Ποιητές, πεζογράφοι, κριτικοί λογοτεχνίας αλλά και πανεπιστημιακοί απαντούν στο αρχετυπικό, δαιδαλώδες και ολισθηρό ερώτημα «Γιατί γράφω;». Ενα ψηφιδωτό κειμένων που προσπαθεί να φωτίσει τη σκοτεινή ρίζα της γραφής. Στο ερώτημα απαντά ο Νίκος Δαββέτας.
Το παλιό ερώτημα «γιατί γράφετε;» -τουλάχιστον τόσο παλιό, όσο και οι λογοτεχνικές στήλες των εφημερίδων- έχει απαντηθεί από πολλούς συγγραφείς, ελάσσονες και μείζονες, με αφορισμούς, εξομολογήσεις και λογοπαίγνια που πέρασαν στην ιστορία των γραμμάτων.
Από το εκ βαθέων «γράφω για να μην τρελαθώ» του Αντονέν Αρτό (δεν το απέφυγε) ώς το συγκαταβατικό «γράφω για μένα, τους φίλους μου και για να κυλά γλυκά ο χρόνος» του Μπόρχες, η γκάμα των απαντήσεων μεγάλη. Από τις απαντήσεις που έχω κατά καιρούς διαβάσει, μονάχα με μία αισθάνθηκα ότι ταυτίζομαι, με αυτή του δοκιμιογράφου Αντρέ Γκορζ –ιδρυτή του «Νουβέλ Ομπσερβατέρ».
«Πρωταρχικός στόχος του συγγραφέα -σημείωνε ο Γκορζ- δεν είναι αυτό που γράφει. Πρωταρχική του ανάγκη είναι το γράψιμο…».
Να βλέπει, δηλαδή, το χέρι του να κινείται, να γεμίζει τη λευκή κόλλα, να καλύπτει το κενό με τις λέξεις, να αναπαριστά συμβολικά τον δικό του μικρόκοσμο.
Και συνεχίζει: «Το γράψιμο, δηλαδή το να απέχει κανείς από τον κόσμο και από τον ίδιο του τον εαυτό, ώστε ενδεχομένως αυτά να του χρησιμεύσουν κάποτε σαν ύλη για λογοτεχνική επεξεργασία».
Αίφνης, μέσα σ’ αυτές τις αράδες, συνάντησα τον δεκαπεντάχρονο εαυτό μου, όταν ελάχιστα πράγματα γνώριζε για τη λογοτεχνία, όμως διακαώς επιθυμούσε να απέχει από τον κόσμο, να καταφεύγει σε μέρη απομονωμένα και να γεμίζει ολόκληρα τετράδια με πρωτόλεια ποιήματα, και σκίτσα. Ημουν ο γράφων. Και αυτό από μόνο του ήταν ικανό να μου δώσει την ικανοποίηση και την αυτοπεποίθηση, που μάταια γύρευα από τους άλλους.
Οταν μέσα μου ξυπνάνε οι εφηβικές μου αγωνίες, ο τρόμος να αντεπεξέλθω σε ένα άνυδρο παρόν, ξέρω πως ήρθε η ώρα να καταφύγω στη λευκή σελίδα.
Στο τελευταίο ίσως συντέλεσε και το επάγγελμα του πατέρα μου, που ήταν τυπογράφος και έμπορος χάρτου. Η πρώτη και τελευταία ανάμνηση που έχω από αυτόν είναι μπροστά σε ένα βουνό λευκών φύλλων, στο υπόγειο μαγαζί του -στα πέριξ της Ομόνοιας- και η λαχτάρα μου να αναρριχηθώ στην κορυφή του, ή και σε παρόμοιες απρόσιτες κορυφές όπως το «Λευκό όρος», το «Μαγικό βουνό», τα «Ανεμοδαρμένα ύψη» κ.ά.
Αν και τώρα που το σκέφτομαι, θυμάμαι ότι στη γειτονιά του, την ίδια, αν όχι μεγαλύτερη, εντύπωση μου είχαν προξενήσει οι υπαίθριοι γραφιάδες της πλατείας Κοτζιά, όπου κάτω από την επιγραφή «Συντάσσονται αιτήσεις-αντιγράφονται κείμενα», περίμεναν υπομονετικά την αγράμματη πελατεία τους.
Πολύ είχα ζηλέψει τότε τη δουλειά τους, όπως φαντάζομαι και ο Γκιστάβ Φλομπέρ όταν έγραφε: Ο Μπουβάρ και ο Πεκισέ συνεχίζουν να αντιγράφουν…
*Τελευταίο βιβλίο του Νίκου Δαββέτα είναι το μυθιστόρημα «Ο ζωγράφος του Μπελογιάννη» (Μεταίχμιο, 2014).
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας