Δεν μπορούμε να ανοίξουμε θέσεις αντιστάθμισης κινδύνου στο χρηματιστήριο του φόβου και των ενστίκτων: αυτό δηλαδή που κρύβεται πίσω από τα πάμπολλα χρηματιστήρια (σαν της ενέργειας που καθορίζει την τιμή ρεύματος) τα οποία ουσιαστικά ρυθμίζουν το κόστος ζωής μας.
Αδυνατεί πλέον ο σύγχρονος άνθρωπος (homo calculus) να μετράει και να σταθμίζει αδιάκοπα τις εσωτερικές τιμές του άγχους και της ανασφάλειας (όταν ψωνίζουμε, όταν υπογράφουμε συμβάσεις και συναλλασσόμαστε) που προκαλεί αυτό το ίδιο το σύστημα. Είτε με νυγμικό κηδεμονισμό («Nudge»: Cass, Sunstein, Thaler) που μας διδάσκει η συμπεριφορική οικονομική ανάλυση του δικαίου είτε από ενδογενείς ακραίους συστημικούς παράγοντες (πανδημία, κρίση, πόλεμος).
Το περίφημο δίκαιο της αγοράς, ένα δίκαιο αυτοδέσμευσης στην ουσία, μοιάζει να εκτοπίζει τον εσωτερικό αξιακό κώδικα του καθενός, εκείνο το ψυχικό δίκαιο των αρχών και της ατομικής ηθικής. Γι’ αυτό και μας βάζει στο περιθώριο ταχύτατα, μας απομονώνει από τα κέρδη υπερσυσσώρευσης των λίγων στην αγορά. Ειδικά όταν δεν κατανοήσουμε έγκαιρα την υπόκωφη μηχανική, την καλά καλυμμένη υπερδομή του ιδιόρρυθμου αγοραίου σύμπαντος. Καλείται λοιπόν το υποκείμενο, μέσα σε ένα διαρκές καθεστώς υπερφιλελευθεροποίησης και χρηματιστικοποίησης, να πάρει τη βέλτιστη απόφαση, να κάνει την άριστη επιλογή (π.χ. επιλογή στελεχών στη δουλειά, σταθερό ή κυμαινόμενο συμβόλαιο στο ρεύμα, στο επιτόκιο του δανείου, στο ασφαλιστήριο, μέχρι και το ασταμάτητο ranking/rating στα social media). Πίσω από τις πολύπλοκες αλγοριθμικές εξισώσεις που διαμορφώνουν τιμές αγαθών και υπηρεσιών, πίσω από μαθηματικούς συντελεστές προσδιορισμού πηγών αναφοράς για ορθολογική τιμολόγηση, κρύβεται η μαθηματικοποίηση της ανθρώπινης σκέψης, η βελτιστοποίηση μεταβλητών μέσω ποσοτικοποίησης των επιλογών. Μια αναγκαστική για το υποκείμενο διαρκής στάθμιση πολλών ενστίκτων, επιθυμιών, ενορμήσεων, διαισθήσεων.
Οι άγνωστοι πολύπλοκοι μαθηματικοί και αλγοριθμικοί τύποι πίσω από κάθε τιμολόγιο που καλούμαστε να επιλέξουμε είναι η δημιουργική ασάφεια της κοινωνικής μηχανικής, η οικονομετρική ευθυγράμμιση του βίου με τις τιμές στις συναλλαγές και στην κατανάλωση.
Με άλλα λόγια: ανταλλάσσουμε πλασματικές αξίες, ασυνείδητα, πληκτρολογώντας απλά τις τιμές του συστήματος. Η αρχιτεκτονική των κωδικών είναι η αρχιτεκτονική της καθοδήγησης της αγοράς για το κέρδος, τη συσσώρευση και τον πολλαπλασιασμό του κεφαλαίου. Διότι σε κάθε συμβατική σχέση, σε κάθε συμβόλαιο μεταξύ παραγωγού-καταναλωτή, εργοδότη-εργαζόμενου, παρόχου-χρήστη, δεν λειτουργεί αυτόματα το υποτίθεται φυσικό δίκαιο που εκπηγάζει από τους δήθεν ακλόνητους νόμους προσφοράς-ζήτησης. Στην πραγματικότητα λειτουργεί (μέσα σε καθεστώτα ατελούς ανταγωνισμού και διευρυμένων συμμετεχόντων) η θεωρία της ασύμμετρης πληροφόρησης (Stiglitz) που τροφοδοτεί την καπιταλιστική μηχανική «ασυνείδητης απόσπασης υπεραξίας» από τον καταναλωτή. Ο prosumer σήμερα επιλέγει και αγοράζει το βραχυπρόθεσμο όφελος της εκθεσιακής αξίας, λόγω πλασματικής ανάγκης ή τεχνητής επιθυμίας, αγνοώντας μεσομακροπρόθεσμους κινδύνους που πάντα στο τέλος του μεταβιβάζονται χάρη στη μέθοδο της σιωπηλής μετακύλισης του κινδύνου (ιδιωτικοποίηση των κερδών και κοινωνικοποίηση των ζημιών)....
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας