Δάσκαλος ο πατέρας, η μητέρα, ο θείος, η θεία, ο άλλος θείος, ο παππούς από τη μητέρα, οι φίλοι, «όλοι στον κόσμο ήταν δάσκαλοι». Βιβλία παντού στο σπίτι, «πάντα όλοι κάτι διάβαζαν, πάντα όλοι κάτι έγραφαν». Ετσι κι ο μικρός Γιάννης, ο αυτοβιογραφούμενος με χιούμορ, πρωτοπρόσωπος αφηγητής, ο σήμερα συγγραφέας τρυφερός και σπαρασσόμενος, με διακεκριμένη πανεπιστημιακή και επαγγελματική καριέρα, καθηγητής Ιχθυολογίας, Γιάννης Πάσχος, σε ένα χωριό στον Νομό Ιωαννίνων, στον γενέθλιο τόπο, πριν έρθει η ώρα να μάθει τα γράμματα της αλφαβήτου, είχε αρχίσει να γράφει.
Βασική, ιδρυτική σχεδόν, πηγή γνώσης και γραφής ένα «αμερικανικό βιβλίο-λεύκωμα», δωρεά της «Ούντρα». Τεράστια μηχανήματα, θεόρατα δέντρα, εντυπωσιακά αυτοκίνητα, τεράστια φορτηγά. «Ιστορίες που για όλους ήταν εξωφρενικές, για μένα όμως ήταν ο ζωτικός μου χώρος, μέσα εκεί μπορούσα με άνεση να κινηθώ, να υπάρχω με μεγαλύτερη ασφάλεια από ό,τι στα γνωστά, συμβατικά παραμύθια και τις καθημερινές ιστορίες», μας εξομολογείται ο Πάσχος, γεννημένος το 1954, δυσλεκτικός χωρίς τότε να το ξέρει, το έμαθε το 2021.
Κανείς στις μέρες μας, στον καιρό μας, δεν συνδέει τη δυσλεξία με μειωμένη αντιληπτική ικανότητα ή νοητική «καθυστέρηση». Τις δεκαετίες του 1960 και του 1970 ωστόσο, ειδικά στις κοινότητες και στις βαθμίδες της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, στις Βαρυάδες, στους πρόποδες του Τόμαρου, και στα Ιωάννινα ύστερα, στο Πρότυπο Γυμνάσιο της Ζωσιμαίας Σχολής, η αντιμετώπιση ενός παιδιού δυσλεκτικού διαστιζόταν από την πρόσληψη μιας εμπλοκής, ενός προβλήματος, που παρέπεμπε στη βλακεία, στις μειωμένες μαθησιακές ικανότητες, στην εκκεντρικότητα, τη γραφικότητα, την τεμπελιά.
Γραπτά γεμάτα κοκκινίλες, σημάδια κόκκινα σε άσπρο χαρτί, λάθη ορθογραφικά, μπερδεμένα τα γράμματα και οι αριθμοί, αράδες που μπερδεύονταν στου εφήβου τα μάτια, η ανάγνωση και η γραφή της αγγλικής γλώσσας πραγματικό μαρτύριο, ο Πάσχος συνεχώς ελεγχόμενος, αισθάνεται ένα δάχτυλο να τον δείχνει, να τον υποτιμούν, οι συμμαθητές να γελούν μαζί του.
Αλλά νέοι κόσμοι ανοίγονται: «Εψαχνα να βρω έναν τρόπο να υπάρξω κι εγώ και, αφού, αυτό δεν γινόταν με τους συνήθεις, συμβατικούς τρόπους, εφεύρισκα άλλους» αφηγείται ο συγγραφέας της συγκλονιστικής συλλογής διηγημάτων Φοβού τα βρέφη, για να σημειώσω μόνο μία στιγμή από την κατάθεσή του στον χώρο της λογοτεχνίας και του δοκιμίου.
Εφευρίσκει λοιπόν άλλους τρόπους κατάδικούς του ο Πάσχος, οικειοποιείται τα δικά του μέσα, λόγου χάριν τη Γεωγραφία, τον εντυπωσίαζε, έφτιαχνε εικόνες για να θυμηθεί, τη Βιολογία, αργότερα, στο ΑΠΘ, «τις δυνατότητες των άπειρων συνδυασμών, το αναμενόμενο και το απρόβλεπτο, την ισχυρή σύνδεση των αντίθετων πραγμάτων, τη σοφία της φύσης όχι μόνο σαν παρατηρητής αλλά σαν κρίκος της πλανητικής ζωής, τη μαγεία των ερωτημάτων και τη φαντασία των πιθανών απαντήσεων», όλα μια διαρκής προ(σ)κληση.
Τα πολιτικά κείμενα έπειτα, την εποχή της πολιτικής του στράτευσης, που τον βοήθησαν να καταλάβει τι σημαίνει να οργανώνει τη σκέψη του, να τη δομεί, έτσι ώστε να μπορεί να την αποδομήσει. Ετσι ο Πάσχος, πάντοτε παίκτης, ο ίδιος απέναντι στον εαυτό του στην παρτίδα της ζωής της δικής του με την άλλη, την αδιάγνωστη και δύστηνη, οιστρηλατήθηκε από τη ζωή, άγνωστος στον εαυτό του τον ίδιο, και μετακένωσε τη δυσλεξία σε τέχνη υψηλόφρονα, παιγνιώδη.
«Παιχνίδι αγωνίας, φόβων, επιτυχιών, αποτυχιών, χαράς και λύπης, έχω μεγάλη γκάμα να συναντώ τον εαυτό μου από νάνο γίγαντα και τανάπαλιν, και οι δύο μου είναι πολύ φιλικοί», ο λόγος του, ιδού, φιλάνθρωπος, ή πώς οι τραυματικές εγχαράξεις στη σκευή της μνήμης εκβάλλουν με φωνή ασπαίρουσα στην κειμενική επιφάνεια. Ευτυχώς.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας