Πρόσωπα ανάμεσα στην ανάσταση

Ας είμαστε ειλικρινείς. Πρωτίστως απέναντι στους εαυτούς μας. Η ειλικρίνεια είναι το πιο παρεμφερές σημείο με τη θρησκευτική εξομολόγηση (ή την ψυχανάλυση) στο οποίο μπορώ να φτάσω. Βράδυ Ανάστασης στη μονή της Αγίας Λαύρας. Εδώ όπου καμία ελληνική επανάσταση δεν ξεκίνησε αλλά το προαύλιο, ο πλάτανος που το ζυγίζει και το σκοτάδι που απλώνεται στα πέρα βουνά σού ψιθυρίζουν σε τόνο προσωπικό. Συσκότιση καθ' όλη τη διάρκεια, πλήρης απουσία βεγγαλικών, ανεκτά φάλτσοι ψάλτες. Ας είμαστε ειλικρινείς. Δεν είναι άσχημα. Σκοτάδι κατά τη διάρκεια της τελετής στο εσωτερικό της εκκλησίας, σιωπή από το πλήθος. Με κάποιον τρόπο είναι ήσυχα. Τόσο ώστε να επιτρέπεται μια ελάχιστη συνομιλία με τον εαυτό σου.

Γύρω πρόσωπα ανθρώπων, πρόσωπα μακρινά και άλλα πρόσωπα άγνωστα αλλά οικεία. Τι κάνουμε όλοι εδώ; Πέρα από το τυπικό των φθαρμένων ημερών, τη συνήθεια, την παράδοση ως απόλυτη συντήρηση ή ως έναν ακόμη τρόπο να χωρίζουμε τη διάρκεια του έτους σε περιόδους; Υπάρχει κάτι που μας φέρνει ώς εδώ, πέρα από το εορταστικό χασμουρητό πριν από την επίθεση στο πασχαλινό κρέας;

Κι εγώ; Τι γυρεύω εγώ εδώ; Χωρίς οδηγό για μυστήρια και χριστιανισμούς, χωρίς μεγαλοπαρασκευιάτικη κατάνυξη και επιθυμία παράδοσης, με καμία θρησκεία μέσα μου παρά μόνο μια φευγαλέα ανησυχία και ένα αισθητικό ενδιαφέρον. Ανάμεσα στα πρόσωπα αυτά, χωρίς εχθρούς ή φίλους, αναζητώ έναν νοερό κώδικα επαφής. Μπορώ να καταλάβω τη θρησκεία ως μια γλώσσα. Ως μια συλλογή σημείων φιλτραρισμένων από τον χρόνο και τις διαφορετικές εμπειρίες ώστε να εκφραστεί κάτι κοινό. Μια κοινή αφήγηση, μια κοινή ιστορία, μια παραλλαγή της ίδιας κοινής ιστορίας. Ως ένα αισθητικό αποτύπωμα που πήρε διάφορες μορφές μέσα από τις οργανωμένες θρησκευτικές εκδοχές του. Οσο και αν παραφραστεί, όσο και τον καπηλευτούν, το αλφάβητο και ο πυρήνας της γλώσσας παραμένουν ορατά.

«Σε κάθε άνθρωπο υπάρχει κάτι ιερό. Αυτό όμως δεν είναι το πρόσωπό του. Ούτε είναι το ανθρώπινο πρόσωπο. Το ιερό είναι αυτός ο ίδιος, αυτός ο άνθρωπος, απλούστατα».

Τι γυρεύει μέσα σε αυτές τις λέξεις μια πρώην αναρχοσυνδικαλίστρια, πολεμίστρια στις τάξεις των Δημοκρατικών στον ισπανικό Εμφύλιο; Και ποια ανθρώπινη ειλικρίνεια μπορεί να κατονομάσει τα πράγματα με τρόπο τέτοιο ώστε να υπερβεί τη θρησκευτική κυριολεξία σε βαθμό τέτοιο ώστε οι προτάσεις να καταφέρνουν να έχουν οικουμενική ισχύ;

«Στο βάθος της καρδιάς κάθε ανθρώπου, από τα παιδικά του χρόνια μέχρι τον τάφο, υπάρχει κάτι που, παρ’ όλη την εμπειρία των εγκλημάτων που έχουμε διαπράξει, υποστεί και δει, προσδοκά ακατανίκητα να του κάνουν καλό και όχι κακό. Αυτό ακριβώς πριν απ' όλα είναι το ιερό σε κάθε ανθρώπινη ύπαρξη. Το καλό είναι η μόνη πηγή του ιερού. Το μόνο ιερό είναι το καλό και ό,τι σχετίζεται με το καλό».

Η φωνή της Σιμόν Βέιλ στο δοκίμιο «Το πρόσωπο και το ιερό» τοποθετεί την ιερότητα μέσα στον απτό κόσμο, της χαρίζει φυσική παρουσία μέσα στην απρόσωπη μορφή της, όπως κατοικεί στον κάθε άνθρωπο ως βουβή διαμαρτυρία απέναντι στο κακό, ως προσδοκία και ως ουσία.

Η χριστιανική πίστη της Βέιλ δεν απομονώνει αυτόν που δεν την ασπάζεται. Αντιστρόφως μέσα από μια νοηματοδότηση που εμπεριέχει τη δικαιοσύνη, την αλήθεια και την ομορφιά περιγράφει τον παλαιό κώδικα και την ειπωμένη αυτή γλώσσα ως μια κατεπείγουσα συνθήκη ανάμεσα στους ανθρώπους. Ως μια θέαση των γύρω μας ως φορέων μιας κοινής αγωνίας και ενός κοινού ενδεχομένου. Αυτή η ιερότητα αφορά και εμάς. Μας επιτρέπει να συνυπάρχουμε μέσα σε μια γλώσσα που αγνοούμε αλλά αντιλαμβανόμαστε.

Και τελικά κάθε αλήθεια –ή ακριβέστερα κάθε κείμενο του οποίου η ομορφιά, η ένταση ή αρτιότητα μπορούν να ειπωθούν ως αλήθειες– είναι ένας τρόπος να παραδέχεσαι τους γύρω σου. Αρα και να τους πλησιάζεις. Σε μια τυχαία ανάσταση, στη συνύπαρξη διαφορετικών αληθειών μέσα σε μια σύμβαση, σε μια κοινή προσδοκία που ακόμα και αν δεν την αντιλαμβάνεσαι είναι εκεί. Βουβή και απρόσωπη όπως τη θέλει η Βέιλ. Ειλικρινής και άμεση όπως μια τυχαία βραδιά.

tsalapatis.blogspot.gr