«Η Ελλάδα πρέπει να γίνει η γέφυρα της Ε.Ε.»

Εχοντας επιστρέψει από την Ουκρανία και πιο συγκεκριμένα το Λβιβ, όπου βρέθηκε ως επικεφαλής της ομάδας της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, ο τομεάρχης Εξωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. Γιώργος Κατρούγκαλος μιλάει για τη ρωσική εισβολή στη χώρα αλλά και για όσα οφείλει να κάνει η Ε.Ε. για να μην οδηγηθούμε ξανά σε έναν «ακραίο διπολισμό». Ξεκαθαρίζει υπό ποιες αυστηρές προϋποθέσεις θα μπορούσε να υπάρξει συνεκμετάλλευση κοιτασμάτων με την Τουρκία ενώ σε ό,τι αφορά την εγχώρια πολιτική σκηνή εκτιμά ότι η κρίση που βιώνει η κυβέρνηση είναι ραγδαία

• Βρεθήκατε τις προηγούμενες μέρες στην Ουκρανία. Ποιες είναι οι εντυπώσεις σας από το ταξίδι σας εκεί;

Συμμετείχα, ως επικεφαλής της ομάδας της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, σε επίσημη επίσκεψη του προεδρείου της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης στην πόλη Λβιβ, με επικεφαλής τον πρόεδρό της Τίνι Κοξ. Είχαμε συναντήσεις, μεταξύ άλλων, με τον πρόεδρο της Ουκρανικής Βουλής και το Δήμαρχο του Λβιβ. Πέραν της αυτονόητης έκφρασης αλληλεγγύης, την καταδίκη της ρωσικής εισβολής και το ειδικό ενδιαφέρον μας για τους ομογενείς μας στη Μαριούπολη, επεσήμανα την προφανή αναλογία της αντίθεσης στο διεθνές δίκαιο της ρωσικής εισβολής και της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο. Η διεθνής νομιμότητα δεν μπορεί να εφαρμόζεται με δύο μέτρα και σταθμά. Εθεσα επίσης το θέμα της πρόσφατης απαγόρευσης 11 πολιτικών κομμάτων της Ουκρανίας, μεταξύ των οποίων του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης.

• Ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. έχει κατηγορηθεί ότι στην υπόθεση της ρωσικής εισβολής κράτησε «ίσες αποστάσεις». Τι απαντάτε σε αυτή την κριτική;

Από την πρώτη στιγμή καταδικάσαμε την εισβολή στην Ουκρανία, ως κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Τονίσαμε επίσης, ότι ο πόλεμος θα μπορούσε να είχε αποτραπεί, εάν η Ευρώπη είχε πετύχει μια νέα αρχιτεκτονική αδιαίρετης ασφάλειας, που θα ενσωμάτωνε και τη Ρωσία, με όρους διεθνούς δικαίου. Το κρίσιμο ζητούμενο σήμερα δεν είναι μόνον να τελειώσει το γρηγορότερο δυνατό ο πόλεμος αλλά και το πώς θα αποφύγουμε την επιστροφή σε έναν ακραίο διπολισμό χωρίς κανόνες, που θα αντιπαραθέτει τη Δύση σε ένα συμπαγές μπλοκ Κίνας και Ρωσίας.

Αυτό μπορεί να συμβεί μόνον εάν η Ευρωπαϊκή Ενωση εμφανιστεί στη διεθνή σκηνή με τη δική της εξωτερική πολιτική και τη δική της άμυνα, στρατηγικά αυτόνομη από ΝΑΤΟ και ΗΠΑ, ασκώντας έναν εξισορροπητικό ρόλο. Και η προστιθέμενη αξία της χώρας μας θα είναι να αποτελέσουμε γέφυρα ανάμεσα στο πολιτικό μας σπίτι, την Ε.Ε., και τις άλλες μεγάλες δυνάμεις, όχι η επιστροφή στο εμφυλιοπολεμικό δόγμα του προκεχωρημένου δυτικού φυλακίου, που προωθεί ο Κ. Μητσοτάκης.

• Πριν από μερικές μέρες, σε συνέντευξή σας είπατε ότι «δεν μπορεί να γίνει καμία συζήτηση για συνεκμετάλλευση στο Αιγαίο με την Τουρκία, εφόσον δεν έχουν οριοθετηθεί οι θαλάσσιες οικονομικές ζώνες των δύο κρατών». Στην περίπτωση που υπήρχε μια τέτοια οριοθέτηση, θα μιλούσαμε περί συνεκμετάλλευσης; Ποιες πιστεύετε πως θα ήταν οι αντιδράσεις στο εγχώριο πολιτικό σκηνικό;

Το βασικό ζητούμενο στο θέμα αυτό είναι να είναι απολύτως σαφές ότι υπάρχουν κόκκινες γραμμές που θέτει το διεθνές δίκαιο και ειδικά το δίκαιο της θάλασσας. Πάγια εθνική γραμμή είναι ότι ο διάλογος και η προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης αποτελεί τον μόνο δρόμο για την επίλυση της διαφοράς για την οροθέτηση των θαλάσσιων οικονομικών ζωνών. Η Τουρκία δεν έχει άλλα δικαιώματα από αυτά που της αναγνωρίζει το διεθνές δίκαιο. Εφόσον υπάρξει οριοθέτηση, όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοικτά, ανάλογα με την εκτίμηση του τι προωθεί το εθνικό συμφέρον. Εάν υποτεθεί ότι υπάρχει κοινό κοίτασμα, η συνεκμετάλλευση αποτελεί τον κανόνα, όπως δείχνει η περίπτωση Κατάρ - Ιράν.

• Σε λίγες μέρες αρχίζει το 3ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. Ποιο είναι κατά τη γνώμη σας το βασικό επίδικο του συνεδρίου;

Ο απλός κόσμος περιμένει κυρίως από εμάς να δώσουμε λύση στα αδιέξοδα που καθημερινά δημιουργεί η κυβέρνηση Μητσοτάκη. Ο στόχος του συνεδρίου μας είναι την επόμενη μέρα να έχουμε ένα κόμμα πιο ανοικτό, με συγκεκριμένες λύσεις στα καθημερινά και τα μεγάλα προβλήματα. Δεν θεωρώ ότι είναι ένα συνέδριο για την ταυτότητά μας. Εχουμε ταυτότητα, που διαμορφώθηκε από τους αγώνες κατά των Μνημονίων και την κυβερνητική μας θητεία. Αθροίζονται στο εσωτερικό μας οι παραδόσεις της Αριστεράς, αλλά και της σοσιαλδημοκρατίας και του προοδευτικού, αντινεοφιλελεύθερου κέντρου.

Η ταυτότητα αυτή είναι προοδευτική και ανταποκρίνεται στο διακύβευμα των καιρών: να υπάρξουν πολιτικές και κοινωνικές πλειοψηφίες που θα αμφισβητήσουν τον νεοφιλελευθερισμό και θα υπερασπίσουν τη δημοκρατία απέναντι στη μεταδημοκρατία της οικονομικής ισχύος και των εκφραστών της, των ελίτ και των τεχνοκρατών. Η πρόταση για άμεση εκλογή όχι μόνον του προέδρου αλλά και της Κεντρικής Επιτροπής από τη βάση αποσκοπεί στο να επιβεβαιώσουμε την ταυτότητα αυτή και να αποφύγουμε τον αρχηγισμό, με την άμεση συμμετοχή των μελών μας, και όχι των μηχανισμών, στην εκλογή των ανώτατων οργάνων. Ετσι, η Κ.Ε. θα έχει την ίδια πολιτική νομιμοποίηση με τον πρόεδρο.

• Το ενδεχόμενο των πρόωρων εκλογών φαίνεται να έχει απομακρυνθεί προσώρας. Μπορεί η κυβέρνηση να εκμεταλλευτεί τον χρόνο και να αντιστρέψει την εικόνα φθοράς της όπως καταγράφεται σε όλες τις δημοσκοπήσεις;

Η κρίση της κυβέρνησης και προσωπικά του πρωθυπουργού είναι ανεπίστρεπτη και θα γίνει από εδώ και πέρα ραγδαία, γιατί έχει δομικές αιτίες. Η Νέα Δημοκρατία δεν μπορεί να αντιμετωπίσει το μείζον πρόβλημα της κοινωνίας, που είναι η ακρίβεια, γιατί είναι δέσμια των επιλογών της υπέρ των μεγάλων συμφερόντων. Επιχαίρει, π.χ., για τα 850 εκατομμύρια υπερκέρδη της ΔΕΗ, αδιαφορώντας για την αφόρητη πίεση των λογαριασμών του ρεύματος. Πρόκειται για σαφή πολιτική και ταξική επιλογή: αντί να μετακυλίσει το κόστος στις εταιρείες παραγωγής ρεύματος και στους μετόχους τους, το αφήνει στους ώμους των καταναλωτών, επιδοτώντας τους απλώς με «ψίχουλα», κατά την ίδια την έκφραση του πρωθυπουργού.