«Μικροί» άνθρωποι, μεγάλα κέρδη

Κι όμως, παρ’ όλη την παγκόσμια κατακραυγή που προκάλεσε η δολοφονία του λιονταριού Σεσίλ σε προστατευόμενο πάρκο στη Ζιμπάμπουε, όπου απαγορευόταν το κυνήγι, η βιομηχανία του κυνηγιού τροπαίων δεν είναι και τόσο παράνομη, όσο κι αν θεωρούμε αυτονόητο κάτι τέτοιο. Και, όπως αποδεικνύεται, η προστασία της άγριας ζωής υπονομεύεται στο πλαίσιο της νομιμότητας και στο όνομα του κέρδους.

Αν και υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για τη δολοφονία του Σεσίλ, εκατοντάδες λιοντάρια και άλλα άγρια ζώα, που απειλούνται με εξαφάνιση, θηρεύονται με πολλά από αυτά να καταλήγουν ως τρόπαια στις ΗΠΑ κάθε χρόνο. Το κυνήγι τροπαίων αποτελεί μια νόμιμη πρακτική επιλεκτικού κυνηγιού άγριων θηραμάτων, συνήθως μεγάλων ζώων, από τα οποία κόβονται και ταριχεύονται κάποια μέρη του σώματός τους, όπως το κεφάλι, το δέρμα, οι χαυλιόδοντες και η γούνα, προκειμένου να επιδεικνύονται ως «τρόπαια». Η λαθροθηρία, από την άλλη πλευρά, είναι η παράνομη εκδοχή της θανάτωσης άγριων θηραμάτων.

Οι κυνηγοί τροπαίων συνήθως δεν προέρχονται από την τάξη των «μέσων» κυνηγών. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι πλούσιοι άντρες που πηγαίνουν για διακοπές σε μια αφρικανική χώρα και καταβάλλουν δεκάδες χιλιάδες δολάρια προκειμένου να σκοτώσουν ένα λιοντάρι, έναν ρινόκερο ή έναν ελέφαντα, από το οποία θα πάρουν λάφυρα. Για πολλούς αυτό το κυνήγι επαναλαμβάνει έντονα τα συστήματα της αποικιοκρατίας όταν, για παράδειγμα, η κυβέρνηση του Τσαντ απαγορεύει στους ντόπιους το κυνήγι, αλλά το επιτρέπει σε έναν πλούσιο, λευκό κυνηγό από το Τέξας.

Μεγάλο και το κόστος

Το κόστος για κυνήγι τροπαίων, το οποίο μπορεί να περιλαμβάνει τέλη για τις άδειες και πληρωμή των οδηγών, του εξοπλισμού και του ταξιδιού ποικίλλει ευρέως, αλλά μπορεί να ανέλθει μέχρι και εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια, ανάλογα με το ζώο που ο κυνηγός θέλει να σκοτώσει. Σύμφωνα με τη νοτιοαφρικανική οργάνωση Hunting Legends, 35.000 δολάρια κοστίζει το κυνήγι ενός αρσενικού λιονταριού στην ακμή του, 13.000 δολάρια ενός βουβαλιού, 8.500 ενός κροκόδειλου και 60.000 ενός μεγάλου ελέφαντα.

Μια άδεια 350.000 δολαρίων για το κυνήγι ενός σπάνιου μαύρου ρινόκερου πωλήθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο από τον διεθνή κυνηγετικό οργανισμό Dallas Safari Club για λογαριασμό της κυβέρνησης της Δημοκρατίας της Ναμίμπια σε πλήρη συμμόρφωση με τη Σύμβαση για το Διεθνές Εμπόριο των Απειλούμενων Ειδών της Αγριας Πανίδας και Χλωρίδας (CITES) και τα πρωτόκολλα της αμερικανικής Υπηρεσία Ψαριών και Αγριας Φύσης.

Η African Sky Hunting, μια εταιρεία που προσφέρει πακέτα για σαφάρι, πουλάει πακέτα 10 ημερών για κυνήγι ελεφάντων στη Ζιμπάμπουε με 14.600 δολάρια για έναν κυνηγό και 3.800 δολάρια για κάθε άτομο που θέλει να παρακολουθήσει το κυνήγι. Η εταιρεία προσφέρει πακέτα για βουβάλια, ελέφαντες, λιοντάρια, κροκόδειλους και ιπποπόταμους, τα οποία είναι όλα δημοφιλή μεγάλα θηράματα για τους κυνηγούς τροπαίων, ενώ και ο λευκός ρινόκερος είναι επίσης ένα ευρέως κυνηγημένο ζώο.

Η τυπική διαδικασία για ένα τέτοιο κυνήγι στην Αφρική περιλαμβάνει την πρόσληψη ενός οδηγού που είναι πολύ εξοικειωμένος με την περιοχή και τη λήψη μιας άδειας από τη CITES, η οποία είναι μια διεθνής συνθήκη που διέπει το διεθνές εμπόριο της άγριας ζωής.

Και βέβαια απαιτείται η συναλλαγή με εταιρείες διοργάνωσης σαφάρι που αποτελούν «επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών», καθώς επιλύουν και ζητήματα γραφειοκρατίας για την απόκτηση αδειών. Για να εισάγει κάποιος τρόπαια ορισμένων ζώων στις ΗΠΑ, θα πρέπει λάβει επίσης μια άδεια από την Υπηρεσία Ψαριών και Αγριας Φύσης, αλλά τα λιοντάρια δεν περιλαμβάνονται στο πλαίσιο του νόμου για τα απειλούμενα με εξαφάνιση είδη και έτσι δεν απαιτείται ειδική άδεια γι’ αυτά.

Εκατοντάδες μεγάλα ζώα, συμπεριλαμβανομένων λιονταριών, ελεφάντων και ρινόκερων, θηρεύονται στις αφρικανικές χώρες κάθε χρόνο. Μεταξύ του 2009 και του 2013 τμήματα από 1.962 αφρικανικά λιοντάρια εισήχθησαν στις ΗΠΑ, σύμφωνα με οργανώσεις προστασίας των ζώων. Και την περίοδο 2003-2013 15.518 τρόπαια αφρικανικών ελεφάντων εισήχθησαν σε παγκόσμιο επίπεδο, με περίπου 7.500 εξ αυτών στις ΗΠΑ. Μόνο στη Ζιμπάμπουε σκοτώθηκαν περίπου 800 λιοντάρια μέσα σε μια δεκαετία έως το 2009, από τα 1.680.που αριθμούσε ο πληθυσμός της χώρας. Στη διάρκεια της ίδιας περιόδου 990 λιοντάρια σκοτωθήκαν για χόμπι στην Μποτσουάνα, τη Ζάμπια, τη Ναμίμπια και τη Μοζαμβίκη.

Σαθρές καμπάνιες

Αν και πολλοί περιβαλλοντολόγοι και οι υποστηρικτές της άγριας ζωής ζητούν τη θέσπιση περισσότερων περιορισμών για το κυνήγι τροπαίων και ιδιαίτερα για το κυνήγι των απειλούμενων ειδών, όπως τα λιοντάρια, οι υποστηρικτές του κυνηγιού ισχυρίζονται ότι τα έσοδα αυτής της βιομηχανίας προάγουν τη διατήρηση και την αποκατάσταση των απειλούμενων ειδών.

Ο διεθνής κυνηγετικός οργανισμός Dallas Safari Club ανακοίνωσε πρόσφατα ότι τα τελευταία πέντε χρόνια έχει χορηγήσει περισσότερα από 5 εκατομμύρια δολάρια για διάφορες προσπάθειες διατήρησης της άγριας ζωής και την εκπαίδευση των κυνηγών σε όλο τον κόσμο. Πρόκειται για την ίδια επιχείρηση που ήταν χορηγός με το ποσό των 20.000 δολαρίων την περίοδο 2013-14 του Πανεπιστήμιου της Οξφόρδης, το οποίο ήταν υπεύθυνο για το κολάρο με τον μηχανισμό GPS που είχε τοποθετηθεί στο λιοντάρι Σεσίλ.

Ωστόσο πολλοί υποστηρικτές της άγριας ζωής πιστεύουν ότι τα χρήματα που δημιουργούνται από τη βιομηχανία κυνηγιού τροπαίων στην πραγματικότητα δεν πάνε στα σωστά χέρια. Αυτό που συμβαίνει στην πράξη, τις περισσότερες φορές, είναι ότι τα χρήματα πηγαίνουν κατευθείαν σε διεφθαρμένους κυβερνητικούς αξιωματούχους και δεν καταλήγουν πίσω στις τοπικές κοινωνίες.

Και να σκεφτεί κανείς ότι ο αριθμός των θηλαστικών, των πουλιών, των ερπετών, των αμφίβιων και των ψαριών σε ολόκληρο τον κόσμο έχει κατά μέσο όρο περίπου το μισό μέγεθος σε σχέση με πριν από 40 χρόνια, σύμφωνα με μια έκθεση που δημοσιεύτηκε από το Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση τον περασμένο Οκτώβριο.