Πέρασα πολύ καιρό προσπαθώντας να καταλάβω το χιπ χοπ. Ενώ η καταγωγή του, πολλά απ’ όσα εξέφραζε και πολλά από αυτά που σήμαινε για όσους το άκουγαν μου έμοιαζαν οικεία το είδος ποτέ δεν με τράβηξε.
Ενώ πολλές από τις ιστορικές του φιγούρες μου προκαλούσαν σεβασμό, ενώ τόσο η κοινωνική του προέλευση όσο και το γεγονός πως αποτελεί ένα μουσικό είδος βασισμένο κυρίως στον στίχο με γοήτευαν δεν κατάφερα ποτέ να εναρμονιστώ με τον ήχο του.
Ταυτόχρονα, η κυρίαρχη αφήγηση των πιο δημοφιλών κομματιών με τον υπερθετικό σεξισμό, τον ακατέργαστο υλισμό και τον εφηβικό ματσισμό μου φαίνονταν πάντα από αστεία έως εξοργιστική. Ισως τελικά να είναι η γλώσσα. Και δεν εννοώ εδώ την μετάφραση των στίχων όσο την μετάφραση του ειδικού της βάρους, τη γλώσσα καθ εαυτή ως ζωντανό σύστημα ζωντανών κοινωνιών. Ακόμα και στις καλύτερες εκδοχές αυτής της μουσικής, ο παλμός της γλώσσας παρέμενε για εμένα απρόσιτος.
Ολα άλλαξαν όταν πριν κανέναν χρόνο ήρθα σε επαφή πρώτη φορά με την ελληνική underground εκδοχή του. Πρέπει να ομολογήσω πως ξαφνιάστηκα και πως συνεχίζω να ξαφνιάζομαι από κομμάτι σε κομμάτι. Κάθε φορά που ακούω κάτι από τον Λεξ, τον Τζαμάλ, τον Anser, τον Bloody Hawk και αρκετούς ακόμη. Βλέπετε, δεν είναι απλώς η προσθήκη ενός κομματιού. Είναι περισσότερο η περαιτέρω κατανόηση ενός κώδικα. Ή, καλύτερα, η εκ νέου κωδικοποίηση του περιβάλλοντος μέσα από τα δικά σου βιώματα και μοτίβα με οδηγό ένα συγκεκριμένο τραγούδι.
Είναι οι καλλιτέχνες αυτοί που, περνώντας τα 30, ενέταξαν στους στίχους τους τη ζωή μιας άλλης Ελλάδας. Αυτή τη ζωή που μένει πάντα εκτός των περισσοτέρων αφηγήσεων στην τηλεόραση, στο θέατρο ή στην ποίηση. Τη ρουτίνα και το κοινότοπο, τις καθημερινές παραστάσεις των πολυκατοικιών, την εξαντλητική δουλειά, την απογοήτευση, τις ανθρώπινες μορφές που κινούνται ανάμεσα στις ζωές μας. Και μαζί τη φτώχεια, την ανεργία, την επιβίωση.
Την αρρώστια, το ζόρι του να γίνεσαι γονέας σε μια τέτοια εποχή και συνθήκη, τη ζωή στα λεωφορεία και τα παγκάκια. Τους μετανάστες, τους τοξικοεξαρτημένους, τα γήπεδα. Με μια αμεσότητα που δεν περιορίζεται στην οικειότητά της αλλά ανακατασκευάζεται προς το ποιητικό της νόημα. Με μια ειλικρίνεια που αποφεύγει την καλλιτεχνική πόζα ακόμα και την ίδια την τέχνη όταν αυτή μπορεί να της στερήσει την αμεσότητα.
Είναι η κωδικοποίηση μιας προσωπικής ηθικής. Η σημασία της φιλίας στην πιο επείγουσα κοινωνική της διάσταση, η σημασία της ηθικής αξιοπρέπειας με τους άγραφους όρους που επιτάσσει η κοινότητα, η αποδοχή της αντιφατικότητας και της αδυναμίας. Και μαζί η σημασία της αλληλεγγύης από ανθρώπους που αντιλαμβάνονται σε ποια θέση βρίσκονται και πως βρίσκονται εκεί μαζί με πολλούς άλλους. Και πάνω απ’ όλα ο δρόμος ως τόπος, κώδικας και προορισμός. Η αποδοχή της εντοπιότητας, της ζωής στη γειτονιά ή την επαρχία και η αφιλτράριστη χρήση των σημείων και των ιστοριών της.
Και το τραγούδι δεν είναι ένα προϊόν διασκέδασης, ούτε καν μια ευκαιρία έκφρασης. Είναι τρόπος και όρος επιβίωσης ακριβώς μέσα στη συνθήκη που το ίδιο περιγράφει. Είναι μια συμφωνία ανάμεσα στον δημιουργό και τον ακροατή και ταυτόχρονα η άρση της όποιας απόστασης μεταξύ τους.
Γιατί μέσα από τη λειτουργία της αμεσότητας αυτό που τελικά πετυχαίνει η σκηνή αυτή είναι μια πολλαπλή υπέρβαση. Υπέρβαση της μοναξιάς στη συνάντηση, υπέρβαση της κοινωνικής μοίρας στο συλλογικό όνειρο, υπέρβαση της απελπισίας στη δημιουργία.
Οσο πιο δημοφιλής γίνεται η τραπ μουσική στην Ελλάδα με το κάλπικο τρίπτυχο «γυναίκες - λεφτά - όπλα» να ακούγεται όλο και περισσότερο γελοίο και εκτός τόπου και χρόνου τόσο πιο αναγκαία μοιάζει η underground hip hop σκηνή.
Οσο πιο εσωστρεφής και ανακυκλώσιμη γίνεται η τέχνη στο θέατρο και στην ποίηση τόσο περισσότερο θα έχουμε ανάγκη την εξωστρέφειά της. Οσο πιο βουβή γίνεται η έκφραση σε σχέση με όσα βιώνουμε τα τελευταία χρόνια τόσο πιο έντονα θα χρειαζόμαστε την κυριολεξία της.
*Ο τίτλος είναι δανεισμένος από τραγούδι του Λεξ
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας