Ποιητές, πεζογράφοι, κριτικοί λογοτεχνίας, αλλά και πανεπιστημιακοί απαντούν στο αρχετυπικό, δαιδαλώδες και ολισθηρό ερώτημα «Γιατί γράφω;».. Ενα ψηφιδωτό κειμένων που προσπαθεί να φωτίσει τη σκοτεινή ρίζα της γραφής. Απαντά ο Δημοσθένης Κούρτοβικ*
Υπάρχει ένα θεματάκι με αυτό το ερώτημα. Ετσι όπως τίθεται, μοιάζει να προϋποθέτει σιωπηρά ότι ο συγγραφέας το βρίσκει φυσικό να κάθεται και να γράφει βιβλία, και επειδή για τους άλλους ανθρώπους αυτό δεν είναι φυσικό χρειάζεται εξήγηση. Αν ένας συγγραφέας δεχτεί τη λογική του ερωτήματος, θα παρασυρθεί σχεδόν αναπόφευκτα σε μια μυθοποιητική περιγραφή του ρόλου του, άρα και του εαυτού του, ως κάτι του εξαιρετικού και ανώτερου. Προκύπτουν έτσι πομπώδεις απαντήσεις, από τις οποίες η φαινομενικά πιο σεμνή, ότι «γράφω για να θεραπευτώ», είναι και αυτή επηρμένη, γιατί ο συγγραφέας αυτοσυστήνεται ως μάγος γιατρός, ικανός να θεραπεύσει τον πιο δύσκολο από όλους τους ασθενείς, που είναι πάντα ο εαυτός μας.
Κατά τη γνώμη μου, το σωστό ερώτημα θα ήταν «γιατί γράφω αυτό που γράφω» - γιατί γράφω, δηλαδή, το συγκεκριμένο βιβλίο ή μάλλον τις αράδες που ίσως γίνουν βιβλίο. Ο συγγραφέας που έχει αληθινή συνείδηση του τι σημαίνει να γράφεις δεν θεωρεί καθόλου φυσικό αυτό που κάνει κάθε φορά. Τον πιάνει δέος και πανικός μπροστά σε παρορμήσεις, σκέψεις και συναισθήματα που δεν μπορούν να βρουν σχήμα, τάξη, νόημα στη ζωή, όπως θα επιθυμούσε κάθε φυσιολογικός άνθρωπος. Γι’ αυτό καταφεύγει στο πεδίο της γραφής, με την προσδοκία ότι θα μπορέσει εκεί να δώσει μορφή στο άμορφο. Αυτό είναι μια «εφάπαξ» διαδικασία, μια ρήξη στη ζωή του συγγραφέα. Δεν είναι δεδομένο ότι θα επαναληφθεί. Ο συγγραφέας, όπως κάθε άνθρωπος, έχει κάποιες πεποιθήσεις, κάποια credo, έστω στοιχειώδη. Αλλά δεν είναι αυτά που τον σπρώχνουν στο γράψιμο. Η πραγματική συγγραφική δημιουργία αρχίζει από τη στιγμή που θα διασαλευτεί η τάξη στη ζωή και στον διανοητικό κόσμο του συγγραφέα, και είναι μια πράξη που τείνει προς μια καινούργια ισορροπία.
Μπορεί κανείς να το πει αυτό και αλλιώς: ο συγγραφέας είναι ένας άπιστος ή ένας πρώην πιστός, που θέλει να πιστέψει πάλι, αλλά με τους όρους μιας καινούργιας φώτισης. Οσοι είναι βέβαιοι για τις ιδέες τους και τον κόσμο δεν χρειάζεται ούτε να γράψουν ούτε να διαβάσουν λογοτεχνία. Και, για να προλάβω ενστάσεις, όσα είπα δεν αφορούν τους συγγραφείς που γράφουν και ξαναγράφουν από επαγγελματική έξη. Ή για να γυαλίσουν τη μονέδα τους στην πιάτσα.
*Ο Δ. Κούρτοβικ είναι πεζογράφος και κριτικός λογοτεχνίας. Τελευταίο του βιβλίο είναι η συλλογή διηγημάτων «Λαχανόρυζο του Σταυρού» (Εστία, 2012)
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας