Ας υποθέσουμε ότι δουλεύετε σε νοσοκομείο. Πώς θα σας φαινόταν αν σας έδιναν 5 σεντόνια για να περιποιηθείτε 30 ασθενείς; Από την άλλη, πώς θα σας φαινόταν αν η γιατρός ζητούσε μια αντιβίωση των 1.200 ευρώ (Zavicefta) και σε 10 λεπτά ήταν στη φλέβα του ασθενούς; Στην πρώτη περίπτωση θα λέγατε, πιθανόν, ότι είναι απαράδεκτο να μη φροντίζουμε εξίσου τους αρρώστους. Στη δεύτερη περίπτωση, ότι τα νοσοκομεία δεν υπολογίζουν κανένα κόστος προκειμένου να τους θεραπεύσουν. Το γεγονός όμως δεν είναι απλή υπόθεση εργασίας, αλλά συνέβη προ ημερών σε μεγάλο νοσοκομείο της Αττικής. Αναδεικνύει εν συντομία την πολιτική κατεύθυνση, τις ανισότητες και τις στοχεύσεις που οι σύγχρονες δυτικές κοινωνίες έχουν θέσει. Ετσι, με πρόφαση την επιστήμη, η θεραπεία και κατ' επέκταση οι φαρμακευτικές εταιρείες και η βιομηχανία ιατρικού εξοπλισμού έχουν προτεραιότητα με αποτέλεσμα τα κέρδη τους να είναι αδιανόητα. Αντίθετα, η φροντίδα με τις αναγκαίες υποδομές και το προσωπικό έχουν υποστεί τη βάσανο των μόνιμων περικοπών που, υποτίθεται, θα κάνουν τα νοσοκομεία προσοδοφόρες επιχειρήσεις.
Τα συστήματα υγείας είναι φτιαγμένα για να εξυπηρετούν τα μεγάλα συμφέροντα και αρκετές φορές οι γιατροί γίνονται όργανά τους. Οι ασθενείς, από την άλλη, μη γνωρίζοντας πώς δουλεύει η ιατρική έρευνα, δείχνουν εμπιστοσύνη στα προϊόντα που παράγουν οι εταιρείες. Ομως η άκριτη εμπιστοσύνη είναι λάθος. Για παράδειγμα, ερευνητές έδειξαν ότι τα φάρμακα είναι η τρίτη αιτία θανάτου στη Δύση μετά τα καρδιαγγειακά και τον καρκίνο. Αυτό το μοντέλο σκέψης είναι μέρος της γενικότερης θεώρησης της υγείας του 20ού και του 21ου αιώνα, ότι δηλαδή οφείλουμε να αναζητάμε μαγικές συνταγές που θα σώσουν τους ασθενείς. Ομως είναι λίγα εκείνα τα φάρμακα που διατηρούν την αξία τους διαχρονικά (π.χ. η ινσουλίνη, κάποια παιδικά εμβόλια). Μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις όχι μόνο δεν αναβάλλουν τον θάνατο αλλά και τον προκαλούν. Ο θεραπευτικός προσανατολισμός της ιατρικής έχει αποτέλεσμα να υποχωρήσει η φροντίδα σε τέτοιο βαθμό που εντελώς στοιχειώδεις ανάγκες, όπως ένα ποτήρι νερό ή η καθαριότητα, να μην παρέχονται.
Η σύγχρονη ιατρική αντιμετωπίζει τα άτομα ως βιολογικές μηχανές που θα κάνουν σέρβις ή θα επιδιορθωθούν στο πανάκριβο μηχανουργείο του νοσοκομείου, του ιατρείου, του εργαστηρίου. Αυτή η άποψη είναι μέρος της μακράς μηχανιστικής παράδοσης που ανάγεται στον φιλόσοφο Ντεκάρτ. Ομως οι ασθενείς και οι πολίτες έχουν πολύ περισσότερες ανάγκες από την επιτήρηση ή το «φτιάξιμο» μιας εργαστηριακής τιμής. Για παράδειγμα, όταν λέμε «καλημέρα, πώς περάσατε τη νύχτα σας;» είναι το ίδιο ή και περισσότερο ευεργετικό από την αιμοληψία ή την αξονική τομογραφία. Οι άνθρωποι έχουν ανάγκη να τους ακούσουμε, να τους σιτίσουμε, να περιποιηθούμε τα σωματικά και ψυχικά τραύματα που τους οδήγησαν στο νοσοκομείο ή στο ιατρείο.
Η Δύση γερνάει και οι ανάγκες σε φροντίδα αυξάνονται. Η εμμονή να βρούμε το μαγικό φάρμακο που θα θεραπεύσει όλα τα είδη καρκίνου, την άνοια, το Πάρκινσον, τα αυτοάνοσα νοσήματα είναι κατά τη γνώμη μου μια ακόμα ιατρική ουτοπία. Ετσι, δεν είναι τυχαίο ότι τον «πόλεμο ενάντια στον καρκίνο», που ξεκίνησε ο Νίξον και συνεχίζει σήμερα ο Μπάιντεν, τον αναζωπυρώνουν τα δισεκατομμύρια που δίνονται στην ιατρική έρευνα, ενώ τα αποτελέσματα στο προσδόκιμο επιβίωσης είναι πενιχρά. Αντίθετα, αυτό που οφείλουμε να κάνουμε είναι να ανακατευθύνουμε τη χρηματοδότηση της έρευνας και φυσικά να αναθεωρήσουμε το τι είναι υγεία και νόσος. Για παράδειγμα, θα πρέπει να χρηματοδοτήσουμε τις παραμελημένες νόσους που χτυπούν αλύπητα 1 δισεκατομμύριο ανθρώπους στον Τρίτο Κόσμο, κυρίως παιδιά και νέους, ενώ και η χρηματοδότηση της έρευνας πρέπει να είναι αναλογική της επίπτωσης που έχει στον παγκόσμιο πληθυσμό. Από την άλλη, θα πρέπει να αποδεχτούμε ότι το γήρας δεν είναι μια εκφυλιστική νόσος που χρειάζεται ιατρικές παρεμβάσεις, αλλά μια φυσιολογική κατάσταση που εκτός από την αναγκαία φροντίδα, θα πρέπει να την αντιμετωπίσουμε και με γενναιότητα.
Αν θέλουμε να βρούμε τις πραγματικές αιτίες του προβλήματος της υγείας και την νόσου, θα πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη τα λόγια του Μπρεχτ στο «Ομιλία ενός εργάτη σ’ έναν γιατρό», τα οποία πέφτουν σαν τσεκούρι στην παγωμένη θάλασσα του ιατρικού καπιταλισμού – για να παραφράσω τον Κάφκα:
«Οταν σε σένα ερχόμαστε
Παραμερίζεις τα κουρέλια μας
Και ακροάσαι κάθε σπιθαμή απ’ το γυμνό μας κορμί.
Οσο για την αιτία της αρρώστιας μας
Μια ματιά να 'χες ρίξει στα κουρέλια μας
Θα σου 'λεγε περισσότερα. Είναι η ίδια αιτία που φθείρει
Το κορμί μας και τα ρούχα μας».
*υποψήφιος διδάκτορας ΕΚΠΑ | www.akoumpos.gr
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας