O γνωστός αναλυτής ενεργειακών ζητημάτων, M. Κλαρ, είχε υποστηρίξει πως στη μετα-ψυχροπολεμική εποχή επίκεντρο των διεθνών σχέσεων θα αποτελέσει η πρόσβαση και ο έλεγχος επί των φυσικών πόρων. Η νέα δυναμική που έχει προσλάβει η κρίση στην Ανατολική Μεσόγειο, μετά την πρόσφατη τριμερή διάσκεψη Ελλάδας - Αιγύπτου - Κύπρου, φαίνεται να το επιβεβαιώνει.
Η ένταση στο υποσύστημα της Ανατολικής Μεσογείου εντάσσεται στο πλαίσιο της αναγωγής της ενέργειας σε ζήτημα ασφαλείας. Οι βασικοί παίκτες αυτού του παιγνίου επιδιώκουν να διασφαλίσουν τα συμφέροντα τους, είτε αποσκοπώντας να κυριαρχήσουν στο υποσύστημα (Τουρκία) είτε επιδιώκοντας να αναβαθμίσουν τη θέση τους ασκώντας τα νόμιμα δικαιώματά τους (Κύπρος).
Ο στρατηγικός στόχος του τουρκικού κυβερνώντος κόμματος AKP είναι να ικανοποιήσει τις ενεργειακές ανάγκες της ταχέως αναπτυσσόμενης τουρκικής οικονομίας και να την αναδείξει σε κεντρικό ενεργειακό κόμβο που θα προμηθεύει την Ευρώπη με φυσικό αέριο και πετρέλαιο. Τα ενεργειακά ζητήματα έχουν σημαντική θέση στην πολιτική ατζέντα της χώρας. Η ενεργειακή εξάρτηση εκλαμβάνεται από την Τουρκία ως ζήτημα ασφαλείας. Επομένως, η διαφοροποίηση των προμηθευτών της είναι πρωταρχικής σημασίας. Υπό αυτό το πρίσμα, μπορεί να ιδωθεί και το ενεργειακό σχέδιο ΤΑΝΑΠ με το Αζερμπαϊτζάν, αλλά και οι βλέψεις της στην κυπριακή ΑΟΖ.
Στην πραγματικότητα, η ενεργειακή στρατηγική της Τουρκίας αποτελεί μία διάσταση του δόγματος του «στρατηγικού βάθους», που αποσκοπεί στο να καταστήσει την Τουρκία περιφερειακό ηγεμόνα. Η Τουρκία, όμως, δεν έχει μόνο την πρόθεση αλλά και τη δυνατότητα να υπερασπιστεί τον στόχο της. Οχι μόνο η σχετική ισχύς της Τουρκίας είναι μεγαλύτερη από της Κύπρου, αλλά και η παρούσα διεθνής συγκυρία ευνοεί τη θέση της. Γνωρίζοντας ότι ο ρόλος της είναι καθοριστικής σημασίας στην αντιμετώπιση του λεγόμενου «Ισλαμικού Κράτους», συμπεριφέρεται με μεγαλύτερη προκλητικότητα, στέλνοντας πολεμικά σκάφη πέραν του τουρκικού ερευνητικού «Μπαρμπαρός».
Οι πρόσφατες εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, όμως, φαίνεται να έχουν αποσυντονίσει την Τουρκία. Οι ενέργειες της Αγκυρας μετά την τριμερή συνάντηση Ελλάδας - Κύπρου - Αιγύπτου, τη δρομολογημένη συνεργασία Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ αλλά και μία ενδεχόμενη συνεργασία Ελλάδας - Αιγύπτου - Κύπρου με την Ιορδανία και τον Λίβανο, μόνο από στρατηγική σύνεση δεν μπορούν να χαρακτηριστούν. Οι νέοι άξονες συνεργασίας έχουν μεταβάλει ξεκάθαρα τον συσχετισμό δυνάμεων σε βάρος της Τουρκίας. Παρ’ όλα αυτά η Αγκυρα εξακολουθεί να επιδίδεται σε κινήσεις που την περιθωριοποιούν ακόμη περισσότερο.
Το τουρκικό ερευνητικό σκάφος «Μπαρμπαρός» εξακολουθεί να διενεργεί έρευνες φτάνοντας ανοιχτά του Κάβο Γκρέκο. Δεν αποκλείεται η Τουρκία να επιχειρήσει να εντάξει τη διεθνή ναυτική άσκηση «Γαλάζια Φάλαινα 2014» στο πλαίσιο του παιγνίου της Ανατολικής Μεσογείου.
Πέραν των προκλητικών ενεργειών της, η Αγκυρα κλιμακώνει και τη ρητορική της. Ενδεικτικές είναι οι πρόσφατες δηλώσεις του Τούρκου ναυάρχου Μπουλέντ Μποστάνογλου περί νέων κανόνων εμπλοκής σε περίπτωση παρενόχλησης των τουρκικών ερευνών. Συνεπώς η Τουρκία εξακολουθεί να συμπεριφέρεται ως δυνάμει ηγεμόνας.
Το AKP είναι εγκλωβισμένο σε μία διακηρυκτική πολιτική που έχει απήχηση στην Τουρκία. Εξυπηρετεί όμως λόγους εσωτερικής κατανάλωσης, χωρίς να είναι μακροπρόθεσμα βιώσιμη, καθώς συσπειρώνει τα κράτη της περιοχής εναντίον της. Εχοντας γνώση αυτού του περιοριστικού πλαισίου εντός του οποίου κινείται, χρησιμοποιεί τη διπλωματία αποκλιμακώνοντας μέχρι ενός σημείου την ένταση.
Η επικείμενη επίσκεψη του Τούρκου πρωθυπουργού Αχμέτ Νταβούτογλου στην Ελλάδα για το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Τουρκίας - Ελλάδας θα μπορούσε να ιδωθεί από αυτή τη σκοπιά. Αν και η κίνηση αυτή δεν συνεπάγεται αναθεώρηση της στρατηγικής της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, συνιστά όμως έναν διπλωματικό ελιγμό, απόρροια της πίεσης από όλα τα εμπλεκόμενα κράτη της περιοχής.
Οι συμμαχικοί άξονες που έχει δημιουργήσει η Κύπρος με μία σειρά από χώρες (Ελλάδα, Ισραήλ, Ρωσία, Αίγυπτος) και αυτοί που επιδιώκει με άλλες, όπως η Ιορδανία και ο Λίβανος, ενίσχυσαν μεν την ανασφάλεια της Τουρκίας ενθαρρύνοντας προκλητικές συμπεριφορές, εξανάγκασαν όμως την Τουρκία να χρησιμοποιήσει και τη διπλωματία. Η υποστήριξη της Ε.Ε. είναι επίσης καθοριστικής σημασίας στο να ασκηθεί περαιτέρω πίεση στην Τουρκία να περιορίσει τις ενέργειες κλιμάκωσης της έντασης.
Το κείμενο συμπερασμάτων που εξέδωσε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, και το οποίο καλεί την Αγκυρα να σεβαστεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΑΟΖ της, αλλά και οι δηλώσεις του επιτρόπου Γιοχάνες Χαν κατά τη συνεδρίαση της Μικτής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ε.Ε. - Τουρκίας επιβεβαιώνουν τη στήριξη των Ευρωπαίων. Η E.E. όμως θα πρέπει να είναι έτοιμη να στηρίξει την Κύπρο όχι μόνο λεκτικά αλλά και πρακτικά, εάν οι προκλήσεις από πλευράς Τουρκίας ενταθούν.
Αλλωστε η Ε.Ε. δεν δίστασε να επιβάλει οικονομικές κυρώσεις στη Ρωσία υπερασπιζόμενη ένα κράτος που δεν ανήκει καν στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Η Κύπρος, που αποτελεί κράτος-μέλος της Ε.Ε., θα πρέπει να τύχει ανάλογης μεταχείρισης εάν η Τουρκία εντείνει τις προκλήσεις.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας