Η αλλαγή του κλίματος φέρνει την πείνα πιο κοντά

Η κλιματική αλλαγή έχει επηρεάσει τις αποδόσεις των καλλιεργειών σε πολλές περιοχές του κόσμου, αλλά όχι αρνητικά παντού. Ορισμένες αποδόσεις καλλιεργειών έχουν αυξηθεί σε ορισμένες περιοχές. Ωστόσο συνολικά η αλλαγή του κλίματος μειώνει την παγκόσμια παραγωγή βασικών προϊόντων όπως το ρύζι και το σιτάρι.

Και όταν «μεταφραστούν» οι αποδόσεις των καλλιεργειών σε αναλώσιμες θερμίδες -το πραγματικό φαγητό στα πιάτα των ανθρώπων- διαπιστώνεται ότι η κλιματική αλλαγή συρρικνώνει ήδη τις προμήθειες τροφίμων, κυρίως στις αναπτυσσόμενες χώρες που δεν είναι ασφαλείς επισιτιστικά.

Προκειμένου να αναλύσουν εάν η αλλαγή του κλίματος επηρεάζει αισθητά την παραγωγικότητα των καλλιεργειών και την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια, μια ομάδα ερευνητών με επικεφαλής το Ινστιτούτο Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου της Μινεσότα πέρασε τέσσερα χρόνια συγκεντρώνοντας πληροφορίες για την παραγωγικότητα των καλλιεργειών από όλο τον κόσμο.

Η επιστημονική ομάδα επικεντρώθηκε στις 10 πρώτες παγκόσμιες καλλιέργειες που παρέχουν τον κύριο όγκο των αναλώσιμων θερμίδων: αραβοσίτου, ρυζιού, σιταριού, σόγιας, φοινικέλαιου, ζαχαροκάλαμου, κριθαριού, ελαιοκράμβης, μανιόκας και σόργου. Περίπου το 83% των αναλώσιμων θερμίδων των τροφίμων προέρχονται από αυτές τις 10 πηγές.

Αναλύοντας δεδομένα από περίπου 20.000 χώρες και περιοχές σε όλο τον κόσμο για να διαπιστώσουν πώς ποικίλλουν οι αποδόσεις των καλλιεργειών σε κάθε τόπο με τις μεταβολές των βροχοπτώσεων και της θερμοκρασίας διαπίστωσαν ότι η κλιματική αλλαγή έχει ήδη επηρεάσει τις αποδόσεις των καλλιεργειών παντού.

Οι αποδόσεις ορισμένων σημαντικών παγκόσμιων βασικών προϊόντων έχουν ήδη μειωθεί. Για παράδειγμα, οι παγκόσμιες αποδόσεις ρυζιού μειώθηκαν κατά 0,3% και του σιταριού κατά 0,9% κατά μέσο όρο κάθε χρόνο.

Αντίθετα, κάποιες καλλιέργειες ανθεκτικές στην ξηρασία έχουν επωφεληθεί από την αλλαγή του κλίματος. Οι αποδόσεις του σόργου, που πολλοί άνθρωποι στον αναπτυσσόμενο κόσμο χρησιμοποιούν ως σιτηρά, αυξήθηκαν κατά 0,7% στην υποσαχάρια Αφρική και κατά 0,9% ετησίως στη δυτική, νότια και νοτιοανατολική Ασία, από τη δεκαετία του 1970.

Μικτή εικόνα στις ΗΠΑ

Στις ΗΠΑ το καλαμπόκι και η σόγια είναι σημαντικές καλλιέργειες με συνολική αξία άνω των 90 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2017. Οπως διαπιστώθηκε, η αλλαγή του κλίματος προκαλεί μικρή καθαρή αύξηση στις αποδόσεις αυτών των καλλιεργειών -κατά μέσο όρο περίπου 0,1% και 3,7% αντίστοιχα κάθε χρόνο.

Σε ορισμένες αμερικανικές Πολιτείες στη Ζώνη του Καλαμποκιού (η αγροτική κεντρική ζώνη της χώρας όπου καλλιεργείται κυρίως καλαμπόκι για ζωοτροφές), όπως στην Ιντιάνα και το Ιλινόις, η κλιματική αλλαγή μειώνει έως και 8% τις ετήσιες αποδόσεις καλαμποκιού. Ταυτόχρονα ενισχύει τις ετήσιες αποδόσεις στην Αϊόβα και τη Μινεσότα κατά περίπου 2,8%.

Και οι τέσσερις αυτές Πολιτείες έχουν πλέον θερμότερες και υγρότερες εποχές καλλιέργειας καλαμποκιού, αλλά Ιντιάνα και Ιλινόις έχουν βιώσει μεγαλύτερη άνοδο στη θερμοκρασία και μικρότερη αύξηση στην υγρασία σε σχέση με την Αϊόβα και τη Μινεσότα.

Η αλλαγή του κλίματος μειώνει επίσης τις συνολικές αποδόσεις άλλων σημαντικών καλλιεργειών, όπως το σιτάρι και το κριθάρι.

Ενώ αυτές οι επιπτώσεις στις αποδόσεις των καλλιεργειών είναι αξιοσημείωτες, οι ερευνητές έπρεπε να κάνουν ένα βήμα μακρύτερα για να καταλάβουμε πώς θα μπορούσαν να επηρεάσουν την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια.

Οι άνθρωποι τρώνε τα τρόφιμα, όχι τις αποδόσεις των καλλιεργειών, οπότε χρειαζόταν να καθορίσουν πώς η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τις προμήθειες των αναλώσιμων θερμίδων των τροφίμων.

Σημειώνεται πως στην πιο πρόσφατη έκθεση αξιολόγησης της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Αλλαγή του Κλίματος αναγνωρίζεται ότι το ερώτημα αυτό δεν έχει ακόμη απαντηθεί.

Η επιστημονική έρευνα, όπως αναφέρει ο Ντίπακ Ρέι στον ιστότοπο Conversation, έδειξε ότι η αλλαγή του κλίματος μειώνει τις καταναλώσιμες θερμίδες τροφίμων κατά περίπου 1% ετησίως για τις 10 πρώτες παγκόσμιες καλλιέργειες. Αυτό το ποσοστό μπορεί να ακούγεται μικρό, αλλά αντιπροσωπεύει περίπου 35 τρισεκατομμύρια θερμίδες κάθε χρόνο.

Αυτές αρκούν για την καθημερινή διατροφή περισσότερων από 50 εκατομμυρίων ανθρώπων με πάνω από 1.800 θερμίδες, δηλαδή το επίπεδο που αναγνωρίζει ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας του OHE ως απαραίτητο για την αποφυγή της στέρησης τροφίμων ή του υποσιτισμού.

Επιπλέον διαπιστώθηκε ότι μειώνονται οι ποσότητες αναλώσιμων θερμίδων που υπάρχουν ήδη περίπου στις μισές από τις χώρες του κόσμου, οι οποίες έχουν υψηλά ποσοστά υποσιτισμού και θνησιμότητας παιδιών κάτω των 5 ετών λόγω έλλειψης επαρκούς τροφής.

Για παράδειγμα, στην Ινδία οι ετήσιες θερμίδες τροφίμων έχουν μειωθεί κατά 0,8% ετησίως και στο Νεπάλ έχουν μειωθεί κατά 2,2% ετησίως. Μειώσεις σημειώνονται επίσης στις χώρες της Νότιας Αφρικής, συμπεριλαμβανομένου του Μαλάουι, της Μοζαμβίκης και της Ζιμπάμπουε. Απώλειες καταγράφονται και σε ορισμένες πλούσιες βιομηχανικές χώρες, όπως η Αυστραλία, η Γαλλία και η Γερμανία.

Οι πλούσιες χώρες μπορούν να ξεπεράσουν τις ελλείψεις σε θερμίδες τροφίμων εισάγοντας τρόφιμα. Ωστόσο οι φτωχότερες χώρες μπορεί να χρειαστούν βοήθεια.

Το γεγονός είναι ότι η πείνα στον κόσμο έχει αρχίσει να αυξάνεται μετά από μια δεκαετή πτώση και αυτό είναι ανησυχητικό.

Και για να μπορέσουν μακροπρόθεσμα τόσο οι πλούσιες όσο και οι αναπτυσσόμενες χώρες να βρουν τρόπους να παράγουν τρόφιμα σε ένα μεταβαλλόμενο κλίμα θα πρέπει να επανεξετάσουν συνολικά το σημερινό μοντέλο του διατροφικού συστήματος.