Παρανάγνωση

Για άλλη μία χρονιά οι μέρες αυτές ανήκουν στα γεγονότα του Νοέμβρη 1973. Στο Πολυτεχνείο. Σ’ όλους αυτούς, γυναίκες και άνδρες, φοιτητές και πολίτες, που γέμισαν το Πολυτεχνείο και τους γύρω δρόμους. Σ’ αυτούς που η ζωή τους σταμάτησε στα στενά, που οι «αδέσποτες» σφαίρες ήταν δεσποζόμενες. Από εκείνους που ήθελαν να τιμωρήσουν την αυθάδεια του ξεσηκωμού. Τη γλώσσα που έβγαλαν στην αυταρχική εξουσία.

Η επέτειος φορτώθηκε όλα τα αμαρτήματα της Μεταπολίτευσης. Οσοι έζησαν ή η ψυχή τους παλλόταν στον ίδιο ρυθμό με τους μαζεμένους εκεί θεωρήθηκαν περίπου συνυπεύθυνοι για τα φαινόμενα διαφθοράς. Για τον μιθριδατισμό απέναντι στα φαινόμενα σήψης. Κι έτσι ο εορτασμός ήταν περιττός. Ισχυρίζονται. Το Πολυτεχνείο, λένε, άνοιξε τις πύλες σ’ έναν κόσμο αναξιοκρατίας και πολυποίκιλων συναλλαγών.

Κλασική περίπτωση παρανάγνωσης του ιστορικού γεγονότος και όσων ακολούθησαν. Καθένας/μία βλέπει τα πράγματα χρησιμοποιώντας τον φακό των προθέσεών του. Σαν τον κλέφτη που ερμηνεύει διαφορετικά τη φράση «πάει και ο τρίτος». Γι’ αυτόν ήταν η επιβεβαίωση ότι ο στόχος της κλοπής είχε σκοτώσει τρεις συντρόφους. Για το υποψήφιο θύμα ήταν απλώς ο τρίτος ψύλλος το θύμα του, που παρεμπόδιζε τον ύπνο του.

Ωστόσο, τα ιστορικά γεγονότα δεν χωράνε παρανάγνωση. Ιδιαίτερα τα πραγματολογικά γεγονότα. Οτι, με άλλα λόγια, μαζεύτηκε πολύς κόσμος. Οτι μετρήσαμε τότε νεκρούς και σακατεμένους από βασανιστήρια. Πρόκειται για άρνηση της πραγματικότητας. Που προέρχεται από τους θύτες. Αλλά και τους συνοδοιπόρους τους. Εγινε με ένταση από τους ναζί. Αρνήθηκαν με πείσμα το Ολοκαύτωμα. Αρνήθηκαν την αντίσταση στη ναζιστική κατοχή. Ή επιχειρήθηκε να μεταφερθεί η ευθύνη στα θύματα. Μια προσφιλής πρακτική που ακολουθείται έκτοτε συχνά.

Η φετινή επέτειος του Πολυτεχνείου μνημονεύεται σ’ ένα κλίμα άρνησης και συνωμοσιολογίας. Αμφισβητείται η επιστήμη που φορτώνεται τους μπακαλίστικους τακτικισμούς για τον προσπορισμό πολιτικών ωφελειών. Ή που συχνά κάποιοι εκπρόσωποί της υποχωρούν στην πίεση για παρανάγνωση του πραγματολογικού υλικού.

Ομως, η άρνηση εξελίσσεται ως η λέξη του 2021. Ισως μας επηρέασε η διακοσιοστή επέτειος του ’21. Προέκυψε, ακόμη, και άρνηση της δημογραφικής απογραφής, γεγονός που προκάλεσε διάφορα ευφυολογήματα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Είναι κι αυτό ένας δείκτης ιστορικής βαρηκοΐας που προκαλεί την ιστορική παρανάγνωση. Μέσα στην ανομοιογενή ομάδα των αρνητών υπάρχει ένας σκληρός πυρήνας πολιτικού αμοραλισμού, που εκμεταλλεύεται τις φοβίες των συμπολιτών μας (υπενθύμιση: 9/11 έκανα την τρίτη δόση). Θα ήταν, ωστόσο, η γενίκευση της διαπίστωσης μια παρανάγνωση.

Φαίνεται πως έχει αρχίσει να ζεσταίνεται το τσανάκι με το νερό. Το καταλαβαίνει κανείς όταν το νερό κοχλάζει. Θα είναι παρανάγνωση της κοινωνικής πραγματικότητας αν εκλάβουμε συνολικά την άρνηση ως ανορθολογισμό. Μπορεί να είναι το πρώτο βήμα για την απόρριψη της διαχείρισης. Ισως να είναι και διατύπωση απαρέσκειας.