Τα Δαρδανέλια της ξηράς, του νερού και του αέρα κοπανιστού

Κάτι τέτοιο θα συμβεί πιθανά και με τα υπερφίαλα και ανεδαφικά σχέδια που διακινούν το τελευταίο διάστημα διάφοροι τοπικοί παράγοντες στην Αλεξανδρούπολη, με προεξάρχοντα τον δήμαρχό της Γιάννη Ζαμπούκη, για τον γεωστρατηγικό ρόλο της Αλεξανδρούπολης και δη του λιμανιού της που, σύμφωνα με την ανάγνωσή τους, πρόκειται να μετατραπεί στα «Δαρδανέλια της ξηράς». Χονδρικά η θέση αυτή υποστηρίζει πως «η Αλεξανδρούπολη αποτελεί μια στρατηγικής σημασίας περιοχή του ελληνικού χώρου, όπου στο άμεσο μέλλον θα έπρεπε να δημιουργηθεί ένας διεθνής κόμβος συνδυασμένων μεταφορών».

Οι μεταφορικές υποδομές που θα υλοποιούσαν το νέο όραμα για την Αλεξανδρούπολη θα της προσέδιδαν έναν διεθνή ρόλο μεγάλης σημασίας, υποκαθιστώντας τα στενά του Βοσπόρου και του Τσανάκαλε. Αυτό το σύνολο των δικτύων συνδυασμένων μεταφορών χαρακτηρίστηκε ως τα «Δαρδανέλια της ξηράς». Παρότι βέβαια η ονομασία εκ πρώτης όψεως μοιάζει εντυπωσιακή, παρά ταύτα μαρτυρά όχι μόνο βασική αδυναμία αφομοίωσης του ιστορικού πλαισίου της περιοχής αλλά και πλήρη άγνοια της διεθνούς πραγματικότητας στον τομέα των συνδυασμένων μεταφορών.

Σε μια πρόσφατη ομιλία του για την εξέλιξη των υποδομών στη χώρα κατά τη διάρκεια της Μεταπολίτευσης, στο συνέδριο του Οικονομικού Επιμελητηρίου Θράκης στην Αλεξανδρούπολη, ο Ιωάννης Μουρμούρης, τέως αντιπρύτανης του ΔΠΘ και ένας από τους λίγους επαΐοντες πάνω στο management των μεταφορών, χωρίς να το επιδιώκει ειδικά αποδόμησε μέσα σε λίγα λεπτά πλήρως όλο το αφήγημα. Οπως είπε ο κ. Μουρμούρης, τη δεκαετία του 1990 υπήρξε μια σειρά προγραμμάτων προκειμένου να κατασκευαστούν εμπορευματικά κέντρα, ένα με δύο σε κάθε νομό, με στόχο να αναλάβουν όλη τη μεταφορική διαδικασία και αποθήκευση και με τον τρόπο αυτό να προκύψουν διάφορες οικονομίες κλίμακας.

«Κατατέθηκαν περίπου 60 προτάσεις, όταν όμως βάλαμε κάτω τα εμπορεύματα που απαιτούντο για αυτές τις υποδομές, είδαμε ότι ήταν 10 φορές το εμπορευματικό έργο της Ευρώπης. Μόνο έτσι “έβγαιναν”…». Μάλιστα, επεσήμανε πως «αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει ούτε ένα εμπορευματικό κέντρο του τύπου που επιδιώκαμε να φτιάξουμε. Είναι μόνο το περίφημο Θριάσιο, που έχει δημοπρατηθεί οκτώ φορές και το μισό είναι ακόμη σε διαδικασία δημοπράτησης και κατακύρωσης. Δόθηκαν τότε χρήματα, έγιναν διαγωνισμοί, μελετητικά γραφεία έβγαλαν λεφτά –και καλώς έβγαλαν, νομίμως τα έβγαλαν–, η Ε.Ε. πλήρωσε, όμως δεν έγινε τίποτα απολύτως.

»Υπήρχε υπερπληθώρα προτάσεων, υπερδιαστασιολόγηση, έλλειψη στρατηγικής και τελικώς δεν υλοποιήθηκαν», θα τονίσει με νόημα ο καθηγητής. Ενώ σε άλλο σημείο της ομιλίας του, για το θέμα της χρηματοδότησης των επενδύσεων, σημείωσε: «Κάποιος θέλει να πάει μέχρι το Ελσίνκι. Μπορεί να μας πει πού θα βρει τα χρήματα; Τα μόνα που έχουμε σαν χώρα είναι τα κοινοτικά κι ό,τι δανειζόμαστε για τα ίδια έργα από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα… Για να μπει μια τράπεζα στη διαδικασία ενός project θα πρέπει από αυτά που θα εισπράττει μετά να έχει να κερδίσει. Τέτοια projects δεν βλέπω στην Ελλάδα, ή τουλάχιστον όποιος τα βλέπει, να βάλουμε όλοι τα λεφτά μας εκεί» θα καταλήξει.

Συνεπώς και χωρίς περιστροφές, όσοι υποστηρίζουν αυτά τα μεγαλεπήβολα σχέδια θα πρέπει να μας εξηγήσουν πώς θα καταφέρει η Αλεξανδρούπολη να φτιάξει ένα εμπορευματικό κέντρο ανώτερο του Θριασίου όταν για πενήντα χρόνια καμία κυβέρνηση δεν κατάφερε να το πετύχει σε καμία πόλη της Ελλάδας, από ποια χρηματοδοτικά εργαλεία θα χρηματοδοτήσουν την κατασκευή του και, τέλος, ποιος και από πού θα προέλθει ο όγκος των εμπορευμάτων που θα εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητά του;

Καλά τα οράματα, αλλά τέτοια διαθέτουν και τα μέντιουμ και οι καφετζούδες, χωρίς όμως ρεαλιστική και κοστολογημένη μελέτη σκοπιμότητας και βιωσιμότητας το πιθανότερο είναι τα «Δαρδανέλια της ξηράς» να μετατραπούν σε Δαρδανέλια του αέρα – αλλά κοπανιστού!