Το ξέσπασμα της ευγνωμοσύνης που εισπράξαμε καθ’ όλο το διάστημα της καραντίνας από τους φοιτητές μας στις πλατφόρμες των τηλεμαθημάτων δεν μπορεί να είναι ένα απλό γεγονός. Απασχολεί μέρες τώρα τις συζητήσεις που κάνουμε με συναδέλφους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δικές μας αναρτήσεις και πλείστες όσες μηνυματικές «κουβέντες».
Οι φοιτητές μας μάς ξάφνιασαν με τα αμέτρητα «ευχαριστώ» που έγραφαν στο chat της πλατφόρμας που χρησιμοποιήσαμε στο Πανεπιστήμιο για να μη χαθεί ούτε ένα μάθημα, ακόμη και τη Μεγάλη Εβδομάδα και από την τρίτη ημέρα του Πάσχα.
Ομολογουμένως, η κατάσταση που αναπτύχθηκε δεν ήταν η ίδια με αυτήν του αμφιθεάτρου, όπου συνήθως όταν τελείωνε ένα μάθημα οι φοιτητές αποχωρούσαν διακριτικά, χωρίς συναισθηματισμούς, χωρίς ιδιαίτερους χαιρετισμούς, παρά κάποιες φορές με ένα μειδίαμα προς τον καθηγητή τους.
Αυτή τη δύσκολη φορά, ένας χείμαρρος, μια κατεβασιά ευγνωμοσύνης διέτρεχε και ξεχείλιζε τις οθόνες μας, όλη τη διάρκεια των τρίωρων εξ αποστάσεως μαθημάτων.
«Μας έλειψε η προσωπική επικοινωνία», «Πριν σας είχαμε δεδομένους», «Μας δώσατε τη δυνατότητα να επικοινωνήσουμε μέσα στην καραντίνα», «Δεν αφήσατε να μπουν και οι σπουδές μας στη φορμόλη, όπως μπήκε η ζωή μας», «Διατηρήσατε την παλιά κανονικότητα στη νέα μας ζωή», ήταν μερικές μόνον από τις απαντήσεις που πήρα στο χθεσινό τηλεμάθημα, όταν τελικά πήρα το θάρρος να ρωτήσω τους φοιτητές γιατί πληκτρολογούν αυτά τα υπέροχα «ευχαριστώ».
Κι ακόμη, άκουσα και διάβασα: «Μας ήταν πιο εύκολο να επικοινωνήσουμε με μηνύματα», «Mας βγάζουν από την αμηχανία της πρόσωπο με πρόσωπο επικοινωνίας» (διαμεσολαβημένη επικοινωνία), «Δεν θα ξεχάσουμε ποτέ πόσο περιμέναμε την ώρα του μαθήματος, όταν φορές, στο παρελθόν, θα θέλαμε απλά να κατεβούμε στο κυλικείο για καφέ»…
Είναι αλήθεια ότι η εξ αποστάσεως εκπαίδευση, οι πλατφόρμες, το Teams, το Zoom, το Webex Meetings, το Skype for business και ό,τι άλλο χρησιμοποίησε κανείς στη βίαιη μετάβαση προς τη «νέα κανονικότητα», έδειξαν ότι πολλά μπορούμε να κάνουμε αντιστεκόμενοι, αλλά ταυτόχρονα και πολύ λίγα· αποκάλυψε τα όρια της τεχνολογίας. Γιατί όσα κι αν μας προσέφερε αυτή η εικονική πραγματικότητα, την ίδια ώρα μας θύμιζε την απόσταση, τη φυσική αποστασιοποίηση.
Μας τόνιζε ότι δεν μπορεί ουσιαστικά να υποκατασταθεί η φυσική παρουσία. Και σίγουρα το Πανεπιστήμιο δεν είναι οι κύκλοι με τα αρχικά του ονοματεπώνυμου του κάθε φοιτητή στην οθόνη του τάμπλετ ή του ipad. Είναι η όσμωση, το βλέμμα, το ζύμωμα, η ζώσα διαπραγμάτευση των ταυτοτήτων, είναι οι ιδέες που μπλέκονται με τη φασαρία στο αμφιθέατρο, είναι το παράθυρο, όχι του υπολογιστή, αλλά αυτό που πρέπει να ανοίξεις από τις πολλές θαυμάσιες ανάσες που ανακατεύονται μέσα στην κατάμεστη αίθουσα...
Και δικαιούνται να γνωρίζουν κι αυτό οι φοιτητές μας, ότι εμείς, οι καθηγητές τους, ίσως τους χρειαζόμαστε περισσότερο αυτό το διάστημα, αλλά και πάντα. Εχουμε ανάγκη τις φωνές τους, έχουμε ανάγκη την αλληλεπίδραση, την ανατροφοδότηση του βλέμματός τους… Γιατί δάσκαλος που επιστρέφει μετά το μάθημα ο ίδιος όπως το ξεκίνησε, δεν είναι παρά ένας στεγανοποιημένος και στάσιμος δάσκαλος.
Κι αυτό δεν θέλω να το γράψω στο chat, αλλά να τους πω πρόσωπο με πρόσωπο, όταν τους αντικρίσω ξανά στο αμφιθέατρο. (Και συγχωρήστε τον δικό μου συναισθηματισμό, άφησα να ποτίσει μία αυτόματη γραφή.)
* αναπληρώτρια καθηγήτρια Γλωσσολογίας και Ελληνικής Γλώσσας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Fellow of Comparative Studies, CHS – GR, Harvard University και ακαδημαϊκή διευθύντρια του Διεθνούς Θερινού Πανεπιστημίου «Ελληνική Γλώσσα, Πολιτισμός και ΜΜΕ»
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας