Ξανασυμφώνησαν ότι διαφωνούν Δένδιας και Τσαβούσογλου

Δύσκολη, όπως άλλωστε αναμενόταν, ήταν η πρώτη επίσημη συνάντηση Δένδια -Τσαβούσογλου μετά τη μακρά περίοδο έντασης του περασμένου χρόνου και με τα προβλήματα ανοιχτά πάνω στο τραπέζι. Η συνάντηση αποτέλεσε ένα βήμα προσέγγισης όπως είπαν στις δηλώσεις τους και οι δύο υπουργοί Εξωτερικών, με το επόμενο να είναι η επίσκεψη Τσαβούσογλου στην Αθήνα και εφόσον τα πράγματα εξελιχθούν ομαλά, θα συζητηθεί συνάντηση Μητσοτάκη - Ερντογάν.

Η προοπτική μιας συνάντησης κορυφής όμως επί του παρόντος φαίνεται πολύ μακρινή, παρά τις εντυπώσεις που δημιούργησε η πρόσκληση του προέδρου της Τουρκίας προς τον υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδας, καθώς, όπως έγινε σαφές από τις δηλώσεις Δένδια - Τσαβούσογλου, υπάρχει πλήρης διάσταση σε όλα τα κρίσιμα θέματα. Η Αγκυρα επιμένει στον διαχωρισμό των ελληνοτουρκικών από την ατζέντα των ευρωτουρκικών σχέσεων, κάτι που βεβαίως δεν δέχεται η Αθήνα, καθώς οι τουρκικές προκλήσεις στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο εις βάρος της Ελλάδας και της Κύπρου αναφέρονται ρητά στις αποφάσεις των Ευρωπαϊκών Συμβουλίων, ενώ και στο Κυπριακό οι νέες τουρκικές αξιώσεις αντίκεινται στα ψηφίσματα του ΟΗΕ και το ευρωπαϊκό κεκτημένο της Ε.Ε.

Από τις δηλώσεις του Μ. Τσαβούσογλου προκύπτει ότι στις συναντήσεις και τις διευρυμένες συνομιλίες των αντιπροσωπειών, τα θέματα που ετέθησαν από την τουρκική πλευρά είναι τα εξής:

● Η επίλυση των διαφορών στο Αιγαίο να γίνει με απευθείας διάλογο Ελλάδας - Τουρκίας, χωρίς να αναφέρεται νομική βάση ή διαδικασία προσφυγής σε διεθνές δικαιοδοτικό όργανο.

● Για το ευρύτερο ζήτημα της Ανατολικής Μεσογείου, επαναδιατυπώθηκε η πρόταση Ερντογάν για μία ευρεία διάσκεψη.

● Για το προσφυγικό/μεταναστευτικό ο Μ. Τσαβούσογλου πρότεινε διμερή συνεργασία Ελλάδας - Τουρκίας, ενώ είναι στην αρμοδιότητα και διαχείριση της Ε.Ε.

● Για τις μειονότητες, για τη μεν μουσουλμανική στην Ελλάδα (την αποκάλεσε κατά πάγια πρακτική τουρκική) ζήτησε σεβασμό των δικαιωμάτων της θέτοντας μάλιστα και θέμα αποκατάστασης των οθωμανικών μνημείων, ενώ ως προς την ελληνική μειονότητα στην Τουρκία δήλωσε ότι η κυβέρνηση Ερντογάν έχει υιοθετήσει από την πρώτη στιγμή στην εξουσία ενεργό και εποικοδομητικό διάλογο με τους επροσώπους της μειονότητας.

● Στα θέματα οικονομικής συνεργασίας και εμπορικών σχέσεων ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών σημείωσε ότι είναι σημαντικό γεγονός η επανέναρξη των αεροπορικών δρομολογίων τον περασμένο μήνα και ζήτησε επανέναρξη και των χερσαίων μεταφορών (με το άνοιγμα των τελωνείων στους Κήπους), ενώ πρότεινε για το μέλλον έναν οδικό χάρτη που θα οδηγήσει στη βελτίωση των οικονομικών δεσμών.

● Για το Κυπριακό έκανε λόγο για συζήτηση με πνεύμα ανοιχτό και ελεύθερο στην πενταμερή διάσκεψη.

Εν κατακλείδι, ο Μ. Τσαβούσογλου πρότεινε οι πολιτικές επισκέψεις να συνεχιστούν και να διεξαχθεί ένας διάλογος άνευ όρων και προϋποθέσεων που θα οδηγήσει όπως εκτίμησε στη διευθέτηση των διαφορών.

Επιχειρήματα Δένδια

Ο Ν. Δένδιας, υπογράμμισε ότι είναι ανάγκη να συνεχιστεί η αποκλιμάκωση και η αποφυγή ενεργειών που δυναμιτίζουν το κλίμα, επισημαίνοντας ότι οι παραβατικές ενέργειες από την πλευρά της Τουρκίας είχαν αυξηθεί σημαντικά το περασμένο διάστημα.

● Επισήμανε ότι το casus belli επηρεάζει αρνητικά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και δεν συνάδει ούτε με τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών ούτε με το πλαίσιο του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε.

● Σημείωσε επίσης ότι η Τουρκία δεν έχει αναγνωρίσει το δίκαιο της θάλασσας (UNCLOS) και τόνισε ότι το τουρκολιβυκό μνημόνιο έχει καταδικαστεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

● Για το προσφυγικό/μεταναστευτικό επισήμανε ότι είναι ευρωτουρκικό θέμα και σημείωσε την εργαλειοποίηση που επιχείρησε η Τουρκία στον Εβρο. Κάλεσε επίσης την Τουρκία να σταματήσει τις ψευδείς ειδήσεις.

● Για τις ευρωτουρκικές σχέσεις επέμεινε στην πολιτική διττής προσέγγισης της Ε.Ε. σημειώνοντας ότι η Ελλάδα παραμένει υπέρ της ευρωπαϊκής προοπτικής της Τουρκίας εφόσον ανταποκρίνεται στις ευρωπαϊκές αρχές.

● Για τις μειονότητες υπογράμμισε την ανάγκη σεβασμού των Διεθνών Συνθηκών και ως προς τα μνημεία κάλεσε την Τουρκία να ανασκευάσει τις αποφάσεις μετατροπής της Αγίας Σοφίας και της Μονής Χώρας σε τεμένη.

● Ως προς τις οικονομικές σχέσεις σημείωσε την παρουσία του υφυπουργού Κ. Φραγκογιάννη και τόνισε ότι υποβλήθηκαν εκ νέου οι προτάσεις που δεν έχουν υλοποιηθεί ακόμα προκειμένου να δημιουργηθεί μία θετική οικονομική ατζέντα, ώστε να βελτιωθεί και το κλίμα.

● Για το Κυπριακό επισήμανε ότι η μόνη αποδεκτή λύση στο πλαίσιο των αποφάσεων του ΟΗΕ και του πλαισίου της Ε.Ε. είναι η λύση διζωνικής-δικοινοτικής ομοσπονδίας.

Οι δηλώσεις εξελίχθηκαν σε αντιπαράθεση, με τον Μ. Τσαβούσογλου να απαντά ότι η Τουρκία δεν παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο και έθεσε θέμα αποστρατιωτικοποίησης των ελληνικών νησιών, προκαλώντας την απάντηση του Ν. Δένδια ότι ο στρατός υπάρχει στα νησιά γιατί απειλούνται από κάπου.

Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές στην Αθήνα ο Ν. Δένδιας είχε ρητή εντολή του πρωθυπουργού Κ. Μητσοτάκη, εάν προκληθεί, να απαντήσει αναλόγως. «Ο ΥΠΕΞ είναι σε πλήρη συνεννόηση με τον πρωθυπουργό. Είχαν εκτενή συνομιλία χτες και σήμερα μετά τη συνάντηση με τον Ταγίπ Ερντογάν και πριν τη συνάντηση με τον Μ. Τσαβούσογλου». Νωρίτερα, η συνάντηση του Ν. Δένδια με τον πρόεδρο της Τουρκίας Τ. Ερντογάν διήρκεσε περίπου μία ώρα, παρουσία και του Μ. Τσαβούσογλου. Η συνάντηση έγινε κατόπιν πρωτοβουλίας της Προεδρίας και η σχετική πρόσκληση διατυπώθηκε διά της διπλωματικής οδού το μεσημέρι της Τετάρτης από τον Τούρκο πρέσβη στην Αθήνα Μπ. Οζούγκεργκιν. Ο υπουργός Εξωτερικών έπειτα από συνεννόηση με τον πρωθυπουργό Κ. Μητσοτάκη απάντησε καταφατικά. Είχαν προηγηθεί οι δηλώσεις Ερντογάν περί δικαιωμάτων της Τουρκίας στις ΑΟΖ του τουρκολιβυκού μνημονίου και τις ΑΟΖ της Κύπρου και η πλάγια απειλή ότι θα ξαναβγούν τα ερευνητικά πλοία και τα γεωτρύπανα. Εντούτοις, η Αθήνα δεν θέλησε να απορρίψει τη συνάντηση Δένδια - Ερντογάν και για λόγους διπλωματικής αβρότητας, τυπικά, αλλά και ουσιαστικά, καθώς η απόρριψη εκτιμήθηκε ότι θα προσέθετε παραπάνω ένταση στην ήδη βαριά πολιτική ατμόσφαιρα της συνάντησης Δένδια - Τσαβούσογλου.