Πριν από οκτώ χρόνια εκδόθηκε στην Ελλάδα το βιβλίο «Οι Αριστερές της Γαλλίας» (ο γαλλικός τίτλος είναι: Les Gauches Francaises: Histoire Politique et Imaginaire 1762-2012) του Julliard Jacques (ιστορικός, πρώην αναπληρωτής διευθυντής σύνταξης του Le Nouvel Observateur, αρθρογράφος στο Marianne).
Πρόκειται για εργώδες εγχείρημα που εξετάζει ιστορικά, πολιτικά και ανθρωπολογικά τη γαλλική Αριστερά, από την εποχή του Διαφωτισμού μέχρι σήμερα. Ξεκινά από τον Ρουσό και τον Βολτέρο και καταλήγει στους σύγχρονους Μιτεράν και Ολάντ. Αυτό που κάνει το βιβλίο να ξεχωρίζει είναι ότι δεν αναφέρεται μόνο σε ωραίες εικόνες, αλλά προχωρά και σε επώδυνες πραγματικότητες, όπως στους «οικογενειακούς καβγάδες» της Αριστεράς.
Ο συγγραφέας βάζει στο μικροσκόπιο τα κόμματα, τις οικογένειες, τις κουλτούρες και τη φιλοσοφική προσέγγιση των τεσσάρων Αριστερών, δηλαδή: της φιλελεύθερης, της ιακωβίνικης, της κολεκτιβιστικής και της ελευθεριακής. Εξιστορεί γεγονότα, ενώ ταυτόχρονα συνθέτει παράλληλες προσωπογραφίες των ανθρώπων που σημάδεψαν τη γαλλική Αριστερά. Από τις σελίδες του βιβλίου ο αναγνώστης παρακολουθεί το έργο και τη συμβολή του Βολτέρου, του Ρουσό, του Ροβεσπιέρου, του Δαντόν, του Λαμαρτίνου, του Ουγκό, του Κλεμανσό, του Ζορές, του Σαρτρ, του Καμί, του Μιτεράν... Ας σημειωθεί ότι τα κεφάλαια που αναφέρονται στον Προυντόν, στον Θιέρσο και στον Μπλανκί είναι καθηλωτικά.
Πρόκειται για ένα βιβλίο πολλαπλών... χρήσεων. Εκτός από τη γνώση προσφέρεται να αξιοποιηθεί και ως «μέτρο» με το οποίο μπορεί να «υπολογιστούν» οι αποστάσεις που χωρίζουν τους σύγχρονους πολιτικούς που αυτοπροβάλλονται ως «αριστεροί» από τη φιλοσοφία, τις ιδέες και τις πολιτικές επιλογές των μεγάλων προσωπικοτήτων που θεωρούνται γεννήτορες των «οικογενειών της Αριστεράς».
Εύλογα θα αναρωτηθείτε για τη σκοπιμότητα της αναφοράς στο βιβλίο του Julliard. Λοιπόν, τις τελευταίες μέρες η Αριστερά βρέθηκε στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των ΜΜΕ. Η επιμονή και ο ζήλος που έδειξαν γι’ αυτήν τα έντυπα, ψηφιακά και αναλογικά μέσα ενημέρωσης γεννούν πολλά ερωτήματα. Μόνο να αναλογιστείς τον αριθμό των λέξεων που γράφτηκαν ή ειπώθηκαν από διανοούμενους μέχρι απλούς χρήστες των κοινωνικών δικτύων, φτάνει για να συμπεράνεις ότι αυτός ο τόπος, αφού έλυσε όλα τα προβλήματα (ακρίβεια, εργασιακές συνθήκες, μισθοί κ.ά.) που τον ταλαιπωρούν, έχει τον χρόνο και τη διάθεση να ασχοληθεί με το ποιος θα εκλεγεί στο αξίωμα του «σημαιοφόρου της Αριστεράς».
Και εδώ η εργασία του Julliard αποδεικνύεται πολύτιμη. Ο σπουδαίος στοχαστής με το βιβλίο του προσφέρει δύο ακαταμάχητα εργαλεία που βοηθούν να κατανοήσουμε τι συμβαίνει γύρω μας:
Το πρώτο αφορά τα χαρακτηριστικά που έχει κάθε «οικογένεια» της Αριστεράς.
Το δεύτερο σχετίζεται με την κληρονομιά της: την ιδέα της προόδου από τα τέλη του 18ου αιώνα, τα ανθρώπινα δικαιώματα από τη Γαλλική Επανάσταση, τον κοινοβουλευτισμό, την καθολική ψηφοφορία του 1848, την εκκοσμίκευση της Τρίτης Δημοκρατίας, τον πολιτισμό του έργου του Λαϊκού Μετώπου, την επιμονή στην εξουσία του Φρανσουά Μιτεράν.
Εργαλεία χρήσιμα για να μπορέσει κάποιος που δεν είναι πολιτικός επιστήμονας να κατανοήσει, να αξιολογήσει και να κρίνει τόσο αυτά που του λένε όσο και εκείνους που τα λένε. Με απλά λόγια, να καταλάβει αλήθειες και ψέματα.
Σήμερα όσο και αν μοχθήσεις να αντιληφθείς την πραγματικότητα με συγκρίσεις και αναγωγές στο φιλοσοφικό και πολιτικό παρελθόν της Αριστεράς, δεν πρόκειται να βγάλεις άκρη. Είναι τόση η απόσταση από το χθες, που όση επιείκεια και ελαστικότητα χρησιμοποιήσεις για να αναγνωρίσεις το τώρα, αυτό πεισματικά θα αρνείται να αποκαλυφθεί.
«Ο σημερινός κόσμος δεν έχει καμία σχέση με τον κόσμο που έζησαν όλοι αυτοί που αναφέρονται στο βιβλίο», θα απαντήσουν κάποιοι. «Αυτό εξηγεί την κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού», θα ισχυριστούν κάποιοι άλλοι. «Η ανακολουθία είναι αποτέλεσμα της αδυναμίας της Αριστεράς να διατυπώσει μια λογική ανάλυση του τι συμβαίνει στη δομή των προηγμένων κοινωνιών όταν υφίστανται οικονομικές μεταβολές και να διαμορφώσει μια ρεαλιστική ατζέντα που να δημιουργεί την ελπίδα για την προστασία της μεσαίας τάξης και των χαμηλότερων εισοδηματικά στρωμάτων», θα αντιτείνουν άλλοι.
Μοιραία κάποιος που θα προσπαθήσει να συνδέσει αυτούς στους οποίους ανατέθηκε το «πηδάλιο της Αριστεράς» με όσα περιγράφονται στο βιβλίο «Οι Αριστερές της Γαλλίας», καταλήγει στο συμπέρασμα ότι εξακολουθεί να ισχύει το: «Στην Ελλάδα είσαι ό,τι δηλώσεις». Σημασία επομένως δεν έχει αν δηλώνεις αριστερός αλλά πόσοι θα σε πιστέψουν και για ποιο λόγο θα το κάνουν.
Δημοσιογράφος, συγγραφέας
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας