Φέτος ζήσαμε έναν πρωτόγνωρο συνδυασμό καταστροφών. Παρατεταμένος καύσωνας τον Ιούλιο. Καταστροφικές πυρκαγιές τον Αύγουστο. Πλημμύρες τον Σεπτέμβριο. Πλέον ακόμα και οι πιο αδιάφοροι συνειδητοποίησαν ότι δεν βιώνουμε την εξαίρεση αλλά μια κανονικότητα, στην οποία οι συνδυασμοί καταστροφών θα είναι όλο και πιο συχνοί. Πρόκειται για μια πραγματικότητα με μόνιμα χαρακτηριστικά, την οποία το πολιτικό σύστημα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει με αδιανόητη προχειρότητα και αξιοζήλευτη υποκρισία.
Υπάρχει άνθρωπος σε αυτόν τον τόπο που να πιστεύει ότι ο φετινός καύσωνας δεν θα επαναληφθεί και το επόμενο καλοκαίρι; Μάλλον όχι. Φέτος οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι ο Ιούλιος ήταν ο πιο ζεστός μήνας από τότε που ξεκίνησαν οι σχετικές καταγραφές -τον 19ο αιώνα- και ενδεχομένως των τελευταίων 120.000 ετών. Παγκοσμίως καταγράφηκαν σχεδόν 10.000 τοπικά ρεκόρ ζέστης και οι επιστήμονες προβλέπουν ότι το 2023 θα είναι η πιο ζεστή χρονιά που έχει καταγραφεί.
Μάλιστα δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν ότι λόγω της επιτάχυνσης των ακραίων φαινομένων που προκαλεί η κλιματική αλλαγή, αυτό που ζήσαμε φέτος είναι μια γεύση από όσα βρίσκονται μπροστά μας. Δυστυχώς οι στατιστικές της θερμοκρασίας από μόνες τους, όσο συγκλονιστικές κι αν είναι, δεν συνθέτουν την πλήρη εικόνα των κλιματικών επιπτώσεων.
Τις επόμενες δεκαετίες, καθώς οι θερμοκρασίες συνεχίζουν να ανεβαίνουν, κλιματικές καταστροφές οι οποίες είναι φαινομενικά μεμονωμένες θα αρχίσουν να συμπίπτουν, με τις επιπτώσεις τους να αυξάνονται εκθετικά. Κάθε καταστροφή θα κάνει τη ζημιά της επόμενης πιο επώδυνη και οι άνθρωποι θα έχουν στη διάθεσή τους λιγότερο χρόνο για να επουλώσουν τις ζημιές.
Υψηλότερες θερμοκρασίες θα προκαλούν μεγαλύτερες πλημμύρες, θερμότερους και μακρότερους καύσωνες, πιο καταστροφικές πυρκαγιές, βαθύτερες ξηρασίες και πιο έντονες καταιγίδες. Για να το πούμε με απλά λόγια, πολύ σύντομα μερικές καταστροφές που συμβαίνουν μία φορά στη ζωή, θα αποτελούν ετήσιο συμβάν.
Η ξαφνική έκρηξη θερμοκρασιών-ρεκόρ φέρει μια προειδοποίηση για τους ανθρώπους: προσαρμοστείτε ή πεθάνετε. Ποτέ στο παρελθόν η καταστροφική δύναμη της κλιματικής αλλαγής δεν αποκαλύφθηκε τόσο ευρέως ούτε έδωσε στους ανθρώπους την ευκαιρία να αντιληφθούν από πρώτο χέρι την αγριότητα και τον αντίκτυπο των επιπτώσεών της. Σήμερα κανείς νοήμων άνθρωπος δεν μπορεί να επικαλείται την άγνοια και πολύ περισσότερο να αδιαφορεί για τις πολιτικές που εφαρμόζουν οι κυβερνήσεις για να αντιμετωπίσουν τις φυσικές καταστροφές.
Ενα από τα πολλά μαθήματα που πήραμε το φετινό καταστροφικό καλοκαίρι είναι να διαπιστώσουμε ότι η προσαρμογή και η προετοιμασία που έγινε για να αποτραπούν τα καταστροφικά καιρικά φαινόμενα και να μετριαστούν οι επιπτώσεις τους, ήταν ελλιπείς, υποχρηματοδοτούμενες και συχνά υπηρετούσαν άλλες σκοπιμότητες πέραν της αντιμετώπισης του πραγματικού κινδύνου.
Αλλά το πιο σημαντικό συμπέρασμα είναι ότι οι όποιες παρεμβάσεις που έγιναν από την κυβέρνηση εστιάστηκαν στη διαχείριση κατά τη στιγμή της καταστροφής, ενώ δεν έγινε το παραμικρό για την πρόληψη, την προσαρμογή, την αναβάθμιση των υποδομών και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της κοινωνίας αλλά και του τοπίου.
Για σκεφτείτε: Υπήρχαν αντιπυρικές ζώνες, δασικοί δρόμοι, παρατηρητήρια, υποδομές που να εξασφαλίζουν πρόσβαση σε νερό στις φετινές μεγάλες πυρκαγιές; Τι υποδομές έγιναν για να αντέξει το δίκτυο ηλεκτροδότησης την αύξηση της κατανάλωσης ρεύματος που παρατηρείται τις μέρες του καύσωνα; Ενισχύθηκε το σύστημα Υγείας για να μπορεί να αντεπεξέλθει στην πληθώρα των περιστατικών (άμεσα αλλά και μακροχρόνια) που συνοδεύουν μια φυσική καταστροφή;
Δεν χρειάζεται να είναι κανείς επιστήμονας για να αντιληφθεί ότι η κυβέρνηση δεν έκανε τις κατάλληλες προετοιμασίες -ή όσες έγιναν ήταν υποτυπώδεις- για να αντιμετωπίσει τις καταστροφικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, θέτοντας έτσι σε κίνδυνο ζωές, μέσα διαβίωσης και κοινότητες. Στην πραγματικότητα αντιμετωπίζει τις πυρκαγιές, τις πλημμύρες, τους καύσωνες, την ξηρασία… ως μεμονωμένα γεγονότα και υποτιμά το μέγεθος της απειλής για ανθρώπους και οικοσυστήματα που προκαλεί η αλληλεπίδραση των στοιχείων του κλίματος.
Οι επιπτώσεις ενός μεταβαλλόμενου και συνεχώς επιδεινωμένου κλίματος είναι ήδη εδώ και καταστρέφουν ζωές και κοινότητες. Αυτή είναι η νέα πραγματικότητα, την οποία μια οργανωμένη κοινωνία δεν μπορεί πλέον να αποφύγει. Αυτό που μπορεί να κάνει είναι να προετοιμαστεί για το χειρότερο.
Σε τελευταία ανάλυση, η κυβέρνηση θα πρέπει επιτέλους να παραδεχθεί ότι όλες αυτές οι καταστροφές που επαναλαμβάνονται, δεν είναι έκτακτα γεγονότα αλλά χρόνια προβλήματα, που η αντιμετώπισή τους απαιτεί μια θεμελιωδώς διαφορετική προσέγγιση από τον τρόπο που τα αντιμετωπίζει. Αν επιμείνει να αντιμετωπίζει τις καταστροφές σαλπίζοντας υποχώρηση, τότε πολύ σύντομα θα μετατραπεί σε καταμετρητή των συμφορών.
Δημοσιογράφος, συγγραφέας
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας