Η έκθεση Ντράγκι ήρθε απλώς να επιβεβαιώσει αυτό που είναι κοινό μυστικό. Η Ελλάδα και η Ευρώπη βρίσκονται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι που απαιτεί επαναπροσδιορισμό των στρατηγικών τους προτεραιοτήτων προκειμένου να ανταποκριθούν στις πιέσεις που ασκούνται από το παγκόσμιο οικονομικό και γεωπολιτικό περιβάλλον. Οι προκλήσεις της τεχνολογικής προόδου, της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης καθώς και των γεωπολιτικών εντάσεων έχουν δημιουργήσει ένα απαιτητικό πλαίσιο που αναδεικνύει την ανάγκη για νέες πολιτικές και επενδύσεις στην καινοτομία και τη βιομηχανική ανθεκτικότητα.
Το γεωπολιτικό τοπίο στην Ευρώπη χαρακτηρίζεται από κρίσεις όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία, η κρίση στη Μέση Ανατολή, η ενεργειακή ανασφάλεια και η άνοδος της Ακροδεξιάς σε πολλές χώρες. Παράλληλα η Ευρώπη αντιμετωπίζει μια κλιματική και δημογραφική κρίση που επιδεινώνει την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεών της.
Σε αυτό το απαιτητικό περιβάλλον η Ευρωπαϊκή Ενωση καλείται να αναπροσαρμόσει τις στρατηγικές της. Οι επενδύσεις στην καινοτομία, την ψηφιοποίηση και την πράσινη μετάβαση αποτελούν βασικά εργαλεία για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας. Ωστόσο αυτές οι πρωτοβουλίες απαιτούν τεράστια κεφάλαια, τα οποία η Ε.Ε. προσπαθεί να εξασφαλίσει μέσω χρηματοδοτικών εργαλείων όπως το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το InvestEU και τα διαρθρωτικά ταμεία.
Η καινοτομία θα πρέπει να αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες του νέου αυτού μοντέλου. Οι τεχνολογικές λύσεις και οι ψηφιακές υποδομές θα επιτρέψουν στις ευρωπαϊκές και ελληνικές επιχειρήσεις να είναι πιο ανταγωνιστικές. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η τεχνητή νοημοσύνη και οι τεχνολογίες αιχμής είναι τομείς στους οποίους η Ευρώπη υστερεί σε σχέση με άλλες δυνάμεις όπως οι ΗΠΑ και η Κίνα. Η Ευρώπη πρέπει να επιταχύνει τις επενδύσεις της στους τομείς αυτούς προκειμένου να παραμείνει ανταγωνιστική στην παγκόσμια σκηνή. Η ψηφιακή μετάβαση είναι κρίσιμη τόσο για την Ευρώπη όσο και για την Ελλάδα. Παρά τη σημαντική πρόοδο που έχει σημειωθεί τα τελευταία χρόνια, το ψηφιακό χάσμα παραμένει ένα κρίσιμο εμπόδιο, ειδικά σε χώρες όπως η Ελλάδα όπου οι ψηφιακές υποδομές υστερούν σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Η αύξηση των επενδύσεων στην ψηφιοποίηση των επιχειρήσεων και την ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων θα διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στην ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Παράλληλα η πράσινη ανάπτυξη και η μείωση των εκπομπών άνθρακα είναι σημαντικά για τη στρατηγική της Ευρώπης, όπως προβλέπεται στο Ευρωπαϊκό Πράσινο Σύμφωνο. Η επίτευξη αυτών των στόχων απαιτεί επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και υποδομές καθαρής ενέργειας. Οι γεωπολιτικές εντάσεις και οι ενεργειακές κρίσεις που έχουν ενταθεί τα τελευταία χρόνια υπογραμμίζουν την ανάγκη για διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας και την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης. Η ανθεκτικότητα της ευρωπαϊκής και ελληνικής βιομηχανίας αποτελεί ακόμα έναν κεντρικό άξονα. Η κρίση της πανδημίας και τα προβλήματα στις αλυσίδες εφοδιασμού έδειξαν πόσο κρίσιμη είναι η μείωση της εξάρτησης από εισαγόμενα προϊόντα και πρώτες ύλες. Οι στρατηγικές επενδύσεις σε τομείς όπως η παραγωγή ενέργειας, οι πρώτες ύλες και τα τεχνολογικά εξαρτήματα μπορούν να δημιουργήσουν μια αυτάρκη βιομηχανική βάση που θα αντεπεξέρχεται καλύτερα στις παγκόσμιες προκλήσεις.
Η εξωστρέφεια και η ενίσχυση της εξαγωγικής δραστηριότητας των επιχειρήσεων αποτελούν επίσης κλειδιά για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας. Η Ελλάδα, για παράδειγμα, πρέπει να επικεντρωθεί στη βελτίωση της εξαγωγικής ικανότητας των επιχειρήσεών της μέσω στρατηγικών επενδύσεων και αξιοποίησης χρηματοδοτικών εργαλείων που θα επιτρέψουν την ενίσχυση των καινοτόμων μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Η μετάβαση σε ένα νέο παραγωγικό μοντέλο, ωστόσο, δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς τη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής. Η καινοτομία, η πράσινη μετάβαση και οι τεχνολογικές επενδύσεις είναι απαραίτητες για την ενίσχυση της οικονομίας, αλλά δεν θα είναι βιώσιμες εάν διαρραγεί ο κοινωνικός ιστός.
Για να επιτευχθούν οι φιλόδοξοι αυτοί στόχοι, είναι κρίσιμο οι μισθοί να συμβαδίζουν με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και να διασφαλιστεί ότι η οικονομική ανάπτυξη είναι συμπεριληπτική και τα οφέλη των επενδύσεων διανέμονται δίκαια σε όλες τις κοινωνικές ομάδες. Η δίκαιη κατανομή των χρηματοδοτικών εργαλείων, ειδικά προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τις κοινωνικά ευάλωτες περιοχές, αποτελεί προϋπόθεση για τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής και την αποφυγή αυξανόμενων κοινωνικών ανισοτήτων.
Αν οι κοινωνικές ανισότητες συνεχίσουν να διευρύνονται, τα οφέλη από τις επενδύσεις στην καινοτομία και την ψηφιοποίηση θα είναι περιορισμένα. Μια ισχυρή κοινωνική βάση, με δίκαιη πρόσβαση στις ευκαιρίες που παρέχονται από τα χρηματοδοτικά εργαλεία, θα διασφαλίσει ότι η ψηφιακή και πράσινη μετάβαση δεν θα αφήσει κανέναν πίσω.
Είναι σαφές ότι τόσο η Ελλάδα όσο και η Ευρώπη βρίσκονται σε ένα κρίσιμο σημείο καμπής. Η υιοθέτηση ενός νέου παραγωγικού μοντέλου που θα βασίζεται στην καινοτομία, την ψηφιακή και πράσινη μετάβαση, καθώς και στην ενίσχυση της βιομηχανικής ανθεκτικότητας και της κοινωνικής συνοχής είναι μονόδρομος για να παραμείνουν ανταγωνιστικές στην παγκόσμια σκηνή. Οι χρηματοδοτικές πηγές και τα στρατηγικά σχέδια για την ενίσχυση της εξωστρέφειας, των επενδύσεων και της επιχειρηματικότητας θα πρέπει να αποτελέσουν καταλύτες για τη βιώσιμη ανάπτυξη και την ευημερία των επόμενων δεκαετιών.
*Πολιτικός μηχανικός MSc, περιφερειακός σύμβουλος Αττικής
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας