«Παίζει» σε πολλά ταμπλό ο Ερντογάν

Νέα μεγαλεπήβολα σχέδια περιοχή προανήγγειλε ο πρόεδρος της Τουρκίας Τ. Ερντογάν στους εκπροσώπους των τουρκικών μέσων ενημέρωσης που τον συνόδευαν στην πόλη Λβιβ της Ουκρανίας. Στην πτήση επιστροφής αναφέρθηκε στις επενδυτικές ευκαιρίες που ανοίγονται για την Αγκυρα με τις συμφωνίες που έχει κάνει με το Κίεβο και τη Μόσχα και στη συνέχεια διεύρυνε τον ορίζοντα στη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο. Παρά το γεγονός ότι η τουρκική οικονομία βρίσκεται υπό διαρκή πίεση στην τροχιά υπερπληθωρισμού και τα ανοίγματα προς τις χώρες του Κόλπου δεν έχουν σταθεί ικανά να αντιστρέψουν το αρνητικό κλίμα, ο Τ. Ερντογάν επιμένει στην επεκτατική πολιτική, τόσο οικονομικά όσο και διπλωματικά, δείχνοντας να αδιαφορεί πλήρως για τις σχέσεις με τη Δύση.

Οι σχέσεις της Τουρκίας με τη Δύση έχουν πέσει σε τέλμα και οι ΗΠΑ με την Ε.Ε. αποφεύγουν κάθε κίνηση που θα περιέπλεκε περισσότερο τα πράγματα. Σε αυτές τις συνθήκες, είναι αδύνατη κάθε πρόβλεψη για τις επόμενες κινήσεις της κυβέρνησης Ερντογάν. Από τις αρχές της εβδομάδας τουρκική αντιπροσωπεία του υπουργείου Αμυνας βρίσκεται στην Ουάσινγκτον για συνομιλίες αναφορικά με την προμήθεια καινούργιων F-16 (και αναβάθμιση των παλαιών). Την ίδια ώρα όμως δίνει σήμα προς την κυβέρνηση Μπάιντεν ότι δεν πρόκειται να δεχθεί μια συμφωνία με τους όρους του Κογκρέσου. Η τουρκική πολιτική διεκδικήσεων και προκλήσεων απέναντι στην Ελλάδα δεν αλλάζει, ενώ και το άτυπο moratorium στην Ανατολική Μεσόγειο, με την αποστολή του γεωτρύπανου Abdulhamid Han στον κόλπο της Αττάλειας, θεωρείται πρόσκαιρο και συναρτάται με την πορεία των συνομιλιών για τα εξοπλιστικά με τις ΗΠΑ.

Επιχειρήσεις στη Συρία

Παράλληλα με το ενδεχόμενο επαναφοράς της έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο, η Τουρκία δίνει ξεκάθαρο στίγμα των προθέσεών της στη Μέση Ανατολή, εντείνοντας καθ’ όλη τη διάρκεια του Αυγούστου τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στις κουρδικές περιοχές της Συρίας. Στις δηλώσεις του χθες ο Τ. Ερντογάν ανέφερε ότι είναι σε συνεννόηση με τη Ρωσία για τη Συρία και άφησε να εννοηθεί ότι υπάρχει κατανόηση, κάτι που όπως είπε δεν υπάρχει ακόμα από την πλευρά του Ιράν. Εξαπέλυσε στη συνέχεια νέα επίθεση κατά της Ουάσινγκτον, λέγοντας ότι «συνεχίζει να εξοπλίζει με νέα όπλα τους τρομοκράτες» και υποστηρίζει «οικονομικά και πολιτικά τις ομάδες τους» (την Αυτόνομη Διοίκηση ΑΑNES).

«Η δήλωσή μας ότι μπορεί να έρθουμε ξαφνικά μια νύχτα, παραμένει σε ισχύ», τόνισε ο πρόεδρος της Τουρκίας (απειλή την οποία ο Χ. Ακάρ έχει χρησιμοποιήσει και για τα ελληνικά νησιά) και πρόσθεσε ότι «είμαστε ισχυροί για να κάνουμε ό,τι χρειαστεί». Διαβεβαίωσε πως δεν θα υπάρξει σύγκρουση με τις δυνάμεις του Ασαντ (υποστηρίζονται από τη Ρωσία), ούτε και αμφισβήτηση της εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας.

Για τις συνομιλίες με τις ΗΠΑ για τα F-16 ο πρόεδρος της Τουρκίας δεν έκανε καμία αναφορά, όμως δεν παρέλειψε να τονίσει τα ανοίγματα που κάνει η κυβέρνησή του προς τη Ρωσία στον τομέα της ενεργειακής συνεργασίας και εσχάτως προς τη Μαλαισία και την Κίνα, ακόμα και για κοινές γεωτρήσεις. Για το Abdulhamid Han εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι «όταν αρχίσει να βγάζει φυσικό αέριο και πετρέλαιο τα πράγματα θα γίνουν εντελώς διαφορετικά», χωρίς να προσδιορίσει τους επόμενους στόχους γεωτρήσεων.

Με τα ανοίγματα προς Μαλαισία και Κίνα, η Αγκυρα επιχειρεί να δώσει απάντηση στον αποκλεισμό της από τους ευρωπαϊκούς σχεδιασμούς (για μεταφορά LNG από Αίγυπτο, Ισραήλ και Ελλάδα). Πριν από δύο εβδομάδες κατά την επιστροφή του από το Σότσι είχε πει ότι η Τουρκία θα μπορούσε να εξελιχθεί και σε διαμετακομιστικό σταθμό LNG. Ολα αυτά βρίσκονται έξω από τους αμερικανικούς σχεδιασμούς που είναι υπό διαμόρφωση, ωστόσο θεωρείται δύσκολο τα σχέδια Ερντογάν να συγκεραστούν με τα σχέδια της Δύσης, εάν η αντιπαράθεση ΗΠΑ-Ε.Ε. με τη Ρωσία συνεχιστεί για μακρό χρονικό διάστημα.

Η ανοχή των ΗΠΑ έναντι της Τουρκίας στο θέμα των σχέσεων με τη Ρωσία έχει αναδείξει την Αγκυρα προνομιακό εταίρο της Μόσχας, με τον κύκλο των εμπορικών τους συναλλαγών να έχει αυξηθεί κατά 50% τους τρεις τελευταίους μήνες έναντι του περσινού τριμήνου και η τάση αυτή δεν πρόκειται να ανακοπεί καθώς υπογράφονται νέες οικονομικές συμφωνίες.

Αξονας Μόσχας-Αγκυρας

Η Ε.Ε. είναι αδύναμη να παρέμβει στον άξονα Μόσχας-Αγκυρας που πάει να δημιουργηθεί και το ερώτημα είναι αν από την πλευρά τους οι ΗΠΑ είναι σε θέση να συγκρατήσουν τα ανταγωνιστικά σχέδια της Τουρκίας και με ποια ανταλλάγματα. Οι προειδοποιήσεις του State Department και του προέδρου της Επιτροπής Εξωτερικών του Κογκρέσου Μπομπ Μενέντεζ για τους S-400, αν και διατυπωμένες προσεκτικά, δείχνουν τη διπλή αγωνία της Ουάσινγκτον, να μην εξασθενήσουν περαιτέρω οι δεσμοί με την Αγκυρα και αποχαλινωθούν οι επιθετικές βλέψεις της τουρκικής ηγεσίας ή από την άλλη να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις της σε εξοπλιστικά και να συνεχίσει το ίδιο παιχνίδι.

Πόσο βαθύ είναι το ρήγμα στις σχέσεις της Τουρκίας με τη Δύση θα φανεί στην ετήσια γενική συνέλευση του ΟΗΕ, στα τέλη Σεπτεμβρίου, οπότε και θα αποτυπωθούν οι ισορροπίες γύρω από το Ουκρανικό και κατ’ επέκταση, στην επιρροή των ΗΠΑ και της Ρωσίας. Η Τουρκία δεν έχει σκοπό να μεταβάλει στάση και επιπλέον, σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες στα τουρκικά μέσα ενημέρωσης, σχεδιάζει να θέσει θέμα αλλαγής της δομής του Οργανισμού, με τη διεύρυνση του Συμβουλίου Ασφαλείας, στο οποίο φιλοδοξεί να διεκδικήσει μόνιμη θέση. Σύμφωνα με αυτές τις πηγές, ο Τ. Ερντογάν έχει τη συγκατάθεση του Β. Πούτιν, ο οποίος έχει αναγορεύσει τον πρόεδρο της Τουρκίας μεσολαβητή για την επίλυση του Ουκρανικού.