Αγνοια και ακηδία, δύο χρόνια μετά

Δεν πέρασαν ούτε τρία εικοσιτετράωρα από τις συγκεντρώσεις της Κυριακής στις οποίες δεκάδες χιλιάδες πολίτες -στην Ελλάδα και σε πόλεις του εξωτερικού- διαδήλωσαν με κεντρικό αίτημα την απόδοση δικαιοσύνης και την πλήρη διαλεύκανση της υπόθεσης των Τεμπών. Και υπήρξε μια σαφής μετατόπιση. Από τα πρωτοσέλιδα «Εκλεισε η υπόθεση των Τεμπών» και τα «Κανείς δεν ενδιαφέρεται για τα Τέμπη» και τα «Οποιος μιλάει για μπάζα, είναι για τα μπάζα», με κορωνίδα το «Ο λαός μίλησε: 41%», ο πρωθυπουργός ένιωσε την ανάγκη να πει κάτι. Στην ουσία έκανε ένα damage control: μια προσπάθεια ελαχιστοποίησης της ζημιάς η οποία, καθώς φαίνεται, έχει πολλά επίπεδα προσέγγισης και έχει προκύψει από πλήθος συντονισμένων δράσεων ή παραλείψεων και -μεταξύ των άλλων- υψηλά ιστάμενων προσώπων και κεντρικών μηχανισμών. Το αποτέλεσμα είχε τη μορφή ενός «πολιτικού» σίκουελ. Δηλαδή, ξαναπαίχτηκε, με άλλους όρους και δίχως να έχει αλλάξει τίποτα, η ίδια ιστορία, όπως εκείνες που σχετίστηκαν με αντίστοιχα ζητήματα, με κορυφαίο παράδειγμα την υπόθεση των υποκλοπών.

Το πρώτο που προέκυψε από τη συνέντευξη στον Alpha ήταν η προσπάθεια του πρωθυπουργού να βγάλει τον εαυτό του από το κάδρο των κυβερνητικών χειρισμών. «Εάν τα γνώριζα δεν θα συνέβαιναν» είχε πει για τις υποκλοπές. Αλλά, εδώ, όπως και στις υποκλοπές, τα πλήγματα για την επιτελικότητα του Μαξίμου είναι συντριπτικά, μάλιστα, με πολύ τραυματικό τρόπο γιατί αγγίζουν το θυμικό και το συναίσθημα ολόκληρης της κοινωνίας. Η χαμαιλεόντεια αντίδραση επαναλήφθηκε αυτούσια. Ο κ. Μητσοτάκης δεν είπε τη λέξη «παραπλανήθηκα», δεν παραδέχτηκε λάθη, όταν ο ίδιος είχε υποστηρίξει με βεβαιότητα -πριν από έναν χρόνο- ότι «η εμπορική αμαξοστοιχία δεν μετέφερε τίποτα ύποπτο». Τώρα υποστήριξε ότι έτσι «με είχαν διαβεβαιώσει οι εμπλεκόμενοι: η Hellenic Train, με απάντηση σε ερώτηση που είχε γίνει στη Βουλή, η Πυροσβεστική, ο ΟΣΕ. Εναν χρόνο μετά, όμως, είπα ότι όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά. Αρα, εξίσου ενδιαφέρομαι και εγώ να μάθω εάν υπήρχε κάποιο λαθραίο…». «Δεν έκανα λάθος. Μετέφερα τις πληροφορίες που είχα». Η ειλικρινής απάντηση θα ήταν «Ηθελα από την πρώτη στιγμή εγώ και η κυβέρνηση να βγούμε από το κάδρο ευθυνών και πιθανών τιμωριών».

Το δεύτερο που προέκυψε από τη συνέντευξη ήταν η αλλαγή κατεύθυνσης στη μέχρι τώρα κυβερνητική στάση απέναντι στην τραγωδία. Ηταν εντυπωσιακό το άδειασμα της εξεταστικής επιτροπής, το άδειασμα όλων όσοι επιτέθηκαν με ανοίκειο τρόπο στους συγγενείς των θυμάτων, η παραδοχή ότι πράγματι το τρένο μπορεί και να μετέφερε παράνομα καύσιμα και άλλες αστοχίες. Η αλλαγή αυτή ανοίγει, βέβαια, και τον σχετικό κατάλογο με τις υποψήφιες Ιφιγένειες. Η Hellenic Train, στελέχη του ΟΣΕ, η Πυροσβεστική, διάφορα στελέχη της Ν.Δ., ο πρόεδρος της εξεταστικής και, βέβαια, ο κ. Καραμανλής του Αχιλλέως παραμένουν πλέον ξέσκεποι και πολιτικά απροστάτευτοι. Οπως και με τις υποκλοπές, θα «θυσιαστούν» με ευκολία, όταν φτάσει η στιγμή.

Το τρίτο που δεν προέκυψε από τη συνέντευξη (ούτε, βέβαια, θα μπορούσε) αλλά επικρέμαται ως αγωνία και βάσανο στην κοινωνία είναι πιο σοβαρό και δεν επιτρέπει περιθώρια πλάνης. Εχει να κάνει με τον κόσμο μας. Είναι το πόσο ασφαλείς είμαστε όταν μπαίνουμε σε οποιοδήποτε μέσο μαζικών μεταφορών. Εχει να κάνει με τη φιλοπεριβαλλοντική μας πολιτική. Το θλιβερό της άγνοιας και της ακηδίας είναι ότι η Ελλάδα στον 21ο αιώνα δεν έχει ένα αξιόπιστο, σύγχρονο και ασφαλές σιδηροδρομικό δίκτυο και ότι σε μια ήπειρο -την ευρωπαϊκή- η οποία δοκιμάζεται σε πολλά επίπεδα, η χώρα μας είναι σήμερα ο πιο αδύναμος κρίκος.

Η κατακλείδα, έως εδώ, στο τραύμα της τραγωδίας είναι ένας παραπλανημένος πρωθυπουργός που λέει ότι «όλα έγιναν με καλό σκοπό». Και επειδή στο παρελθόν, πράγματι, υπήρξαν πολλοί παραπλανημένοι πρωθυπουργοί για γεγονότα που σημάδεψαν την Ιστορία και προξένησαν δεινά, είναι να αναρωτιέται κανείς εάν η πλάνη (προσέξτε, «πάντα με καλό σκοπό») είναι το μόνιμο σύννεφο στο οποίο κατοικοεδρεύουν οι πρωθυπουργοί.

Τέλος, ας σημειωθεί ότι σε επίπεδο πολιτικής ουσίας, η ανάγνωση των συλλαλητηρίων «να μάθουμε την αλήθεια, ακριβώς τι έχει συμβεί, να αποδοθεί δικαιοσύνη, να τιμωρηθούν οι ένοχοι και τρίτον να εξασφαλίσουμε ότι κάτι τέτοιο δεν θα ξαναγίνει και θα αποκτήσει η Ελλάδα σύγχρονα, ασφαλή, αξιόπιστα ευρωπαϊκά τρένα» δεν λέει κάτι, όταν το ύστατο καταφύγιο των επιβλαβών πολιτικών είναι η Δικαιοσύνη. Οι πολιτικές είναι επιλογές και δεν ασκούνται με το μάτι στη Δικαιοσύνη. Η πρωθυπουργική ανάγνωση θα μπορούσε να αποκωδικοποιηθεί ως ειλικρινής. Ομως, με μία επιφύλαξη. Η εμπειρία δείχνει μια επιπλέον ανέξοδη ρητορική που διέρχεται από -και κινητοποιεί- μηχανισμούς που ματαιώνουν ο ένας τον άλλο. Γι’ αυτό και τα πολλά ερωτηματικά.