Ποιητές, πεζογράφοι, κριτικοί λογοτεχνίας αλλά και πανεπιστημιακοί απαντούν στο αρχετυπικό, δαιδαλώδες και ολισθηρό ερώτημα «Γιατί γράφω;». Ενα ψηφιδωτό κειμένων που προσπαθεί να φωτίσει τη σκοτεινή ρίζα της γραφής. Απαντά στο ερώτημα ο Βασίλης Κάλφας*.
Γράφω συνεχώς, εδώ και πολλά χρόνια, και άλλα τόσα χρόνια βλέπω δημοσιευμένα τα γραπτά μου. Εχοντας πια απόθεμα κάποιες χιλιάδες τυπωμένες σελίδες, μπορώ με ασφάλεια να πω για ποιους λόγους δεν γράφω.
Δεν γράφω για να καλύψω ένα αίσθημα επιβεβαίωσης ή τον ναρκισσισμό μου. Αυτά έχουν καλυφθεί, όσο έχουν καλυφθεί, εδώ και καιρό.
Δεν γράφω από καλώς εννοούμενο αγωνιστικό πνεύμα. Αν και μου αρέσει να μελετώ κοινωνίες «αγωνιστικές», ο ίδιος δεν είμαι ανταγωνιστικός -ούτε καν στην επιστήμη μου.
Δεν γράφω, τολμώ να πω, ούτε για τον αναγνώστη μου. Δεν τον αποζητώ, δεν τον φαντάζομαι, δεν τον κατασκευάζω. Θα χαρώ έναν καλό λόγο για κάποιο γραπτό μου, αλλά κι αν δεν ακούσω το παραμικρό, δεν με πειράζει.
Και δεν γράφω, φυσικά, προσβλέποντας στο «κτῆμα ἐς αἰεί». Υπερφίαλος δεν είμαι.
Τελικά, γράφω για να μπορώ να σκέφτομαι.
Το συνειδητοποίησα όταν ασχολήθηκα συστηματικά με τη μετάφραση του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη. Είναι αδύνατο να κατανοήσεις ένα δύσκολο κείμενο όσες φορές κι αν το διαβάσεις ή το συλλογιστείς, αν δεν το μεταφέρεις στη δική σου γλώσσα. Το μεταφρασμένο γραπτό μεσολαβεί θεραπευτικά ανάμεσα στο ασύλληπτο αρχέτυπο και τη δική σου ιδιοποίηση. Κάτι ανάλογο ισχύει και στα δικά μας γραπτά. Και εδώ το γραπτό παίζει μεσολαβητικό ρόλο, παρ’ ότι φαινομενικά δεν υπάρχουν δύο ξεχωριστές οντότητες. Χωρίς τη γραφή, δεν υπάρχει σκέψη –υπάρχει μόνο ένα πλήθος ημιτελών και ασύνδετων προσλήψεων. Γράφοντας, δοκιμάζεις, παγιώνεις και γεννάς, όπως και όταν μεταφράζεις. Το τελικό προϊόν είναι η δική σου σκέψη. Και όπως ξέρουν όλοι όσοι γράφουν, το γραπτό δεν προϋπήρχε∙ ούτε καν δυνάμει.
Σε έναν πολιτισμό που στηρίζεται στην προφορικότητα, ίσως τα πράγματα να ήταν αλλιώς. Στον δικό μας, όμως, η γραφή ισοδυναμεί με τη σκέψη.
* Ο Βασ. Κάλφας είναι καθηγητής της Αρχαίας Φιλοσοφίας στο ΑΠΘ. Αυτές τις μέρες κυκλοφορεί η σχολιασμένη μετάφρασή του των Φυσικών του Αριστοτέλη από τις εκδόσεις Νήσος.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας