Οι επίγονοι

Η παραπάνω διαπίστωση ισχύει και για τη χώρα μας.

Αυτοί που διαδέχτηκαν τους προηγούμενους δεν μπόρεσαν να συνεχίσουν το έργο τους. Τα συγκεκριμένα άτομα παρέλαβαν ολόκληρη ιστορία, όμως οι ώμοι τους δεν μπόρεσαν να κρατήσουν τη βαριά κληρονομιά. Είχαν όλες τις προϋποθέσεις για να συνεχίσουν τον δρόμο τους, αλλά σταμάτησαν σχεδόν μόλις άρχισαν. Μια πορεία που φαινόταν λαμπρή κατέληξε σε οικτρή αποτυχία, για να μην πω σε τραγωδία. Παρότι διέθεταν όνομα με ιστορικές καταβολές και λαϊκή αποδοχή, εξώκειλαν στα κράσπεδα της ιστορικής ασημαντότητας.

Ζώντας σε περιβάλλοντα όπου η πολιτική είχε έντονη την παρουσία της, αυτοί δεν την είδαν, δεν την άγγιξαν ποτέ. Ισως να τη φαντάστηκαν. Εκαναν σπουδές στο εξωτερικό, είδαν άλλους κόσμους, άλλες νοοτροπίες, άλλες μεθόδους, άλλους θεσμούς. Ηρθαν στη χώρα και δεν έφεραν τίποτε καλό απ’ έξω. Αφομοίωσαν και αφομοιώθηκαν σ’ έναν επαρχιωτισμό. Επαγγέλθηκαν μεταρρυθμίσεις -ο πληθυντικός τούς μάρανε- οι οποίες στην πράξη αποδείχτηκαν μικροαλλαγές και μάλιστα αναποτελεσματικές. Σε όλους τους τομείς. Τους έλειπε όμως η στόφα του αληθινού ηγέτη που σχεδιάζει, που προβλέπει και εμπνέει.

Αναδείχτηκαν στην κομματική ηγεσία και ανέλαβαν την πολιτική εξουσία άκοπα, χωρίς καμιά προσωπική προσπάθεια και αξιοσύνη. Ξόδεψαν γρήγορα και απερίσκεπτα την πολιτική τους προίκα και, το χειρότερο, δήλωσαν ότι κουράστηκαν και εγκατέλειψαν ό,τι ανέλαβαν στα μισά του δρόμου.

Η προσωπική τους πορεία ουδόλως θα μας ενδιέφερε αν δεν επηρέαζε τις τύχες των πολλών. Οι προσδοκίες των πολιτών έγιναν παρανάλωμα στα καπρίτσια και στις ιδεοληψίες κάποιων που νόμισαν ότι είναι σπουδαίοι. Δυστυχώς ήταν μόνο κάποιοι και τίποτε παραπάνω. Ανοιξε η πόρτα της Ιστορίας κι αυτοί έτυχε να είναι μπροστά. Τόσο απλά. Τι άφησαν πίσω τους; Ακυβερνησία, χρεοκοπία και υποδούλωση της χώρας σε ξένα συμφέροντα.

Απορίας άξιον είναι πως εμφανίζονται κατά καιρούς για να πουν κάτι ως άλλη Πυθία. Λες και τους ζήτησε κανείς τη γνώμη τους. Διατυπώνουν κάποτε απόψεις ακαίρως προσκαίρως μήπως και τους ξεχάσουμε. Εισπράττουν όμως τις επιδοκιμασίες κάποιων επίδοξων οπαδών που θέλουν να κατατάσσονται στους κύκλους τους.

Αυτά όσον αφορά τους ηγέτες των παραπάνω θεσμών. Τι γίνεται όμως σ’ ένα κόμμα (ηγετική ομάδα, όργανα, μέλη). Ζώντας την εποχή της παρακμής δεν ενθυμούνται τίποτε από τον καιρό της ακμής, δεν παραδειγματίζονται, δεν διδάσκονται. Κλεισμένοι στην κομματική γυάλα κοιτάζουν εαυτούς και αλλήλους νωθροί, άβουλοι και μοιραίοι. Ζώντας στον ιδιότυπο μικρόκοσμό τους δεν βλέπουν στην κοινωνία τη ζωή που τους περιβάλλει. Λειτουργούν σαν να ρυθμίζουν -και μάλιστα ανεπιτυχώς- προσωπικές υποθέσεις. Προσωπικές φιλοδοξίες -θεμιτές κατά τα άλλα- παραβλέπουν το κοινό καλό, τη λειτουργία των θεσμών και του πολιτεύματος γενικότερα.

Ομάδες και ομαδούλες μετρούν τις δυνάμεις τους, συγκρούονται, αλληλοκατηγορούνται, κι αν αναγκαστούν να συνεργαστούν αλληλοϋποβλέπονται περιμένοντας την ευκαιρία για να τους εξουδετερώσουν. Προσωπικές πικρίες αναγορεύονται σε αντιπολιτευτικές τάσεις. Μια παράσταση παραλόγου στην οποία είναι πρωταγωνιστές και θεατές ταυτόχρονα.

Και τα μέλη τι κάνουν; Οι περισσότεροι εγκλωβισμένοι σ’ έναν αγώνα άγονο παρασύρονται από τις φωνασκίες, συστρατεύονται με τους μεν και τους δε αδυνατώντας να παρέμβουν σ’ αυτόν τον χαλασμό. Η παρουσία τους σε εκδηλώσεις και η συμμετοχή σε ψηφοθηρίες δεν δικαιώνουν τον ρόλο τους. Αντιθέτως τον απαξιώνουν.

Και ο λαός τι κάνει; Σαν υπνωτισμένος παρακολουθεί τα νέα της ημέρας συνθλιμμένος από τις υποχρεώσεις της καθημερινότητας. Ο μισθός, η ακρίβεια των αγαθών και των υπηρεσιών, οι ευκαιρίες για εργασία, όλα σ’ ένα μίξερ που δεν ξέρεις τι θα βγάλει.

Σε παλαιότερο άρθρο μου είχα κάνει λόγο για την παρακμή του πολιτικού μας συστήματος. Λυπάμαι πολύ που το προέβλεψα. Τώρα δεν θα κάνω καμιά πρόβλεψη. Αλλωστε τα πράγματα εξελίσσονται τόσο γρήγορα που η κάθε πρόβλεψη έρχεται δεύτερη, κατόπιν εορτής, μπροστά σε κάθε γεγονός που λαβαίνει χώρα. Από την άλλη τις «προβλέψεις», που μοιάζουν με αυτοεκπληρούμενες προφητείες, τις έχουν αναλάβει οι δημοσκοπικές εταιρείες και τώρα τελευταία οι στοιχηματικές.

Πολλοί δημοσιολογούντες προσφέρουν πληροφόρηση αφειδώς και με το αζημίωτο. Η διαστρέβλωση έχει αντικαταστήσει την αντικειμενικότητα, την εγκυρότητα η χειραγώγηση.

Είναι καιρός να αντιτάξουμε στην εθνική κατήφεια, την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, στις αντιλαϊκές πρακτικές την ομόθυμη αντίδραση. Η αρχή είναι πάντα δύσκολη. Εχουμε χρέος απέναντι στον εαυτό μας και στις γενιές που έρχονται.

*Φιλόλογος-συγγραφέας