Οι κρυφές παρενέργειες του «Χάρβεϊ»

Τα πάντα στο Τέξας είναι μεγάλα, συμπεριλαμβανομένου του αριθμού των χημικών βιομηχανιών, των διυλιστηρίων και άλλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων. Ετσι, όταν μία από τις χειρότερες καταιγίδες στην αμερικανική ιστορία χτύπησε την καρδιά της πετροχημικής βιομηχανίας του Τέξας, πυροδότησε και κάποιες από τις μεγαλύτερες μαζικές διακοπές λειτουργίας αυτών των εγκαταστάσεων στην ιστορία της περιοχής.

Τουλάχιστον 25 εργοστάσια είτε έκλεισαν είτε αντιμετώπισαν προβλήματα στην παραγωγή, λόγω των πρωτοφανών καιρικών φαινομένων και των πλημμυρών που προκάλεσε ο τυφώνας «Χάρβεϊ», σύμφωνα με δημοσίευση της αμερικανικής περιοδικής επιθεώρησης για τη χημική βιομηχανία ICIS.

Ωστόσο, αυτές οι διακοπές λειτουργίας των πετροχημικών εγκαταστάσεων δεν διατάραξαν μόνο τις αγορές. Προκάλεσαν επίσης τεράστια απελευθέρωση τοξικών ρύπων, που αποτελούν απειλή για την ανθρώπινη υγεία.

Οταν το εργοστάσιο Chevron Phillips Chemical στο Σουίνι του Τέξας έκλεισε λόγω του τυφώνα «Χάρβεϊ», απελευθέρωσε στην ατμόσφαιρα περισσότερους από 50 τόνους μονοξειδίου του άνθρακα, 11 τόνους οξειδίου του αζώτου, 16 τόνους αιθυλενίου και 5,5 τόνους προπανίου, σύμφωνα με μια έκθεση που υπέβαλε η εταιρεία στην Επιτροπή του Τέξας για την Περιβαλλοντική Ποιότητα (TCEQ). Κι ακόμη, έναν τόνο διβινυλίου, βενζολίου και βουτανίου. Ολες αυτές οι εκπομπές των επικίνδυνων ρύπων ήταν πολύ υψηλότερες απ’ ό,τι επιτρέπει η αμερικανική νομοθεσία.

Η Chevron ανέφερε, επίσης, τεράστιες ποσότητες ατμοσφαιρικής ρύπανσης πάνω από τα νόμιμα όρια, λόγω της διακοπής λειτουργίας (shutdown) της χημικής της μονάδας στον Κένταρ Μπαγιού.

Οι εκπομπές αφορούσαν 14 τόνους βενζολίου, γνωστού καρκινογόνου, και 25,5 τόνους αερίων οξειδίου του αζώτου, τα οποία αντιδρώντας σχηματίζουν νέφος και όξινη βροχή.

Από μία μόνο «διαφορετική πηγή» στη μονάδα, απελευθερώθηκαν συνολικά 20 τόνοι από ποικίλα χημικά προϊόντα, ενώ, σύμφωνα με τη νομοθεσία, δεν έπρεπε να απελευθερώσει οτιδήποτε.

Μικρότερες εκπομπές ρύπων αναφέρθηκαν επίσης στην TCEQ. Προετοιμαζόμενο για τον «Χάρβεϊ», το εργοστάσιο της Equistar στο Κόρπους Κρίστι απελευθέρωσε 5 τόνους μονοξειδίου του άνθρακα και αιθυλενίου.

Το κλείσιμο του συγκροτήματος Pasadena Plastics Chevron προκάλεσε υπερβολικές εκπομπές, κυρίως μονοξειδίου του άνθρακα και ισοβουτανίου, και η μονάδα επεξεργασίας αερίου Javelina ανέφερε, μεταξύ άλλων, την απελευθέρωση 5 τόνων μονοξειδίου του άνθρακα και 2 τόνων βουτανίου.

Τεράστιες εκλύσεις

Μεταξύ της 23ης Αυγούστου -της ημέρας που κατέστη σαφές ότι ο «Χάρβεϊ» θα απειλούσε το Τέξας- και της 29ης Αυγούστου, οι βαριές βιομηχανικές εγκαταστάσεις του Τέξας ανέφεραν στην TCEQ 74 περιστατικά έκλυσης ατμοσφαιρικής ρύπανσης ή σχεδόν 60% μεγαλύτερης από την προηγούμενη εβδομάδα.

Αυτές οι εκπομπές έχουν μέχρι στιγμής ανέλθει σε μισό και πλέον εκατομμύριο τόνους ρύπων πάνω από τα νόμιμα όρια, σύμφωνα με την Air Alliance Houston, μια περιβαλλοντική μη κερδοσκοπική εταιρεία.

Ο λόγος για τον οποίο συμβαίνει αυτό είναι απλός: Η διακοπή λειτουργίας των πετροχημικών εργοστασίων αποτελεί μια σημαντική αιτία για μη φυσιολογικές εκπομπές και δεν υπάρχει τρόπος να αποφευχθούν οι μεγάλες εκλύσεις ατμοσφαιρικών ρύπων όταν τα διυλιστήρια και οι χημικές εγκαταστάσεις κλείνουν.

Οι βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις αυτών των συμβάντων μπορεί να είναι «ουσιαστικές», σύμφωνα με μια έκθεση του Προγράμματος Περιβαλλοντικής Συνοχής του 2012, επειδή «οι ξαφνικές διακοπές λειτουργίας μπορούν να απελευθερώσουν μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του θείου ή τοξικών χημικών σε λίγες μόνο ώρες, εκθέτοντας τις κοινότητες που ζουν περιφερειακά σε κορυφαία επίπεδα ρύπανσης, που είναι πολύ πιθανό να προκαλέσουν κρίσεις άσθματος και άλλα αναπνευστικά προβλήματα».

Η εκτελεστική διευθύντρια της Air Alliance Houston, Μπέικγιαχ Νέλσον, ανησυχεί για το πώς αυτά τα shutdowns θα επηρεάσουν τις κοντινές κοινότητες που δοκιμάστηκαν παράλληλα από τον «Χάρβεϊ».

«Η υπερβολική ατμοσφαιρική ρύπανση θέτει σε κίνδυνο τις κοινότητες που βρίσκονται σε άμεση γειτνίαση με αυτές τις εγκαταστάσεις, ειδικά τα άτομα με χρόνιες παθήσεις», ανέφερε. Σημείωσε επίσης ότι οι κοινότητες που βρίσκονται πιο κοντά σε αυτές τις περιοχές στο Χιούστον ζουν με δυσανάλογα χαμηλότερα εισοδήματα και ανήκουν σε μειονότητες. Αρκετοί κάτοικοι παραπονούνται ήδη για «αφόρητες» οσμές που μοιάζουν με πετροχημικές ουσίες.

Ομως, μέχρι στιγμής, η TCEQ δεν έχει δείξει ότι αυτά τα γεγονότα έχουν προκαλέσει επιπτώσεις στην υγεία. Ο ιστότοπός της δεν παρέχει καθοδήγηση για τις εκδηλώσεις ατμοσφαιρικής ρύπανσης εξαιτίας του τυφώνα και ο υπεύθυνος επικοινωνίας της TCEQ δήλωσε στο αμερικανικό σάιτ New Republic ότι η υπηρεσία θα έλθει σε επαφή με τους κατοίκους εάν υπάρξει άμεση απειλή για την υγεία.

Επιπλέον, ο ίδιος δήλωσε ότι οι εταιρείες πιθανότατα ανέφεραν υψηλότερες εκπομπές από τις πραγματικές, «επειδή η ανεπαρκής αναφορά μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερες ποινές».

Διαφορά νομοθεσίας

Αν κάπου μπορούμε να σταθούμε στα προαναφερόμενα στοιχεία που αποκάλυψε το New Republic, είναι η ποιοτική διαφορά που υπάρχει σε σχέση με τη χώρα μας σε ό,τι αφορά το νομοθετικό πλαίσιο, αλλά και την περιβαλλοντική κουλτούρα που διέπει τα διυλιστήρια και τις χημικές βιομηχανίες.

Στις ΗΠΑ, αυτές οι βαριές βιομηχανίες έχουν την υποχρέωση να δηλώνουν σε αρμόδια περιβαλλοντική υπηρεσία τις εκπομπές ατμοσφαιρικών ρύπων που προκαλούν, ακόμη κι αν αυτές ξεπερνούν κατά πολύ τα επιτρεπόμενα όρια. Με τη νομοθεσία να προβλέπει ότι «η ανεπαρκής αναφορά μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερες ποινές».

Αντίθετα, στην Ελλάδα οι εκπομπές ρύπων από αυτές τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις κατά τη διάρκεια των shutdowns (που συμβαίνουν εξαιτίας τεχνικών δυσλειτουργιών ή για συντήρηση) δεν δηλώνονται, ακόμη κι αν είναι ορατές ή αισθητές. Κανείς αρμόδιος δεν ελέγχει αν παραβιάζεται η περιβαλλοντική νομοθεσία και φυσικά δεν επιβάλλονται ποινές.