Η ενεργειακή ακρίβεια πλανάται πάνω από την Ευρωπαϊκή Ενωση και τα κράτη-μέλη προκαλώντας προβλήματα στην ανάπτυξη των επιχειρήσεων και στην επιβίωση των νοικοκυριών. Μια σειρά από παράγοντες αναφέρονται συχνά ως αιτίες για τις υπέρογκες αυξήσεις της χονδρικής τιμής της ενέργειας, οι οποίες τελικά μετακυλίονται στους καταναλωτές. Τέτοιες αιτίες είναι η δόμηση της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας, η σχέση της Ευρωπαϊκής Ενωσης με τους προμηθευτές, η αύξηση της ζήτησης μετά την πανδημία με αντίστοιχη αύξηση του πληθωρισμού και ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Σε μια εποχή κατά την οποία σχεδιαζόταν η πράσινη μετάβαση και η αύξηση της αποδοτικότητας (με μείωση της συνολικής καταναλωθείσας ενέργειας), η ενεργειακή ακρίβεια πλήττει ευθέως τον ενεργειακό σχεδιασμό της Ευρωπαϊκής Ενωσης και των κρατών-μελών και απειλεί την αναπτυξιακή πορεία τους.
Σε εθνικό επίπεδο όμως διαπιστώνεται μια εκτεταμένη διαφοροποίηση στην αντιμετώπιση του έντονα ασταθούς ενεργειακού περιβάλλοντος σε σχέση με χώρες που αντιμετωπίζουν πιο αποτελεσματικά την έξαρση του κόστους της ενέργειας. Τα μέτρα με τα οποία αντιμετωπίζεται από κάθε κυβέρνηση η ενεργειακή ακρίβεια καθορίζουν τον καταμερισμό της ζημιάς για τους παραγωγούς, τους διανομείς και τους καταναλωτές σε κάθε χώρα. Ομως, τα μέτρα που αφορούν την αγορά ενέργειας στη χώρα μας και συντελούν τελικά σε αυτήν την ενεργειακή ακρίβεια σχετίζονται και με το χρηματιστήριο ενέργειας, του οποίου η λειτουργία δεν συμβάλλει στον ανωτέρω καταμερισμό.
Οι παράγοντες που εντείνουν τις συνέπειες της ενεργειακής ακρίβειας στη χώρα μας μπορούν να συνοψισθούν στους εξής:
● Η μη επιβολή πλαφόν στη χονδρική τιμή ενέργειας, αντίθετα με ό,τι συνέβη στην Ισπανία και την Πορτογαλία.
● Η εξαναγκασμένη πρωτοκαθεδρία του φυσικού αερίου, το οποίο με τη συνεχή αύξηση της χρήσης του, σε συνδυασμό με την αστάθεια των τιμών του και τη διεθνή συγκυρία, έχει εκτινάξει το κόστος παραγωγής της ηλεκτρικής ενέργειας.
● Η λειτουργία της νέας αγοράς ενέργειας με το target model, τη χρηματιστηριακή αγορά ενέργειας, από την έναρξη λειτουργίας του οποίου έχουν αυξηθεί οι τιμές του κόστους της ενέργειας.
● Η μη επιβολή πλαφόν στην τιμή της ενέργειας με επίκληση του ευρωπαϊκού κανονισμού και των ευρωπαϊκών αποφάσεων.
● Η καθυστέρηση στις τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας προκειμένου να αποθηκευτεί και να χρησιμοποιηθεί η παραγόμενη από τις φωτοβολταϊκές πηγές ενέργειας -που παράγεται από τις ώρες μη αιχμής- κατά τις ώρες αιχμής.
● Η διαδικασία με την οποία αποκλείονται από την προημερήσια και την ενδοημερήσια δημοπρατική αγορά ενέργειας παραγωγοί ακριβής ενέργειας, οι οποίοι στη συνέχεια επανέρχονται και πωλούν την ακριβή ενέργεια μέσω της αγοράς εξισορρόπησης.
● Η αμφιβολία για την αποτελεσματικότητα του προγράμματος επιστροφής μέρους της ρήτρας Power Pass, δεδομένης και της μικρής αποτελεσματικότητας άλλων προηγούμενων μέτρων επιδοματικού χαρακτήρα.
Η διέξοδος στο τρέχον πρόβλημα της ενεργειακής ακρίβειας μπορεί να επιτευχθεί μόνο με στοχευμένα μέτρα. Η εκμετάλλευση των εργαλείων που προσφέρει η Ευρωπαϊκή Ενωση μπορεί να συντελέσει στην κατεύθυνση αυτή. Ενα τέτοιο εργαλείο είναι η μείωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης, που εφαρμόζεται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Ενα ισοδύναμο μέτρο είναι η ουσιαστική άνοδος των μισθών και ιδίως του κατώτατου μισθού. Ενα τρίτο μέτρο είναι η απεξάρτηση της λιανικής τιμής του ρεύματος από τις τιμές του φυσικού αερίου. Τέλος, η μείωση της συμμετοχής του φυσικού αερίου στο μίγμα ηλεκτροπαραγωγής ακολουθώντας το παράδειγμα των άλλων ευρωπαϊκών χωρών θα συνεισφέρει στη συγκράτηση των τιμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.
Η μάχη για την αναχαίτιση των ενεργειακών αυξήσεων πρέπει να περιλαμβάνει ουσιαστικά μέτρα στο πλαίσιο εφαρμογής ενός στρατηγικού σχεδίου που θα αναλύει το εξωτερικό περιβάλλον, θα συνεκτιμά τις ενεργειακές δυνατότητες και την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας και εν τέλει θα επιλέξει το μείγμα συμμετοχής στην ηλεκτροπαραγωγή κατά τον βέλτιστο μακροπρόθεσμα και οικονομικά τρόπο. Διότι η ενεργειακή κρίση, εάν δεν αντιμετωπιστεί, αναπόφευκτα θα φέρει κοινωνικές αντιδράσεις και πολιτικές εξελίξεις.
* δρ, συντονιστής της Ο.Μ. Δυτικού Τομέα Δήμου Τρίπολης του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία και διδάσκων (ΕΣΠΑ) στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας