Oι ξένοι δάκτυλοι θέλουν και... επιδέξιους συνεργάτες!

Υπάρχουν συνήθως δύο προσεγγίσεις όταν η συζήτηση έρχεται στις παρεμβάσεις ξένων κρατών στις εσωτερικές υποθέσεις άλλων. Η μία αρέσκεται στο να επιρρίπτει τις ευθύνες στον ξένο δάκτυλο, ενώ η άλλη εστιάζει στους πρόθυμους εσωτερικούς συμμάχους, χωρίς τους οποίους οι έξωθεν παρεμβάσεις θα ήταν μάλλον πιο δύσκολες.

Στη Μεγάλη Βρετανία φαίνεται να συμβαίνουν και τα δύο. Στο Λονδίνο, η συζήτηση είναι ακόμη πιο πολύπλοκη, όχι τόσο γιατί αφορά ένα πολυκαιρισμένο ζήτημα. Η διαρκής και μεθοδική άνοδος μιας οικονομικής τάξης με ολιγαρχικά χαρακτηριστικά, που φαίνεται να έχει επενδύσει αρκετά στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, είναι σίγουρο πως καλλιεργεί γόνιμο έδαφος σε οποιονδήποτε θα ήθελε να οργανώσει μια έξωθεν παρέμβαση στα εσωτερικά της χώρας.

Η ρωσική παρέμβαση και ιδιαίτερα η ακροδεξιά ατζέντα της δεν έρχεται σε κενό αέρος ούτε αποτελεί κάποιου είδους αστήριχτη θεωρία συνωμοσίας. Η τελευταία δεκαετία δεν χαρακτηρίστηκε μόνο από την παγκόσμια οικονομική κρίση. Εξάλλου η εμπειρία δείχνει ότι όσο οι ανισότητες διογκώνονται τόσο μεγαλώνει και η επιρροή που έχει η οικονομική ελίτ σε ένα πολιτικό σύστημα. Τα τελευταία μάλιστα χρόνια, η δυσφορία προς τις ασκούμενες πολιτικές αποτέλεσε καλή αφορμή για να επιχειρηθεί η αμφισβήτηση θεσμών και πολιτικών σχέσεων που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν δεδομένες.

Η αμφισβήτηση διεθνών οργανισμών, οι αντιρρήσεις γύρω από τον χαρακτήρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης ακόμη και του ίδιου το ΝΑΤΟ εξ ονόματος του πλανητάρχη αποτέλεσαν και συνεχίζουν να αποτελούν όπλα στη φαρέτρα εκείνων που επιχειρούν μια αναδιάταξη της άρχουσας τάξης, από δεξιά και ακόμη συχνότερα, από ακροδεξιά σκοπιά. Η πολιτική αστάθεια που προκύπτει από τα παραπάνω, εκ των πραγμάτων δημιουργεί μια ελλοχεύουσα αναταραχή η οποία όλα δείχνουν πως ωφελεί τη θέση της Ρωσίας στο διεθνές στερέωμα. Γι’ αυτό η ατζέντα της Ρωσίας, όσο πολυεπίπεδη και αν είναι, έχει έναν κοινό παρονομαστή: τη δημιουργία ρωγμών στα παραδοσιακά πολιτικά και οικονομικά μπλοκ.

Στην περίπτωση της Μεγάλης Βρετανίας, τρεις ήταν οι σημαντικές ρωγμές τις οποίες φαίνεται πως επιχείρησε να εκμεταλλευτεί η Ρωσία τα τελευταία χρόνια. Το δημοψήφισμα για την ανεξαρτητοποίηση της Σκοτίας, το Brexit και οι πρόσφατες εθνικές εκλογές του περασμένου Δεκεμβρίου.

Δεν χρειάζεται κάποιος να σκάψει βαθιά για να βρει πειστήρια της ιδιαίτερης σχέσης που έχουν οι Συντηρητικοί με την κυβέρνηση Πούτιν. Μόλις πέρυσι, η στενή συνεργάτιδα του Βλαντίμιρ Πούτιν, Λούμποφ Τσέρνουκιν, γευμάτισε με την τότε πρωθυπουργό Τερέζα Μέι και άλλες 6 κορυφαίες υπουργούς, αφού πρώτα δώρισε στο κόμμα 135 χιλιάδες λίρες. Λίγους μήνες μετά, εν μέσω προεκλογικής περιόδου και ενώ εν τω μεταξύ ο Μπόρις Τζόνσον είχε ανέλθει στην πρωθυπουργία της χώρας, η Επιτροπή Ασφάλειας του Κοινοβουλίου, προσπαθώντας να δείξει ότι δεν υπάρχει κάτι να φοβηθεί, αποφάσισε να συντάξει ειδική έκθεση αναφορικά με τη ρωσική επιρροή.

Η έκθεση δόθηκε στη δημοσιότητα μόλις πριν από λίγες ημέρες, όμως για πάνω από 9 μήνες έκοβε βόλτες μέσα στα υπουργικά γραφεία λόγω φόβων για αλλαγή του προεκλογικού κλίματος υπέρ των Εργατικών. Μέσα, κατονομάζει Ρώσους ολιγάρχες οι οποίοι χρηματοδοτούν συστηματικά τους Συντηρητικούς μέσω τακτικών ή μη εισφορών. Εύκολα συνάγεται το συμπέρασμα ότι τα χρήματα αυτά κατευθύνθηκαν μεταξύ άλλων και στη μερίδα του κόμματος που ήταν πίσω από την καμπάνια για το Brexit.

Καθόλου τυχαίο ότι οι πρόσφατες εκλογές πάντως κερδήθηκαν από το κόμμα που είχε δεχτεί ενέσεις εκατομμυρίων από Ρώσους δισεκατομμυριούχους από το περιβάλλον του Ρώσου προέδρου.

Ωστόσο, οι Εργατικοί καταγγέλλουν αποτυχία της έρευνας, αφού η ίδια η έκθεση αναφέρει πως ύστερα από πολιτικές πιέσεις, τελικά δεν ελήφθησαν υπόψη στοιχεία από συγκεκριμένες «καυτές» πηγές με αποτέλεσμα να νερώσουν τα συμπεράσματα που προκύπτουν. Κορυφαία στελέχη της αντιπολίτευσης σχολιάζοντας ανέφεραν ότι «ο λόγος που δεν βρέθηκαν μετρήσιμα αποτελέσματα είναι γιατί η επιτροπή απέφυγε να ψάξει μετρήσιμα αποτελέσματα».

Παρότι λειψά, τα στοιχεία δείχνουν πως οι παρεμβάσεις της ρωσικής πλευράς είναι αρκετά ευέλικτες ώστε να καταφέρνουν να σκάβουν τούνελ στα άδυτα της πολιτικής διαδικασίας, χωρίς αυτό να γίνεται εύκολα αντιληπτό. Η παρέμβαση των Ρώσων στο Brexit ή στις εκλογές που έδωσαν τη νίκη στον Τζόνσον,δεν μπορεί να αποδειχτεί ακόμα. Ομως στη δημόσια συζήτηση που διεξάγεται στη Βρετανία, υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι κάτι τέτοιο συμβαίνει.

H εφημερίδα Μirror σε κεντρικό της άρθρο προ μηνών είχε σημειώσει πως «δεν χρειάζεται οι Ρώσοι να ξοδέψουν χρόνο και χρήμα για να αποσταθεροποιήσουν τη δημοκρατία μας, αυτό μπορούμε να το κάνουμε και μόνοι μας».

Φαίνεται πως οι προσπάθειες της Ρωσίας να ενισχύσει τις αποσταθεροποιητικές τάσεις στο εσωτερικό της Βρετανίας δεν ήταν ούτε μικρής κλίμακας ούτε και κάτι πρόσκαιρο. Η ειδική κοινοβουλευτική έκθεση φαίνεται ότι απέτυχε να παρουσιάσει συγκεκριμένα και μετρήσιμα αποτελέσματα της ρωσικής παρέμβασης, όμως οι ενδείξεις είναι ενδείξεις. Χρήματα σε εταιρείες δημοσίων σχέσεων, ΜΚΟ, πανεπιστήμια, πολιτιστικά ινστιτούτα και πολλοί άλλοι χώροι δείχνουν ότι η οικονομική συνεισφορά ρωσικών συμφερόντων τα τελευταία χρόνια με αντάλλαγμα κυρίως το χτίσιμο σχέσεων εμπιστοσύνης με θεσμούς και κέντρα λήψης αποφάσεων είναι μεθοδευμένη και καθόλου τυχαία.

Ηδη στην έκθεση δειλά αναφέρεται πως σημαντικός αριθμός βουλευτών συνδέεται με επιχειρηματικές δραστηριότητες στη Ρωσία. Επιπλέον, η Διακοινοβουλευτική Επιτροπή για την Εκλογική Διαφάνεια είχε κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου στις αρχές του έτους, μιλώντας για ένα πολιτικό σύστημα το οποίο είναι εκτεθειμένο σε ιντερνετικούς κινδύνους από ξένες δυνάμεις.

Η ανησυχία της κυβέρνησης απέναντι στις διογκούμενες αποκαλύψεις φαίνεται και από το γεγονός ότι ο Tζούλιαν Λιούις, βουλευτής της κυβερνητικής παράταξης και πρόεδρος της Επιτροπής Ασφάλειας του Κοινοβουλίου, μόλις την προηγούμενη εβδομάδα ζήτησε από τον πρωθυπουργό να αποφύγει τον πειρασμό να επιχειρήσει να χειραγωγήσει την επιτροπή και να την αφήσει να κάνει ανεμπόδιστη τη δουλειά της.

Οταν Βρετανός δημοσιογράφος ρώτησε τον Αμερικανοαυστραλό πολυδισεκατομμυριούχο Ρόμπερτ Μέρντοχ, γιατί η εφημερίδα Sun, της οποίας είναι ιδιοκτήτης, κάνει τόσο σφοδρή καμπάνια υπέρ του Brexit, εκείνος απάντησε: «Οταν πηγαίνω στην Ντάουνινγκ Στριτ, η κυβέρνηση κάνει ό,τι ακριβώς πω εγώ – όταν πηγαίνω στις Βρυξέλλες, δεν ασχολείται κανείς μαζί μου». O ίδιος είναι επίσης ιδιοκτήτης των Times και πολλών άλλων μέσων στη Βρετανία, τηλεοπτικών σταθμών όπως ο ακραίος Fox News, ενώ μένει μόνιμα στις ΗΠΑ και διατηρεί στενότατες επαφές με τον πρόεδρο Τραμπ.

Η Facebook κέρδισε 2,7 δισ. λίρες από τις χορηγούμενες διαφημίσεις της δεξιάς καμπάνιας υπέρ του Brexit. Δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι το εκλογικό τμήμα που μετακινήθηκε από τη θέση για παραμονή στην Ε.Ε. σε μια πιο σκληρή θέση εξόδου, και που τελικά έδωσε και τη νίκη στο Brexit, αφορά ψηφοφόρους των Συντηρητικών, σύμφωνα με τις ποιοτικές έρευνες.

Η Βρετανία δεν έχει επιλεγεί τυχαία από το περιβάλλον του Ρώσου προέδρου. Είναι συνδετικός κρίκος της Ευρώπης με την απέναντι όχθη του Ατλαντικού και με παραδοσιακά καλές σχέσεις με τις ΗΠΑ. Η πολιτική αναταραχή στο εσωτερικό πλήττει ασφαλώς τις διαπραγματεύσεις για το Brexit και την ίδια την Ε.Ε. Το κλίμα και οι αποφάσεις που λαμβάνονται στο Λονδίνο έχουν παγκόσμια απεύθυνση μέσω της Βρετανικής Κοινοπολιτείας σε 54 κράτη και περίπου 2,5 δισ. ανθρώπους.

Η αύξηση της διεθνούς επιρροής της Ρωσίας θρέφεται από φαινόμενα παρακμής, δυσπιστίας των πολιτών στα πολιτικά συστήματα, αύξησης των κοινωνικών αναταραχών, όπως αυτές για το προσφυγικό, και ρωγμών σε παραδοσιακά μπλοκ, όπως αυτό της Ε.Ε. Η αδυναμία της Αριστεράς να περιγράψει έναν εναλλακτικό δρόμο ενισχύει αυτές τις φωνές.

Το αν οι ευρωπαϊκές Δημοκρατίες καταφέρουν και θωρακιστούν απέναντι σε τέτοιους σχεδιασμούς, είναι κάτι που θα δούμε στο μέλλον. Σίγουρο είναι πως οι ξένοι δάκτυλοι προϋποθέτουν και επίδοξους συνεργάτες στο εσωτερικό ενός κράτους, και στην περίπτωση της Βρετανίας η προσφορά βοήθειας είναι άφθονη.