Το ποσοστό της βίας

«Εκείνοι που καταγγέλλουν τη βία μπορούν να το κάνουν

γιατί υπάρχουν άλλοι που ασκούν βία εκ μέρους τους»

Τζορτζ Οργουελ, Notes on Nationalism

Οι δημόσιες συζητήσεις γύρω από τη βία συνήθως αναπτύσσουν ένα πολύ συγκεκριμένο μοτίβο: το μονοπώλιο του κράτους επί της βίας είναι ιερό και απαράβατο στην κοινωνία και οποιοσδήποτε άλλος την ασκεί βρίσκεται εκτός νόμου.

Στην πραγματικότητα το ποσοστό της βίας κυμαίνεται. Για μια σειρά από Μέσα Ενημέρωσης η βία πολλαπλασιάζεται ή μειώνεται ανάλογα με τη μετάδοση.

Πολλές παραδοχές μέσα στο μήνυμα αυξομειώνονται. Το πώς αποκρύφτηκαν δολοφονίες μεταναστών, το πώς η δολοφονία του Παύλου Φύσσα μεταδόθηκε αρχικά ως «τον σκότωσε για το ποδόσφαιρο», το πώς η δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου καλύφθηκε από τόσα ερωτήματα που σχεδόν έκρυβαν το πρόσωπο του δολοφονημένου από τη βία.

Τα περιστατικά είναι πολλά και είναι γνωστά. Η άθλια διαχείρισή τους είναι ταυτισμένη με τους φορείς της μετάδοσης. Τους ίδιους φορείς που όταν ο «Ρουβίκωνας» πετάξει κάπου τρικάκια γίνεται νούμερο ένα δημόσιος κίνδυνος.

Η βία σε κάποια απεργιακή κινητοποίηση είναι αίσχος και όλεθρος, η βία στις πορείες για το Μακεδονικό είναι πράξη κάποιων περιστασιακών θερμοκέφαλων. Αυτό είναι φυσικά ένα επιχείρημα σχεδόν μονόπλευρο, αλλά τέτοιοι είμαστε και θα σταματήσουμε εδώ (ήδη βλέπω κάποιον να γράφει στα διαδικτυακά σχόλια της εφημερίδας: «Ναι, αλλά για τη "Μαρφίν" δεν λέτε τίποτα»). Ακόμα λοιπόν και αν το βεμπεριανό μονοπώλιο τυγχάνει οικουμενικής αποδοχής, οι ερμηνείες νομιμοποίησης κυμαίνονται.

Σε κοινωνίες που, παρά την κρίση, ακόμα βιώνουν ως θέσφατο και ως νόμο τη μακαριότητα, όπως καταγράφηκε στις μέρες της πλαστικής ευημερίας (ένα θέσφατο πιο ψεύτικο, πιο άδειο και πιο προσβλητικό από ποτέ) η βία είναι το απόλυτο ταμπού. Φυσικά υπό προϋποθέσεις.

Η βία είναι ταμπού όταν ασκείται εντός της συγκεκριμένης επικράτειας, από μη διαπιστευμένους βίαιους ή από βίαιους με διαφορετικές απόψεις και συμφέροντα από εμάς.

Στην πραγματικότητα, η υποκρισία γύρω από τη βία είναι δομική των δυτικών κοινωνιών μας. Η Ευρώπη και η υπόλοιπη Δύση μπορούν να περηφανεύονται πως οι τελευταίες δεκαετίες είναι οι πιο ειρηνικές τόσο εντός των κοινωνιών τους όσο και σε σχέση με τις άλλες φίλες - ανταγωνίστριες δυτικές κοινωνίες. Αλλά αν κάτι τέτοιο προκύπτει, είναι ακριβώς λόγω της διαχείρισης και της εξαγωγής της βίας.

Το ποσοστό παραγωγής που μετακινήθηκε στην Ασία (σύντομα και στην Αφρική) εξασφαλίζει πως η βία των απάνθρωπων όρων εργασίας (και μαζί η δικαιολογημένη βίαιη αντίδραση που αυτή φέρνει) θα μείνει εκτός της επικράτειάς της. Ταυτόχρονα οι γεωπολιτικοί ανταγωνισμοί θα εξάγονται σε άλλες χώρες που έχουν το δικαίωμα να καίγονται κάπου στον ορίζοντα της δικής μας γεωγραφίας.

Το ποσοστό της βίας δεν μειώνεται, απλώς μετατίθεται από κάποιους που ασκούν τη βία στο δικό μας όνομα, επιτρέποντάς μας να την καταγγείλουμε με την ευκολία των πύρινων αναρτήσεων στο Facebook, των παθιασμένων συζητήσεων όπου όλοι συμφωνούμε, με την ευκολία άρθρων όπως ακριβώς αυτό που διαβάζετε.

Η βία υπάρχει παρά την τάση μας να την εξορίσουμε από τη σκέψη μας. Το γνωρίζουν οι φιλανθρωπικές μας σκέψεις και οι αντιπολεμικές μας αντιδράσεις, το γνωρίζει το ελάχιστο ποσοστό υποκρισίας που χρειαζόμαστε ώστε να ζούμε χωρίς ενοχές σε ένα περιβάλλον που έτσι κι αλλιώς όλο και δυσκολεύει.

Σκεφτόμουν πρόσφατα πως ένας από τους λόγους της ραγδαίας δυτικής ανόδου του ρατσισμού είναι και αυτός (σίγουρα όχι ο κυρίαρχος).

Οι πρόσφυγες είναι ενσαρκώσεις της βίας που ασκήθηκε στο δικό μας όνομα. Οχι μόνο στο επίπεδο των αιτιών που τους έφεραν ώς εδώ, αλλά στις ίδιες τους τις όψεις και στα ίδια τους τα σώματα.

Οι πρόσφυγες είναι ο καθρέφτης στον οποίο η Δύση βλέπει την υποκρισία, τη σκληρότητα, το ρατσιστικό και εγκληματικό της παρόν και παρελθόν. Είναι η ενοχλητική υπενθύμιση της επιβολής των συνθηκών αυτών που εξορίσαμε από τις κοινωνίες και επιβάλαμε σε άλλες κοινωνίες στο όνομα της δυτικής ευημερίας.

Και επεκτείνοντας τη σκέψη αυτή καταλαβαίνουμε και την άνοδο των πολιτικών που αποδέχονται αυτή την κατάσταση, που αντιστρέφουν την υποκρισία και την κάνουν περηφάνια, αντιστρέφουν το έγκλημα και το βαφτίζουν ανωτερότητα ή συμφέρον. Των ελάχιστων αυτών ακροδεξιών αναστημάτων που πετάγονται σαν μανιτάρια από χώρα σε χώρα.

Αλλά ακόμα και τα πιο κοντά ηθικά αναστήματα μπορούν να απλώσουν μια δυσανάλογα μεγάλη σκιά.

tsalapatis.blogspot.gr