Διάβασα το άρθρο του Αντώνη Λιάκου με τον τίτλο «Κουλτούρες ακύρωσης και πολιτισμικοί πόλεμοι» (δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Η Καθημερινή» 22.12.2024) και πρέπει να παραδεχτώ ότι οι σκέψεις που ανέπτυξε και οι ιδέες που εξέθεσε συμβάλλουν μ’ έναν μοναδικό θεωρητικο-πολιτικό τρόπο στη διαμόρφωση της αυτοεικόνας και της αυτοαντίληψης της Ελλάδας στη σύγχρονη εποχή.
Προσθέτω ότι συμφωνώ με την ιδέα του, ότι μπορεί να ανασυγκροτηθεί η πολιτική ιστορία της νεωτερικής και της σύγχρονης Ελλάδας με άξονα τις πολιτισμικές συγκρούσεις και τους πολιτισμικούς πολέμους. Δηλαδή μπορούμε να γράψουμε «ακόμα μία ιστορία» (noch eine Geschichte) της πολιτικής εξέλιξης της χώρας μας από τη σκοπιά των πολιτισμικών συγκρούσεων.
Σκέφτηκα, λοιπόν, ότι προς μια τέτοια θεωρητικο-πολιτική κατεύθυνση θα ήταν χρήσιμο να καταρτίσουμε, ως πολιτική κοινωνία, έναν κατάλογο με τους τύπους των πολιτισμικών διενέξεων εντός του πραγματολογικού πεδίου της κοινωνίας μας. Και αυτή η τυπολογία μπορεί να έχει κριτήριό της το θεματικό αντικείμενο των διενέξεων. Ως θεματικά αντικείμενα ορίζονται: η γλώσσα, η εθνική ταυτότητα, το μοντέλο κοινωνικής οργάνωσης, η πραγματολογική συνθήκη της αισθητικής κοινωνίας και πολλά άλλα. Κατά συνέπεια, μπορούμε να διακρίνουμε τους πολιτισμικούς πολέμους σε τέσσερις ή πέντε (ή και περισσότερους) τύπους. Χωρίς καμία αξιολογική ταξινόμηση, οι πολιτισμικοί πόλεμοι στην Ελλάδα είναι πέντε (5 τον αριθμό) κατά την προσωπική θεωρητικο-πολιτική έρευνά μου: ο γλωσσικός, ο εθνικός, ο ιδεολογικο-πολιτικός, ο αισθητικός και ο κοσμοθεωρητικός.
Για κάθε έναν απ’ αυτούς τους πολιτισμικούς πολέμους διεξήχθησαν μάχες σε όλα τα πλάτη και τα μήκη της δημόσιας σφαίρας. Η ιστορική έκβαση αυτών των πέντε πολιτισμικών συγκρούσεων διαμόρφωσε την ταυτότητα της σύγχρονης Ελλάδας.
Πράγματι, η νεωτερική και η σύγχρονη Ελλάδα, ενώ έχει περάσει από σαράντα κύματα, κατά τη θεωρητικο-πολιτική άποψή μου ακόμη και σήμερα (2025) «ψάχνει τον εαυτό της»! Οι πολιτισμικές συγκρούσεις του ιστορικού παρελθόντος της δεν έχουν αποδώσει τα αναμενόμενα του πολιτικού σχεδιασμού της μεταπολεμικής (1949) και της μεταπολιτευτικής (1974) Ελλάδας. Αναφέρω μόνο, χαρακτηριστικά, την εμπλοκή μου στα «γλωσσικά παιχνίδια» (Wittgenstein) που παίχτηκαν και παίζονται ακόμη σε βάρος μου ως πολίτη της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ!
Οταν ολοκληρώθηκε σύμφωνα με τους πολιτικούς σχεδιασμούς του ελληνικού κράτους η κοινωνικοποίησή μου (η εγκύκλια παιδεία μου) έπρεπε να γράψω μια «έκθεση ιδεών» για να μπω στο πανεπιστήμιο! Εγραψα, λοιπόν, την «έκθεση» και πήρα 10 στη βαθμολογία. Οταν μου ζήτησε ο πατέρας μου να του πω τι έγραψα, δεν μπορούσα να του μιλήσω. Οι εξουσιαστικοί μηχανισμοί με είχαν βάλει στον κατάλογο των «γλωσσικών εξορίστων». Εφυγα για τη Γερμανία και επιτέλους μίλησα τη γλώσσα η οποία συνδέθηκε με τη σκέψη μου.
Κλείνοντας αυτές τις συνειρμικές σημειώσεις μου στο άρθρο του Αντώνη Λιάκου, κάνω την εξής πρόταση: ως πολιτική κοινωνία μπορούμε να γράψουμε την πολιτική ιστορία μας όχι με άξονα τα θεματικά αντικείμενα των κοινωνικών διενέξεων. Ούτε, εννοείται, τη γραμμική ιστορία του κοινοβουλευτισμού και των πολιτικών ιδεών, όπως έχει καταστεί κάτι τέτοιο ως επιστημολογική συνήθεια.
Επιτέλους και ελπίζω κάτι τέτοιο να γίνει πραγματικότητα: είναι απαίτηση η αξίωση της ίδιας της πολιτικής κοινωνίας μας να «κατασκευάσει» το μέλλον της εντός των πραγματολογικών ορίων του γλωσσικού, του εθνικού, του πολιτικού, του αισθητικού και του κοσμοθεωρητικού αυτοπροσδιορισμού της.
*Πολιτικός φιλόσοφος
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας