«Η λιτότητα έχει κάνει μεγάλη ζημιά στη δημοκρατία»

Ο Γουόλ, ένας θεωρητικός και ακτιβιστής του Πράσινου Κόμματος, θεωρεί ότι η έξοδος της Βρετανίας από την Ε.Ε. θα βλάψει τόσο την ίδια όσο και την Ευρώπη γενικότερα, ενώ στηλιτεύει τη ρατσιστική ρητορική πάνω στην οποία στηρίχτηκε η καμπάνια του Brexit. Θεωρεί απολύτως αναγκαία την πάλη για την υπεράσπιση των κοινών αγαθών ενάντια στο κυνήγι του βραχυπρόθεσμου κέρδους από τον καπιταλισμό.

• Ποια είναι η αποτίμησή σας για το Brexit και ποιες θα είναι οι πιθανές συνέπειες για τη Βρετανία και την ευρωπαϊκή οικονομία;

Ηταν μια από τις χειρότερες πολιτικές εμπειρίες της ζωής μου. Το δημοψήφισμα δίχασε την κοινωνία μας, δημιούργησε πόλωση ανάμεσα στους νέους ανθρώπους, οι οποίοι ήθελαν να μείνουν στην Ε.Ε., και τους πιο ηλικιωμένους ψηφοφόρους, οι οποίοι ήθελαν να φύγουν. Στο μεγαλύτερο μέρος της η ρητορική από την πλευρά του Brexit ήταν ρατσιστική και επικέντρωνε αποκλειστικά στη μετανάστευση.

Σκιαγραφούσε την Ε.Ε. σαν έναν οργανισμό που ούτε λίγο ούτε πολύ ανοίγει τον δρόμο για τον ISIS. Πολλές από τις υποσχέσεις της καμπάνιας για το Brexit ήταν ψέματα, όπως το ότι περίπου 350 εκατομμύρια λίρες θα μπορούσαν υποθετικά να κατευθυνθούν στις υπηρεσίες του Εθνικού Συστήματος Υγείας.

Η λιτότητα έχει πληγώσει τους ανθρώπους στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η δημοκρατία μας έχει υποστεί μεγάλη ζημιά, αλλά η απογοήτευση των ανθρώπων διοχετεύτηκε στην αντίθεση στην Ε.Ε. Η έξοδος απ’ αυτήν λειτούργησε σαν μια φανταστική λύση σε πολύ πραγματικά προβλήματα. Η ψήφος έδωσε αυτοπεποίθηση ειδικά στους ρατσιστές και οι ρατσιστικές επιθέσεις έχουν αυξηθεί.

Νομίζω ότι το Brexit είναι κακό οικονομικά, ενώ και τα πολιτικά και κοινωνικά αποτελέσματά του είναι πολύ αρνητικά. Το πιθανότερο είναι να κάνει τον βρετανικό λαό φτωχότερο. Ιδιαίτερα εάν η έξοδος μειώσει τη μετανάστευση, το Ηνωμένο Βασίλειο θα γίνει πιο εσωστρεφές και στάσιμο. Ενώ η συμμετοχή μας στην ευρωζώνη δεν θα ήταν επωφελής για το Ην. Βασίλειο, εξαιτίας της λιτότητας που επιβάλλει, η μείωση των δεσμών μας με την Ευρώπη είναι βλαπτική. Νομίζω ότι θα εξασθενίσει επίσης την ευρύτερη ευρωπαϊκή οικονομία.

• Παρότι το κόμμα των Πρασίνων ήταν περισσότερο ευρωσκεπτικιστικό από άλλα ευρωπαϊκά Πράσινα Κόμματα, κάλεσε για ψήφο παραμονής στην Ε.Ε. Γιατί;

Εχουμε ασκήσει μεγάλη κριτική στην Ε.Ε, αλλά η φύση του δημοψηφίσματος ήταν απαίσια. Αντί οι υποστηρικτές του Brexit να αναζητούν μια εναλλακτική βασισμένη στον σοσιαλισμό, στις οικολογικές αξίες ή στην αντίθεση στον νεοφιλελευθερισμό, συνηγόρησαν σε μια δεξιά οπτική, με εμμονή στον περιορισμό της μετανάστευσης.

Οι αξίες μας είναι παρόμοιες με εκείνες κινημάτων όπως το DiEM25. Θέλουμε μια Ε.Ε. οικολογική, αληθινά δημοκρατική, η οποία να προάγει την κοινωνική δικαιοσύνη.

Η συζήτηση εδώ δυστυχώς αφορούσε τον διεθνισμό ενάντια στον απομονωτισμό. Δυστυχώς, η άποψη του απομονωτισμού, βασισμένη συχνά σε ρατσιστική ρητορική, κέρδισε. Επιμένουμε ακόμα ότι μια άλλη Ευρώπη είναι εφικτή και η Ε.Ε. είναι ελαττωματική, αλλά εμείς είμαστε διεθνιστές και Ευρωπαίοι.

• Τι ακριβώς είναι ο οικοσοσιαλισμός και ποιος είναι ο στόχος του;

Ο οικοσοσιαλισμός είναι μια μορφή σοσιαλισμού η οποία προάγει τις οικολογικές αξίες. Ο οικοσοσιαλιστής βλέπει τον καπιταλισμό σαν τη μεγαλύτερη απειλή για το περιβάλλον, αλλά αναγνωρίζει ότι οι σοσιαλιστές στοχαστές και τα κινήματα συχνά αγνόησαν τις οικολογικές αξίες.

Οικοσοσιαλισμός σημαίνει μετασχηματισμός της οικονομίας σε μια δημοκρατική και βιώσιμη κατεύθυνση. Ο Μαρξ και ο Ενγκελς ήταν εντυπωσιακά οικοσοσιαλιστές. Το αίτημα του Μαρξ να σκεφτούμε τις μελλοντικές γενιές δείχνει την εκτίμησή του σε μια κατά βάση οικοσοσιαλιστική οπτική. Στον τρίτο τόμο του «Κεφαλαίου» υπογραμμίζει: «Ακόμα και μια ολόκληρη κοινωνία, ένα έθνος ή όλες μαζί οι κοινωνίες που υπάρχουν ταυτόχρονα, δεν είναι ιδιοκτήτες της γης.

Είναι απλά κάτοχοί της, οι κληρονόμοι και πρέπει να την κληροδοτήσουν σε μια καλύτερη κατάσταση στις επόμενες γενιές σαν καλοί επικεφαλής μιας οικογένειας». Ο οικοσοσιαλισμός αναπτύσσεται παγκόσμια.

Μπορούμε να βρούμε οικοσοσιαλιστές στο Περού, όπως τον ιστορικό ηγέτη και επαναστάτη Ούγκο Μπλάνκο, ο οποίος εξέδιδε τον «Αγώνα των Ιθαγενών» (http://www.luchaindigena.com/) ή στις Φιλιππίνες, όπου οι οικοσοσιαλιστικές ιδέες εμπνέουν το Πράσινο Κόμμα.

Πρόσφατα οι Πράσινοι των ΗΠΑ αποφάσισαν να προσχωρήσουν στον οικοσοσιαλισμό, κάτι πολύ ενθαρρυντικό. Η Τέταρτη Διεθνής επίσης αποφάσισε να μετατραπεί σε μια οικοσοσιαλιστική οργάνωση (http://socialistresistance.org/870/fourth-international-declares-itself-ecosocialist).

• Εχετε πει ότι «ο καπιταλισμός οδηγεί στην καταστροφή των απαραίτητων συνθηκών για τη διατήρηση της ζωής». Πώς μπορεί η πάλη ενάντια στο καπιταλιστικό σύστημα παραγωγής και κατανάλωσης να συνδυαστεί με την πάλη για την προστασία της φύσης;

Με πολλούς τρόπους. Από τον πράσινο συνδικαλισμό, βασισμένο στον μετασχηματισμό της παραγωγής, μέχρι την υποστήριξη των ιθαγενών λαών που αντιστέκονται στα μεγάλης κλίμακας εξορυκτικά σχέδια, τα οποία βλάπτουν κομβικά οικοσυστήματα.

Από την εκπαίδευση των ανθρώπων στον οικοσοσιαλισμό μέχρι την προσχώρηση των Πράσινων Κομμάτων και της Αριστεράς σε μια οικοσοσιαλιστική προοπτική. Η μαζική άμεση δράση ενάντια σε νέα σχέδια ορυκτών καυσίμων είναι άλλη μια σημαντική τακτική.

• Ενα από τα βασικότερα σημεία του νεοφιλελεύθερου προγράμματος είναι η ιδιωτικοποίηση των κοινών αγαθών. Πώς μπορούμε να υπερασπιστούμε αυτά τα κοινά αγαθά και ποια είναι η σημασία τους για την κοινωνία;

Τα κοινά αγαθά είναι συλλογική ιδιοκτησία. Παραδοσιακά περιελάμβαναν την κοινόχρηστη γη και την αλιεία. Η μακαρίτισσα Ελινορ Οστρομ, η οποία κέρδισε το Νόμπελ για την εργασία της πάνω στα κοινά αγαθά, έδειξε ότι οι άνθρωποι μπορούν γενικά να συνεργαστούν για να καταφέρουν να λειτουργήσουν οικολογικά τα κοινά αγαθά.

Η έννοια των κοινών αγαθών επεκτείνεται στους νέους πληροφοριακούς τομείς του παγκόσμιου διαδικτύου και στα ελεύθερα λογισμικά. Η ιδέα είναι ότι μπορούμε να μετασχηματίσουμε την ιδιοκτησία ώστε να είναι δημοκρατική και οικολογική. Εχει υπάρξει μια μακροχρόνια προσπάθεια από τους πλούσιους και ισχυρούς να υφαρπάξουν τα κοινά αγαθά και να τα μετατρέψουν σε ατομική ιδιοκτησία.

Αυτή η ιδιωτικοποίηση θέτει τον πλούτο στα χέρια μιας μειοψηφίας και είναι οικολογικά καταστροφική, με τους φυσικούς πόρους να χρησιμοποιούνται για βραχυπρόθεσμα κέρδη. Μπορούμε να αντισταθούμε σ’ αυτή την υφαρπαγή των κοινών αγαθών χρησιμοποιώντας άμεση δράση και υπάρχει μακρά ιστορία τέτοιας αντίστασης.

Για παράδειγμα, στο Ην. Βασίλειο πολλά πάρκα και άλλοι ανοιχτοί χώροι απειλήθηκαν με υφαρπαγή και οι διαμαρτυρίες το εμπόδισαν. Το Χάμστεντ Χιθ είναι ένα παράδειγμα. Ενώ κατά κανέναν τρόπο δεν είναι μια παραδοσιακά αντικαπιταλιστική εργασία, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την εργασία της Οστρομ για να συγκροτήσουμε μια διανοητική υπεράσπιση των κοινών αγαθών.

Αμφισβήτησε την ιδέα ότι πάντα υπάρχει μια «τραγωδία των κοινών αγαθών» και έδειξε ότι αυτά μπορούν συχνά να λειτουργήσουν πολύ καλά. Ενα κεντρικό σύνθημα των οικοσοσιαλιστών και όλων των Πρασίνων πρέπει να είναι το «υπερασπιστείτε, διευρύνετε και βαθύνετε τα κοινά αγαθά».

Ο Ντέρεκ Γουόλ (Derek Wall) ασχολείται με την πολιτική από τη δεκαετία του 1980. Υπήρξε εκπρόσωπος Τύπου του Πράσινου Κόμματος της Βρετανίας και της Ουαλίας, ενώ σήμερα κατέχει τη θέση του διεθνή συντονιστή. Είναι λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου και συγγραφέας με πεδίο ενασχόλησης το περιβάλλον και την πολιτική. Αρθρογραφεί στην εφημερίδα «Morning Star» και διατηρεί προσωπικό μπλογκ.