Οι οάσεις είναι σημαντικοί βιότοποι και πηγές νερού για τις ξηρές περιοχές, υποστηρίζοντας το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού, παρά το γεγονός ότι καταλαμβάνουν περίπου μόλις το 1,5% της χερσαίας έκτασης του πλανήτη. Αλλά σε πολλά μέρη, η κλιματική αλλαγή και οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες απειλούν την εύθραυστη ύπαρξη των οάσεων. Νέα έρευνα δείχνει πώς οι οάσεις του κόσμου μεγάλωσαν και συρρικνώθηκαν τα τελευταία 25 χρόνια, καθώς τα συστήματα διαθεσιμότητας νερού έχουν αλλάξει και η ερημοποίηση κατακλύζει αυτά τα υγρά καταφύγια.
«Αν και η επιστημονική κοινότητα ανέκαθεν τόνιζε τη σημασία των οάσεων, δεν υπήρξε σαφής χάρτης της παγκόσμιας κατανομής τους», δήλωσε ο Dongwei Gui, γεωεπιστήμονας στην Κινεζική Ακαδημία Επιστημών, ο οποίος ηγήθηκε της μελέτης. Τα ευρήματα της μελέτης, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Earth’s Future», υπογραμμίζουν τον κίνδυνο που ενέχουν η κλιματική αλλαγή και οι ανθρωπογενείς παράγοντες σε αυτά τα υγρά καταφύγια.
Γέννηση και θάνατος
Οι οάσεις είναι σημαντικές πηγές νερού για τους ανθρώπους, τα φυτά και τα ζώα στις ξηρές περιοχές του κόσμου, υποστηρίζοντας την πλειονότητα της παραγωγικότητας και της ζωής στις ερήμους. Σχηματίζονται όταν τα υπόγεια ύδατα ρέουν και κατακάθονται σε περιοχές με χαμηλό υψόμετρο ή όταν τα επιφανειακά νερά που προκύπτουν από την τήξη του χιονιού ή των πάγων ρέουν προς τα κάτω από γειτονικές οροσειρές και λίμνες. Η ύπαρξη μιας όασης εξαρτάται πρωτίστως από την ύπαρξη μιας πηγής νερού που δεν προέρχεται από βροχόπτωση. Σήμερα, οάσεις βρίσκονται σε 37 χώρες. Το 77% των οάσεων βρίσκονται στην Ασία και το 13% βρίσκονται στην Αυστραλία.
Οι ερευνητές θέλησαν να κατανοήσουν την παγκόσμια κατανομή και τις δυναμικές αλλαγές των οάσεων και να διερευνήσουν τις αντιδράσεις τους σε ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον, όπως οι διακυμάνσεις του κλίματος, των υδάτινων πόρων και των ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Χρησιμοποιώντας δεδομένα από το Climate Change Initiative Land Cover Product της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος, η ομάδα κατέταξε την επιφάνεια της Γης σε επτά κατηγορίες: δάση, λιβάδια, θαμνώδεις, καλλιεργήσιμες εκτάσεις, υδάτινες, αστικές και ερήμους.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δορυφορικά δεδομένα για να αναζητήσουν πράσινες, κατάφυτες περιοχές εντός ξηρών περιοχών, που υποδεικνύουν μια όαση, και παρακολούθησαν τις αλλαγές που συντελέστηκαν σε διάστημα 25 ετών. Οι αλλαγές στην πρασινάδα της βλάστησης υπέδειξαν αλλαγές στη χρήση γης και στην υγεία των οάσεων, η οποία μπορεί να επηρεαστεί τόσο από την ανθρώπινη δραστηριότητα όσο και από την κλιματική αλλαγή.
Οπως διαπίστωσαν, η παγκόσμια έκταση των οάσεων αυξήθηκε κατά 220.800 τετραγωνικά χιλιόμετρα σε διάστημα 25 ετών. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της αύξησης προήλθε από την ανθρώπινη σκόπιμη μετατροπή της ερήμου σε οάσεις χρησιμοποιώντας απορροή νερού και άντληση υπόγειων υδάτων, δημιουργώντας λιβάδια και καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Η αύξηση επικεντρώθηκε στην Κίνα, όπου οι διοικητικές προσπάθειες συνέβαλαν περισσότερο από το 60% αυτής της επέκτασης των οάσεων. Για παράδειγμα, περισσότερο από το 95% του πληθυσμού στην Αυτόνομη Περιοχή των Ουιγούρων του Σιντζιάνγκ της Κίνας ζει μέσα σε μια όαση, κάτι που έδωσε κίνητρα για τη διατήρηση και την επέκτασή της κατά 16.700 τετραγωνικά χιλιόμετρα.
Βιωσιμότητα
Κόντρα στις ανθρώπινες προσπάθειες να επεκταθούν οι οάσεις, η ερημοποίηση συνέβαλε στην απώλειά τους. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι σε όλο τον κόσμο υπήρξε απώλεια περισσότερων από 134.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων γης στις οάσεις τα τελευταία 25 χρόνια. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι οι αλλαγές στις οάσεις έχουν επηρεάσει άμεσα περίπου 34 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Συνολικά, μεταξύ κερδών και ζημιών, οι οάσεις είχαν καθαρή ανάπτυξη 86.800 τετραγωνικών χιλιομέτρων από το 1995 έως το 2020, αλλά τα περισσότερα κέρδη προήλθαν από την τεχνητή επέκταση των οάσεων, η οποία μπορεί να μην είναι βιώσιμη στο μέλλον.
Η μελέτη ανέδειξε τρόπους διατήρησης υγιών οάσεων, συμπεριλαμβανομένων προτάσεων για τη βελτίωση της διαχείρισης των υδάτινων πόρων, την προώθηση της βιώσιμης χρήσης και διαχείρισης της γης και την ενθάρρυνση της διατήρησης και αποτελεσματικής χρήσης του νερού. Αυτές οι προσπάθειες είναι ιδιαίτερα σημαντικές καθώς το κλίμα συνεχίζει να αλλάζει.
Η υπερεκμετάλλευση των υπόγειων υδάτων από τον άνθρωπο, καθώς και η μακροπρόθεσμη απώλεια των παγετώνων μπορεί να περιορίσει τη βιωσιμότητα των οάσεων. Ενώ οι υψηλότερες θερμοκρασίες αυξάνουν το λιώσιμο των παγετώνων, ενισχύοντας προσωρινά τα αποθέματα νερού των οάσεων, καθώς οι παγετώνες σταδιακά εξαφανίζονται, η απόδοση του νερού που προέρχεται από το λιώσιμο των παγετώνων τελικά θα μειωθεί και θα συρρικνώσει τις οάσεις για άλλη μια φορά.
Η διεθνής συνεργασία διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στη βιωσιμότητα μιας όασης. Κι αυτό διότι, λόγω του μοναδικού μηχανισμού σχηματισμού μιας όασης, μια λεκάνη απορροής ποταμού συχνά καλλιεργεί πολλαπλές οάσεις σε πολλές χώρες, καθιστώντας τη διασυνοριακή συνεργασία κλειδί για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας και την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας