«Χρυσά» διαβατήρια: Το νέο πάρτι στην Κύπρο τελείωσε…

Στις Βρυξέλλες άρχισε η αντίστροφη μέτρηση. Μέχρι το τέλος του έτους θα γνωστοποιηθούν οι ελάχιστες κοινές διαδικασίες για την παραχώρηση της ευρωπαϊκής ιθαγένειας. Το κυπριακό πρόγραμμα παραχώρησης διαβατηρίων έναντι επενδύσεων λειτούργησε ξανά ως το παράδειγμα προς αποφυγή, κινητοποιώντας το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ενωσης για να αμυνθεί στην προφανή κατάχρηση.

Η Επιτροπή θα παρέμβει αποφασιστικά σε μια πτυχή που ήταν μέχρι τώρα στον σκληρό πυρήνα της «αποκλειστικής εθνικής κυριαρχίας». Εχει θέσει ως στόχο την εφαρμογή συστήματος ελέγχου που να τεθεί σε πλήρη ισχύ μέχρι τον Απρίλιο του 2020. Ηδη εργάζεται πυρετωδώς γι’ αυτό η ορισθείσα αντιπρόεδρος Τσέχα Βέρα Γιούροβα, που είναι αρμόδια για τις αξίες και τη διαφάνεια.

Η παρέμβαση της Επιτροπής πριν από περίπου έναν χρόνο είχε αποτέλεσμα το άμεσο κλείσιμο του αντίστοιχου προγράμματος της Βουλγαρίας. Στην πράξη το «επενδυτικό» πρόγραμμα της Κύπρου είναι ήδη νεκρό, όσο κι αν η Λευκωσία το αποκρύβει.

Η θέση της νέας Επιτροπής υπήρξε κατηγορηματική (6/11/2019): «Η Επιτροπή αναμένει από όλα τα κράτη-μέλη που λειτουργούν προγράμματα πολιτογράφησης επενδυτών να διενεργούν ελέγχους σε θέματα ασφάλειας και σε σχέση με το ιστορικό των αιτητών, με βάση τα υψηλότερα πρότυπα που υπάρχουν. Ελλιπείς έλεγχοι μπορεί να οδηγήσουν σε δημιουργία κινδύνων για τη δημόσια τάξη και ασφάλεια όχι μόνο για το συγκεκριμένο κράτος-μέλος αλλά για ολόκληρη την Ενωση».

Στη δίνη του κυκλώνα

Μέσα σε ελάχιστα χρόνια, η Κύπρος βρέθηκε ξανά στη δίνη του κυκλώνα ως κράτος διαπλοκής, απάτης και ξεπλύματος βρόμικου χρήματος, αυτή τη φορά με το μοίρασμα «χρυσών» διαβατηρίων. Το 2013 το «κούρεμα» (bail in) στις τράπεζες επέφερε τεράστιο πλήγμα στην Κύπρο.

Ακολούθησε οδηγία της Ε.Ε. για να δοθεί τέρμα στην εξωφρενική διόγκωση του τραπεζικού συστήματος μέσω μεταφορών τεράστιων ποσών, εκθέτοντας σε κινδύνους την ευρωζώνη. Κατά έναν περίεργο τρόπο, το κυπριακό σύστημα κατάφερε –με τους ίδιους ή παραπλήσιους πρωταγωνιστές– να φέρει τα πράγματα στο ίδιο ακραίο σημείο. Τώρα η Κύπρος αντιμετωπίζει σοβαρές πολιτικές και οικονομικές συνέπειες.

Είναι η πρώτη φορά στην 7χρονη παρουσία του στην προεδρία, που ο Ν. Αναστασιάδης βρίσκεται τόσο εκτεθειμένος από τις αδιαφανείς πρακτικές που η κυβέρνησή του εφαρμόζει εν ονόματι της προσέλκυσης επενδύσεων. Οι δημόσιες αντιδράσεις του δείχνουν μια συνεχή προσπάθεια να διαχειριστεί το πρόβλημα που ακουμπά τον ίδιο προσωπικά.

Ο Κύπριος πρόεδρος μέχρι στιγμής βάζει σε δεύτερη μοίρα το μέγεθος του διεθνούς διασυρμού και επιμένει (6/11/2019): «Καλό είναι να αποφεύγονται χαρακτηρισμοί, διαπόμπευση όσων ανθρώπων, εντίμων ανθρώπων, αποφάσισαν να επενδύσουν ή να επιλέξουν την Κύπρο ως τόπο επενδύσεων. Είναι καιρός πια να σταματήσει αυτή η προσπάθεια αξιοποίησης λαθών που έχουν γίνει με βάση ένα πρόγραμμα που δεν είχε αυστηρούς ελέγχους, να αγωνίζονται με κάθε τρόπο, να νομίζουν ότι μπορούν να κερδίσουν πολιτικά. Θα απογοητευτούν…».

Ωστόσο, η δημοσιογραφική έρευνα της εφημερίδας «Πολίτης» έριξε άπλετο φως σε συγκεκριμένες υποθέσεις. Βγήκαν στην επιφάνεια επιστολές, αποφάσεις υπουργικού συμβουλίου, ημερομηνίες, διαμεσολαβητές κ.λπ. που αποδεικνύουν την παντελή έλλειψη ελέγχου της πολιτικής εξουσίας που εξέδιδε τα διαβατήρια. Συνεπώς είναι δύσκολο να κρυφτούν οι πολιτικές ευθύνες κάτω από το χαλί – πόσο μάλλον με το επιχείρημα ότι όλα έγιναν για… το καλό του τόπου.

Για την κυβέρνηση Ν. Αναστασιάδη τα πράγματα γίνονται πιο δύσκολα γιατί έσπασε ταυτόχρονα και ο κλοιός της ελεγχόμενης πληροφόρησης που προσπάθησε να επιβάλει εδώ και μήνες στα κυπριακά ΜΜΕ. Οι αποκαλύψεις του «Πολίτη» για τους συγγενείς του δικτάτορα της Καμπότζης, ακολούθως για τον Σαουδάραβα μεγιστάνα με το τζετ που θέτει πάντα στη διάθεση του Ν. Αναστασιάδη για να ταξιδεύει και τον Μαλαισιανό απατεώνα που υπεξαίρεσε δισεκατομμύρια και τον καταζητεί όλη η υφήλιος, δεν αφήνουν κανέναν στο απυρόβλητο.

Ακόμα και ο ΥΠΟΙΚ Χάρης Γεωργιάδης έσπευσε να διαχωρίσει τη θέση του (5/11/2019): «Η φήμη μιας χώρας είναι πιο πολύτιμη από την πώληση μιας έπαυλης». Πρόκειται όμως για εκ των υστέρων τοποθετήσεις που μάλλον μεταθέτουν όλο το βάρος της πολιτικής ευθύνης στον πρόεδρο.

Ανακρούει πρύμναν

Κάτω από το βάρος των αδιάσειστων στοιχείων και τη σφοδρή κριτική του ΑΚΕΛ, η κυβέρνηση Ν. Αναστασιάδη… ανέκρουσε πρύμναν και αναζητεί δεύτερη γραμμή άμυνας, ανακοινώνοντας μια σειρά από μέτρα: ανάκληση 26 διαβατηρίων, διορισμός υπηρεσιακών για έρευνες και αναστολή εξέτασης άλλων αιτήσεων πολιτογράφησης. Πρόκειται όμως για μια αγωνιώδη κούρσα με τον χρόνο, καθώς τα μέτρα ακολουθούν τη σωρεία των αποκαλύψεων-σκανδάλων.

Στην έδρα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπάρχει γενικά η αίσθηση για την Κύπρο ότι πολλά καλύπτονται κάτω από ένα πέπλο αδιαφάνειας και συγκεντρωτικού ελέγχου με δεσπόζουσα τη θέση της εκτελεστικής εξουσίας και ειδικά του Προεδρικού. Θα είναι πολύ δύσκολο να εμπιστευθεί η Επιτροπή εγχώριες έρευνες για κενά στις διαδικασίες σε ένα κυπριακής κοπής σύστημα, που μέσα σε 7 χρόνια μοίρασε 5.000 διαβατήρια, με μηδαμινό ποσοστό απορρίψεων. Η κυρίαρχη εντύπωση των Ευρωπαίων -ίσως πλέον και με τεκμηριωμένα στοιχεία- είναι πως τα περισσότερα διαβατήρια εκδόθηκαν μέσα από ένα καλοστημένο δίκτυο με μείγμα πολιτικής διαπλοκής και ιδιοτελών οικονομικών συμφερόντων.

Από τη «βιομηχανία» διαβατηρίων εγείρονται προφανή ερωτήματα για όλα τα εν Κύπρω πολιτικά εκτιθέμενα πρόσωπα που ανέπτυξαν άμεσα ή έμμεσα τέτοιες δραστηριότητες. Από μια συγκεκριμένη λίστα δεν εξαιρούνται υψηλόβαθμα ή μεσαίας βαθμίδας στελέχη κομμάτων, μέλη της Βουλής και συγγενείς τους, μεγάλα δικηγορικά γραφεία ή και δορυφόροι γραφεία και εταιρείες και ο αρχιεπίσκοπος. Ολοι διαγκωνίστηκαν για το ποιος θα έβγαζε τα περισσότερα διαβατήρια και πολλοί βάσιμα υποψιάζονται ότι εκμεταλλεύτηκαν την επιρροή που είχαν μέσα από τις πολιτικές διαδικασίες-εξπρές στην έκδοση, δημιουργώντας ένα σύστημα αλληλοεξυπηρετήσεων.

Το περιβόητο πρόγραμμα είχε μόνους αποδέκτες για επένδυση τους μεγαλοεργολάβους, συνεπικουρούμενους από το κατεστημένο που θεωρεί ακόμα και σήμερα τη «βιομηχανία διαβατηρίων» μια τεράστια ευλογία. Δεν διαλανθάνει την προσοχή ότι για όλο το διάστημα που προηγήθηκε, πολιτικά κόμματα της αντιπολίτευσης ακολούθησαν μια στάση ανεπαίσθητης έως ανύπαρκτης κριτικής απέναντι στην κυβέρνηση Ν. Αναστασιάδη.

Παράλληλα, η συντριπτική πλειονότητα των εγχώριων ΜΜΕ απέφυγε επιμελώς για μεγάλο χρονικό διάστημα να μπει στη διαδικασία της ελάχιστης προσπάθειας να ερευνήσει όσα κυκλοφορούσαν ως πληροφορίες για το κύκλωμα των διαβατηρίων, ακόμα και όταν έγιναν αποκαλύψεις με ντοκουμέντα από τον «Πολίτη».