. Κάθε κοινωνικό κίνημα εκφράζει στις εκάστοτε ιστορικές συγκυρίες όψεις της βούλησης της κοινωνίας. Ασκεί επιρροή στο πολιτικο-οικονομικό σύστημα της κοινωνίας και οι στόχοι του τελικά αποτιμώνται ως θετική διαμεσολάβηση του ίδιου του κινήματος με τα συστήματα.
Συμπερασματικά με απλά λόγια λέω το εξής: το κοινωνικό κίνημα των Τεμπών ως φορέας πολιτικής λογικής (πέρα από τα κόμματα και τα συνδικάτα) ενώ θα μπορούσε να εκφράσει την πολιτική ελπίδα του ελληνικού λαού, ασφυκτιά μέσα στις πραγματολογικές συνθήκες λειτουργίας του πολιτικού συστήματος. Τα κοινωνικά αιτήματα για αλήθεια και δικαιοσύνη στον βαθμό που δεν «μεταφράζονται» σε πολιτική λογική θα ακυρωθούν. Και η χώρα μας θα βυθισθεί σε πραγματικό πολιτικό τέλμα. Εδώ και τώρα η κοινωνία μας επιβάλλεται να αναδιοργανωθεί ως πολιτικό σύστημα. Να λειτουργήσει ως γνήσια δημοκρατική πολιτική μορφή ζωής. Δεν μπορεί να ανάγονται οι τύποι και οι μορφές της πολιτικής λογικής σ’ ένα πολιτικό υποκείμενο (τον πρωθυπουργό) ακόμη και εάν από συνταγματικής απόψεως κάτι τέτοιο είναι επιτρεπτό! Εδώ και τώρα το πολιτικό σύστημά μας πρέπει να «ανακατασκευαστεί». Μόνον έτσι τα αιτήματα της αλήθειας και της δικαιοσύνης θα επιτελέσουν τον πολιτικό ρόλο τους.
*Πολιτικός φιλόσοφος
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας