Η κρυστάλλινη σφαίρα που λέγεται Αργεντινή

Το 2009, με αφορμή το βιβλίο του Ιγνάσιο Ραμονέ, «Το απόλυτο κραχ», η εικόνα για την Αργεντινή άλλαξε. Δεν ήταν η πλούσια χώρα που είχε την ατυχία να πέσει στα χέρια ακατάλληλων, αλλά το «πειραματόζωο» στο οποίο χορηγούν τα πειραματικά φάρμακα που παρασκευάζουν το ΔΝΤ, η Παγκόσμια Τράπεζα και οι δανειστές, πριν τα προωθήσουν σε πιο εξελιγμένες κοινωνίες. Αλλωστε εκείνη τη χρονιά κανείς δεν περίμενε ότι ο Γιωργάκης, που βρισκόταν ante portas, θα κουβαλούσε μνημόνια στις βαλίτσες του. Το 2015, ο Omar G. Encarnación (συγγραφέας του βιβλίου «Democracy without Justice in Spain: The Politics of Forgetting») στο άρθρο «Μην κλαις για την Ελλάδα, Αργεντινή» έδωσε μία ερμηνεία για το ενδιαφέρον, γράφοντας:

«Από τους βραβευμένους με Νόμπελ οικονομολόγους, όπως ο Γιόζεφ Στίγκλιτς και ο Πολ Κρούγκμαν, μέχρι τους θεράποντες της οικονομίας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και τους φλυαρούντες στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, όσοι αναζητούν λύσεις για το ελληνικό δίλημμα φαίνεται να στρέφουν το βλέμμα τους στη Μεγάλη Υφεση που έπληξε την Αργεντινή μεταξύ 1998 και 2004».

Η συσχέτιση αυτή ενίσχυσε τη θέαση της σπουδαίας χώρας της Νότιας Αμερικής ως πειραματόζωο και έτσι η πορεία, τα δεινά, οι επιθέσεις και οι επιλογές που έκαναν οι Αργεντίνοι ψηφοφόροι άρχισαν να αποκτούν διαφορετικό βάρος. Υπό το πρίσμα αυτό οι πολιτικές των Κίχνερ, τα παζάρια στη Λέσχη των Παρισίων (το Club de Paris· είναι μια ομάδα εκπροσώπων μεγάλων χωρών πιστωτών, ο ρόλος της οποίας είναι η επίλυση προβλημάτων αποπληρωμής χρέους από τις δανειζόμενες χώρες) και οι εντυπωσιακές επιδόσεις της αργεντίνικης οικονομίας έπαψαν να έχουν τη μορφή θεωρητικού υποδείγματος.

Αν και τα εργαλεία πολιτικής που λειτούργησαν μια χαρά στην Αργεντινή ήταν ανεφάρμοστα –ή πολύ δύσκολο να εφαρμοστούν– στην Ελλάδα εντούτοις η αποτελεσματικότητά τους επιβεβαίωσε ότι οι θεωρίες του Κέινς δεν είναι για τα σκουπίδια. Μεταξύ του 2003 και του 2012, το ΑΕΠ αυξανόταν 7,2% κάθε χρόνο (μέσος όρος) και έγινε η ταχύτερα αναπτυσσόμενη οικονομία στο δυτικό ημισφαίριο. Το ΑΕΠ από 100 δισεκατομμύρια δολάρια το 2001 έφτασε στα 470 δισεκατομμύρια δολάρια το 2014. Ο λόγος χρέους προς το ΑΕΠ έπεσε από το 165% το 2002 στο 43% το 2012. Μέχρι το 2005, τα εισοδήματα των νοικοκυριών είχαν αυξηθεί κατά σχεδόν 50%. Η μεσαία τάξη ανέκαμψε. Η ανεργία έπεσε στο 7% το 2013.

Η απόφαση του δικαστή Thomas Griesa που δικαίωσε τα funds και ό,τι ακολούθησε (τα καράβια που μπλόκαραν οι δανειστές κ.ά.) ήταν απτά παραδείγματα, όχι τόσο της εκδικητικότητας των δανειστών όσο της επιρροής και της υποστήριξής τους από όλο το πλέγμα της εξουσίας. Και έτσι όταν ο Μαουρίσιο Μάκρι με τις ευλογίες της Ουάσινγκτον καλωσόρισε το ΔΝΤ, έγινε σαφές ότι οι δανειστές είναι σαν τη σύφιλη, δεν απαλλάσσεσαι από αυτούς, αφού πάντα θα βρίσκουν πρόθυμους πολιτικούς να τους... εξυπηρετήσουν.

Η Αργεντινή, σαν την κρυστάλλινη σφαίρα που δείχνει τα μελλούμενα, προφήτευσε πολλά από όσα συνέβησαν στον τόπο μας. Την έξαρση της εγκληματικότητας και την προσαρμοστικότητα των ναρκεμπόρων, που τα πρώτα χρόνια δεκαετίας του 2000 έσπρωξαν στις φτωχογειτονιές το «Πάκο» που κόστιζε μόλις 50 λεπτά του δολαρίου (αν διαβάσει κανείς κείμενα του Ευρωκοινοβουλίου διακρίνει τις ομοιότητες με την Ελλάδα) με αποτέλεσμα, όπως δήλωσε ο Βάλδο Φεράρι, «να εξολοθρευτεί μια γενιά εφήβων και νέων που δεν θα είχε δουλειά, θέση στα σχολεία, στα πανεπιστήμια και στην κοινωνία». Τη σχέση της πολιτικής με το ποδόσφαιρο (ο Μάκρι εκλέχθηκε για πρώτη φορά πρόεδρος της Μπόκα το 1995 και συνεχώς μέχρι το 2003). Την αποβιομηχανοποίηση και την προσκόλληση στον τουρισμό (στα χρόνια της κρίσης, το Μπουένος Αϊρες, ιστορικά η πιο ακριβή πόλη της Λατινικής Αμερικής, έγινε μια από τις φθηνότερες, και τουρίστες συνέρρεαν σε τουριστικούς προορισμούς όπως στην Παταγονία και στην Bariloche).

Υπό το πρίσμα αυτό, η εκλογή του Μιλέι μπορεί να μην είναι τόσο μακρινή όσο φαίνεται. Αλλωστε ένα παρατηρητικό μάτι μπορεί να διακρίνει και εδώ τα σημάδια που τον οδήγησαν στον προεδρικό θώκο.

Δημοσιογράφος, συγγραφέας