Η Ακροδεξιά προϋπήρξε της κρίσης, αν και η κρίση μπορεί να της έδωσε ώθηση. Το μωσαϊκό που συνθέτει τους παράγοντες ανάδειξής της ως κανονικής πολιτικής δύναμης, εκτός της οικονομικής συγκυρίας, τις ευθύνες του κυρίαρχου πολιτικού συστήματος γι’ αυτό αλλά και τους τρόπους αμφισβήτησής της αναδεικνύουν στην «Εφ.Συν.» οι συνομιλητές μας.
Ο Ιταλός ιστορικός, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου (Royal Holloway) Αντρέα Μαμόνε και ο Βρετανός δημοσιογράφος και συγγραφέας Ντάνιελ Τρίλινγκ βρέθηκαν στην Αθήνα τον περασμένο μήνα, στο ευρωπαϊκό συνέδριο για τη «χαρτογράφηση και αντιμετώπιση του νεοναζιστικού φαινομένου και της νέας Ακροδεξιάς στην Ευρώπη», που διοργάνωσε το Ιδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ σε συνεργασία με την attac. Τι μας είπαν;
Ο ιστορικός Αντρέα Μαμόνε
Ο ιστορικός Αντρέα Μαμόνε θεωρεί ότι η όλη συζήτηση τίθεται σε λάθος βάση: «Δεν πιστεύω ότι πρέπει να συζητάμε για την άνοδο της Ακρας Δεξιάς. Δεν υπάρχει άνοδος. Μερικά από αυτά τα κόμματα κατάφερναν να αποσπάσουν ψήφους ήδη από τη δεκαετία του 1980. Νομίζω ότι από μόνοι τους οι οικονομικοί παράγοντες δεν βοηθούν στην κατανόηση της επιτυχίας τους. Αυτή ήταν επίσης η περίπτωση με τον μεσοπολεμικό φασισμό. Θα πρότεινα να θεωρήσουμε την Ακροδεξιά σας ένα γνήσιο ευρωπαϊκό φαινόμενο με εθνικές μεταλλαγές και μερικά κόμματα περισσότερο επιτυχή από άλλα -επίσης για κάποιους εθνικούς λόγους».
• Πού εντοπίζετε τις ευθύνες;
«Τις τελευταίες δεκαετίες έχουμε δει έναν αριθμό από μεταναστευτικές ροές. Αυτό βοήθησε στην επιστράτευση - κινητοποίηση των ψηφοφόρων. Κι αυτό έγινε επειδή τα παραδοσιακά κόμματα ήταν ανίκανα να συζητήσουν το θέμα στις σωστές διαστάσεις του. Παρ’ όλα αυτά παρατηρήσαμε την πολιτικοποίηση της μετανάστευσης, τη χρησιμοποίησή της από τα κυρίαρχα κόμματα -και μέσα και αυτό φυσικά νομιμοποίησε την ακροδεξιά προπαγάνδα. Σε άλλες περιπτώσεις βλέπουμε την Ακρα Δεξιά να γίνεται κοινότοπη.
»Με άλλα λόγια, θεωρήθηκε λιγότερο αντιδημοκρατική, ακόμη και γραφική. Αυτό σημαίνει ότι μετατράπηκε, με κάποιο τρόπο, σε νομιμοποιημένο πολιτικό παράγοντα, που συμμετείχε σε κυβερνήσεις και ηγούνταν περιφερειακών και τοπικών αντιπροσωπευτικών διοικήσεων. Γι’ αυτό ο ρόλος των παραδοσιακών κινημάτων είναι σημαντικός. Η κάμψη τους ήταν κατά καιρούς ακόμη ένας λόγος για την άνοδο των ακροδεξιών ομάδων. Αν δούμε, για παράδειγμα, την Αριστερά/Κεντροαριστερά και τη σχεδόν πλήρη αποδοχή του νεοφιλελευθερισμού εγκαταλείποντας μερικά εργατικά ζητήματα, τότε είναι φανερό το πώς η Ακροδεξιά έγινε ελκυστική για κάποιους από τους ψηφοφόρους της -ιδιαίτερα αυτούς που βρίσκονται στο κάτω μέρος της κοινωνικής κλίμακας.
»Τα σκληρά οικονομικά μέτρα επίσης αυξάνουν τις πιθανότητες να κερδίσουν μέλη. Επιπλέον, υπάρχει η αντίληψη ότι αυτές οι πολιτικές επιβάλλονται από το εξωτερικό χωρίς δημοκρατική νομιμοποίηση. Τα πρόσφατα χρόνια στην πραγματικότητα η Ακροδεξιά προσέφερε σε μερικούς ανθρώπους μια αίσθηση του ανήκειν, προστασία και μια ταυτότητα πέρα από τον στενό, δημαγωγικό αν και πεπαλαιωμένο εθνικισμό».
Ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Ντάνιελ Τρίλινγκ
• Κατά πόσο η κρίση ήταν προϋπόθεση για την άνοδο της Ακροδεξιάς; ρωτήσαμε και τον δημοσιογράφο Ντάνιελ Τρίλινγκ.
«Η οικονομική κρίση έχει σαφώς δώσει σε μερικά ακροδεξιά κόμματα την ευκαιρία να αναπτυχθούν, που διαφορετικά μπορεί να μην είχαν. Ομως αν κοιτάξουμε τα τελευταία 10-20 χρόνια στην Ευρώπη βλέπουμε ότι έχουν εμφανιστεί πολλά ακροδεξιά κόμματα που αποτελούν παίκτες στην εκλογική πολιτική στη διάρκεια της οικονομικής ανάπτυξης. Βρετανία, Σουηδία και Γαλλία, για παράδειγμα, είχαν δει την ανάδυση τέτοιων κομμάτων μια περίοδο που φαινόταν ανθηρή.
»Μπορεί αυτά τα κόμματα να εκμεταλλεύονται τις εντάσεις που προκαλούνται από την ανισότητα και την ελλιπή πρόσβαση στις δημόσιες υπηρεσίες, αλλά η ελκυστικότητά τους είναι σαφώς πολιτιστική και αντισυστημική. Ισχυρίζονται ότι η λευκή πλειοψηφία χάνει τον έλεγχο από μια αυξανόμενα πολυπολιτισμική κοινωνία και πως η πολιτική ελίτ δεν αφουγκράζεται ή δεν ενδιαφέρεται για τους ψηφοφόρους. Οπότε η οικονομική κρίση είναι απλά ένα θέμα που μπορούν να εκμεταλλευτούν -αλλά επίσης μπορούν να εκμεταλλευτούν τον ρατσισμό και την κρίση στην πολιτική αντιπροσώπευση».
• Πώς αντιμετωπίζεται;
«Είναι λάθος να πιστέψουμε ότι η υποστήριξη στην Ακροδεξιά απλώς θα εξαφανιστεί όταν η χώρα επιστρέψει στην ανάπτυξη: η Ακροδεξιά χρειάζεται να αμφισβητηθεί με ευρείες, δημοφιλείς αντιρατσιστικές εκστρατείες και από πολιτικά κινήματα που μπορούν να διαμορφώσουν εναλλακτικά οράματα για τη χώρα τους χωρίς αποκλεισμούς».
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας