Στο ερώτημα αυτό καλούνται να απαντήσουν όλοι οι πολίτες, οι οποίοι αυτοπροσδιορίζονται, σε ταυτοτικό επίπεδο, ως προοδευτικοί. Η διάκριση ανάμεσα στις συντηρητικές και τις προοδευτικές δυνάμεις σε κάθε κοινωνία (νεωτερική και σύγχρονη) υφίσταται και λειτουργεί ως «πρώτη αρχή» της δόμησης και της λειτουργίας του πολιτικού συστήματος και του πολιτικού στοιχείου εν γένει.
Εάν επιχειρήσουμε μία θεωρητικο-πολιτική σκιαγράφηση της πολιτικής συνθήκης στην ελληνική πολιτική κοινωνία διαπιστώνουμε, ότι το μείζον πολιτικό πρόβλημά μας είναι το εξής: μετά το τέλος των συνεχών κοινωνικών κρίσεων (βλ. δημοσιονομική, υγειονομική, ενεργειακή κ.λπ.) η συντηρητική πολιτική παράταξη κυριαρχεί, ενώ η προοδευτική πολιτική παράταξη βυθίζεται στην ανυπαρξία. Η ονοματοδοσία του ελληνικού πολιτικού προβλήματος αποκτά κατά διαστήματα, διαφορετικούς λεκτικούς και ομιλιακούς ορισμούς. Η ουσία όμως είναι μία: πώς μπορούν να ανασυγκροτηθούν σε πολιτικό επίπεδο οι κοινωνικές δυνάμεις που εκφράζουν τις ιδέες του πολιτικού διαφωτισμού; Σε τελική ανάλυση το κοινωνικό-πολιτικό σύστημα του προοδευτισμού;
Οσοι υποστηρίζουν ότι η «διαμάχη» ανάμεσα στον συντηρητισμό και στον κοινωνικο-πολιτικό προοδευτισμό έχει φθάσει στο τέλος της, ζούνε σε συνθήκες «πολιτικού ψεύδους». Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η κυβέρνηση Μητσοτάκη. Επειδή σ’ αυτή συμμετέχουν τρεις-τέσσερις υπουργοί οι οποίοι θήτευσαν σε προηγούμενες προοδευτικές κυβερνήσεις (βλ. Φλωρίδης, Χρυσοχοΐδης κ.ά.), αυτό δεν σημαίνει πως η κυβέρνηση αυτή «μεταμορφώθηκε» σε προοδευτική πολιτική δύναμη.
Ας εξετάσουμε τώρα πώς και γιατί ο κοινωνικο-πολιτικός προοδευτισμός στη χώρα μας κατά την τελευταία δεκαπενταετία (μετά το ξέσπασμα της δημοσιονομικής κρίσης) αντιμετωπίζει προβλήματα πολιτικής συγκρότησης και κοινωνικής λειτουργίας; Η άποψη, σύμφωνα με την οποία η Δεξιά υπό την εκδοχή του Μητσοτάκη είναι η αποτελεσματική πολιτική μέθοδος επίλυσης των κοινωνικών προβλημάτων, δεν είναι παρά το μέγιστο «πολιτικό ψεύδος»!
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη από τον Ιούλιο του 2019 έως σήμερα (Απρίλιος του έτους 2025) ασκεί την εξουσία, αλλά δεν επιλύει τα δομικά προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας.
Στην πολιτικο-δημοσιογραφική γλώσσα διαβάζουμε και ακούμε πως δεν «υπάρχει αντιπολίτευση» στην κυβέρνηση Μητσοτάκη! Και ταυτόχρονα σε δημοσκοπικό επίπεδο η «Πλεύση Ελευθερίας» αναγορεύεται σε «αξιωματική αντιπολίτευση»! Και από την άλλη στο κοινοβουλευτικό επίπεδο η αξιωματική αντιπολίτευση που ασκεί το ΠΑΣΟΚ είναι αναποτελεσματική, επειδή το ίδιο ως πολιτικό κόμμα αντιμετωπίζει ταυτοτικά προβλήματα. Το ίδιο ισχύει και για τα κόμματα: ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. «Νέα Αριστερά» και «ΜέΡΑ 25».
Κατά την άποψή μου, η ταυτοτική κρίση στην οποία έχουν βυθισθεί τα υφιστάμενα πολιτικά κόμματα της αντιπολίτευσης είναι η κύρια αιτία για την ανυπαρξία του κοινωνικο-πολιτικού προοδευτισμού στην κοινωνία μας. Εάν κάνουμε ένα βήμα στους θεωρητικο-πολιτικούς προβληματισμούς μας θα διαπιστώσουμε ότι η ταυτοτική κρίση των αντιπολιτευτικών πολιτικών κομμάτων ανάγεται τελικά σ’ αυτό που ονομάζουμε στην πολιτική φιλοσοφία «τυραννία της οικειότητας» (βλ. το ομότιτλο βιβλίο του Richard Sennett).
Οταν τα στελέχη και τα μέλη των κομμάτων θεωρούν ότι ένα κόμμα είναι δικός τους «οικείος χώρος» και όχι πολιτικός θεσμός που «γεφυρώνει» τις κοινωνικές ανάγκες με τους εξαναγκασμούς της πολιτικής, τότε αυτά τα στελέχη οδηγούνται στην απαξίωση.
Τελικά στο ερώτημα του τίτλου εάν μπορώ να δώσω μία απάντηση, αυτή δεν είναι άλλη από την εξής: τα υφιστάμενα πολιτικά κόμματα του κοινωνικο-πολιτικού προοδευτισμού για να κατακτήσουν τη θέση της πολιτικής εμπροσθοφυλακής στην κοινωνία μας (για να καταστούν σε μία επόμενη φάση κυβέρνηση στη χώρα μας) χρειάζεται να κάνουν δύο υπερβάσεις. Ποιες είναι αυτές; Η πρώτη αναφέρεται στην επανίδρυση των κομμάτων αυτών όχι ως «οικείων χώρων» αλλά ως θεσμός κοινωνικής αντιπροσώπευσης. Και η δεύτερη υπέρβαση έχει να κάνει με την αντιμετώπιση της ταυτοτικής κρίσης αυτών των κομμάτων. Τελικά εάν η υφιστάμενη κομματική αντιπολίτευση επαναθεμελιωθεί ως αντιπροσωπευτικό πολιτικό σύστημα των κοινωνικών αναγκών και αιτημάτων, τότε είναι βέβαιο ότι θα ανοίξει ο δρόμος προς τον πολιτικό αυτοπροσδιορισμό της. Και εννοείται πως θα ανοίξει και ο δρόμος προς την κυβερνητική προοπτική της.
*Πολιτικός φιλόσοφος
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας