Διάλογος με αγκάθια για τα ελληνοτουρκικά

Τις επόμενες ημέρες θα συναντηθούν στην Αγκυρα Ελληνες και Τούρκοι αξιωματούχοι, αποκάλυψε χθες, με δήλωσή του μετά την προσευχή στο τζαμί Σελιμιγέ της Αδριανούπολης για τη μουσουλμανική γιορτή του Κουρμπάν Μπαϊράμ, ο υπουργός Αμυνας της Τουρκίας, Χουλουσί Ακάρ, ο οποίος εξέφρασε την εκτίμηση ότι ο διάλογος μεταξύ των δύο χωρών θα εντατικοποιηθεί.

Πρόκειται για τη δεύτερη φορά, μετά τη συνάντηση του εκπροσώπου της προεδρίας της Τουρκικής Δημοκρατίας, Ιμπραχήμ Καλίν, με τη διευθύντρια του διπλωματικού γραφείου του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, στο Βερολίνο, που η Αγκυρα παίρνει την πρωτοβουλία και ανακοινώνει συνάντηση Ελλήνων και Τούρκων αξιωματούχων, χωρίς πριν η Αθήνα να έχει προβεί σε σχετική δήλωση. Πρόκειται για ακόμη ένα επικοινωνιακό παιχνίδι της Τουρκίας που θέλει να δείχνει πως αυτή έχει την πρωτοβουλία του διαλόγου και δήθεν επιδιώκει τη λύση των διμερών προβλημάτων, προς δημιουργία εντυπώσεων.

«Επίκειται συνάντηση»

Ο κ. Ακάρ δήλωσε σε Τούρκους δημοσιογράφους ότι «στο πλαίσιο των καλών σχέσεων γειτονίας οι εργασίες μας συνεχίζονται με όλους τους γείτονές μας, με την Ελλάδα, με τη Βουλγαρία. Επομένως εμείς εδώ είμαστε υπέρ των δραστηριοτήτων μας στο πλαίσιο των καλών σχέσεων γειτονίας. Γι’ αυτό και κάναμε ό,τι χρειαστεί και το κάνουμε. Επομένως οι συνομιλίες μας θα συνεχιστούν» και πρόσθεσε: «Αξιολογούμε ότι τις επόμενες μέρες θα εντατικοποιηθεί ο διάλογός μας με την Ελλάδα, αναμένουμε να πραγματοποιηθεί συνάντηση. Με την πραγματοποίηση αυτής της συνάντησης πιστεύουμε ότι θα επιλυθούν πολλά προβλήματα».

Ο υπουργός Αμυνας της Τουρκίας, κι ενώ το ερευνητικό σκάφος «Barbaros Hayreddin Paşa» βρίσκεται εντός της κυπριακής ΑΟΖ προκειμένου να διεξαγάγει παράνομες σεισμικές έρευνες, τόνισε ότι η Τουρκία έχει δικαίωμα να προβεί σε ερευνητικές δραστηριότητες στην ανατολική Μεσόγειο, στα θαλάσσια οικόπεδα που αδειοδότησε η «Τουρκική Δημοκρατία Βόρειας Κύπρου» και στις θαλάσσιες ζώνες δικαιοδοσίας της Τουρκίας, και πως η Αγκυρα «εργάζεται για να τα αξιοποιήσει».

Δύο ημέρες πριν, ο κ. Ακάρ είχε διαμηνύσει από τα κατεχόμενα εδάφη της Κύπρου: «Να μην επιχειρήσει κανείς να μας επηρεάσει με οποιονδήποτε τρόπο ή να μας εμποδίσει με οποιονδήποτε τρόπο στο συγκεκριμένο θέμα. Διατυπώσαμε επανειλημμένως την αποφασιστικότητά μας στο θέμα αυτό. Και θα τα υλοποιήσουμε. Ολα όσα κάνουμε είναι νόμιμα, γίνονται σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της θάλασσας».

Στην Αθήνα, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στέλιος Πέτσας, σχολίασε ότι μετά τη θετική κίνηση της Τουρκίας για την de facto απόσυρση της παράνομης τουρκικής Navtex, «βλέπουμε [...] να βγαίνει το “Barbaros” και να κινείται στην κυπριακή ΑΟΖ. Ετσι, το πρώτο βήμα μπορεί να μείνει μετέωρο. Ευχόμαστε να μη γίνει αυτό. Οταν, όμως, έχουμε συνέχιση των προκλητικών ενεργειών στην ανατολική Μεσόγειο δεν μπορεί να αποδειχθεί αυτό που έχει τεθεί ως βασική προϋπόθεση από όλους –όχι μόνο από την Ελλάδα αλλά και από τις ευρωπαϊκές Αρχές και από τους ηγέτες των μεγάλων χωρών–, που είναι η έμπρακτη αποκλιμάκωση από την πλευρά της Τουρκίας. Δεν μπορεί να γίνει καμία συζήτηση όταν ο άλλος προκαλεί συνεχώς».

Ο κ. Πέτσας υπογράμμισε ότι υπάρχει δίαυλος επικοινωνίας με την Αγκυρα και είναι συνεχώς ανοιχτός και πως αντικείμενο της συζήτησης είναι μόνο η υφαλοκρηπίδα και η οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ των δύο χωρών: «Το πλαίσιο συζήτησης είναι δεδομένο και είναι οι διερευνητικές επαφές, οι οποίες υπήρξαν για πολλά χρόνια και διεκόπησαν με υπαιτιότητα της Τουρκίας τον Μάρτιο του 2016. Είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε –πάντα με γνώμονα τις σχέσεις καλής γειτονίας και τον σεβασμό στο διεθνές δίκαιο– το θέμα αυτό. Αρκεί η άλλη πλευρά να έχει επιδείξει έμπρακτη αποκλιμάκωση, ώστε να πιάσουμε το νήμα των διερευνητικών επαφών από εκεί που το είχαμε αφήσει».

Ωστόσο, πολλά –και κρίσιμα– ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα σχετικά με την πορεία αυτού του διαλόγου, για τον οποίο η ίδια η Τουρκία έχει δώσει περιθώριο ενός μήνα, αναστέλλοντας την έξοδο του τουρκικού ερευνητικού σκάφους «Oruç Reis», νοτίως του Καστελόριζου.

Χωρίς οδικό χάρτη

Δεν υπάρχει προς το παρόν συμφωνία για διαδικασία διαλόγου και οδικός χάρτης και δεν έχει συμφωνηθεί η ατζέντα, καθώς όλες οι δηλώσεις των Τούρκων αξιωματούχων θέτουν στο τραπέζι την πάγια επιδίωξη της Αγκυρας να διεξαχθεί διάλογος εφ’ όλης της ύλης, ακόμη και με θέματα στα οποία η Αθήνα δεν θα μπορούσε ποτέ να συναινέσει, καθώς αποτελούν ζητήματα κυριαρχικών μας δικαιωμάτων.

Στην όλη διαδικασία εμπλέκεται ενεργά το Βερολίνο, που έχει και την προεδρία της Ε.Ε. για το δεύτερο εξάμηνο του 2020 και καλύπτει το κενό του αμερικανικού παράγοντα στην περιοχή. Είναι η Αθήνα έτοιμη να θέσει στη Γερμανία μια συγκροτημένη πρόταση που θα συνδέει την ομαλοποίηση των ελληνο-τουρκικών σχέσεων και τον διάλογο για την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ με τις συνομιλίες που θα κάνει η Αγκυρα με την Ε.Ε. για την επικαιροποίηση της συμφωνίας τελωνειακής ένωσης Ε.Ε. Τουρκίας και τη νέα συμφωνία για το προσφυγικό; Ή μήπως θα εμπλακούμε σε έναν διάλογο με την Αγκυρα που δεν θα οδηγεί πουθενά και εν τω μεταξύ η Τουρκία θα υπογράφει με τις Βρυξέλλες τις δύο συμφωνίες που την καίνε, υπερκεράζοντας την Αθήνα, χωρίς να έχει βρεθεί μια λύση που θα εγγυάται την αποκατάσταση της ομαλότητας και τη σταθερότητα στην περιοχή του Αιγαίου και της νοτιοανατολικής Μεσογείου;