Τα Θύματα της Βάρκιζας

Ο μπαρμπα-Στάθης Καναβός, ο άγιος Ανθρωπος-Γιατρός, μας όρκισε Αετόπουλα, ένα πρωί του 1943, στο εκκλησάκι της Αγια-Παρασκευής. Και μας βάφτισε «νέους Κολοκοτρώνηδες». Τη δική μας γενιά, των 15ρηδων Aετόπουλων της Αντίστασης, η Συμφωνία της Βάρκιζας τη σημάδεψε για πάντα.

Προφτάσαμε να ζήσουμε, στην ιδιαίτερη πατρίδα μας, τη Μεσσήνη Μεσσηνίας, έξι μήνες ελευθερίας: από τον Σεπτέμβρη του ’44 που έφυγαν οι Γερμανοί μέχρι το Φλεβάρη του ’45 που έγινε η Βάρκιζα.

Το μάθαμε ένα πρωινό, όταν πέταξαν πάνω από τα χωράφια μας κάποια αεροπλάνα και σκόρπισαν χιλιάδες χαρτάκια με τη Συμφωνία της Βάρκιζας. Γεμάτα υποσχέσεις ελευθερίας και δημοκρατίας. Εχω ένα τέτοιο, ακόμη, για... ενθύμιο. Δεν πέρασαν δυο μήνες και βρεθήκαμε στις φυλακές της Καλαμάτας, ως... εχθροί του Εθνους!!! Μετά από κάποια χρόνια και από πολλά βάσανα, μάθαμε πώς έγινε και τι σήμαινε η Βάρκιζα. Τα θυμίζω:

Το βράδυ της 2ας Φεβρουαρίου 1945, σε μια πανάκριβη βίλα της Βάρκιζας μαζεύτηκαν τα μεγάλα κεφάλια εκείνης της εποχής και υπέγραψαν τη συμφωνία ανάμεσα στο ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και την κυβέρνηση Πλαστήρα. Αποτέλεσμα, εμφύλιος πόλεμος ώς τις 30 Αυγούστου 1949. Και το χειρότερο: η «γενική αμνηστία». Αμνηστία, δηλαδή, μόνο σ’ εκείνους που έλαβαν τις... αποφάσεις. Ενώ για τους απλούς αγωνιστές σήμαινε «θάνατος». Και για τα Αετόπουλα της γενιάς μας, όσα επιβίωσαν, τάφος στα όνειρά τους. Βέβαια, η υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας καταδικάστηκε αργότερα ως ένα μεγάλο λάθος. Ηταν αργά όμως. Το άγριο κυνηγητό είχε πια αρχίσει.

Μίλησαν πολλοί και γράφτηκαν και θα γραφτούν πολλά για την πασίγνωστη πλέον Βάρκιζα και τα αμέτρητα θύματά της. Μισοί στο χώμα κι άλλοι μισοί στη φυλακή. Με πρώτο θύμα τον Πάνο Τζαβέλλα. Μια ζωή, ζωντανό-νεκρό, στις φυλακές...

Εμείς θα μιλήσουμε για την «άγνωστη» Βάρκιζα και τα μικρά, άγνωστα θύματα της ιδιαίτερης πατρίδας μας που άλλαξε ολόκληρη τη ζωή μας. Με τη βεβαιότητα ότι αντιπροσωπεύουμε αμέτρητα, άγνωστα θύματα, διάσπαρτα σε όλη την Ελλάδα του 1945-1950.

Μικρά παιδιά που έσβησαν τα όνειρά τους. Που άλλα σχεδίαζαν και άλλα η ζούγκλα του Εμφύλιου τα ανάγκασε να σκύψουν το κεφάλι για να επιβιώσουν. Θα μιλήσουμε για κάποια 15χρονα Αετόπουλα που ένιωθαν νέοι Κολοκοτρώνηδες, έγραφαν συνθήματα και πέταγαν προκηρύξεις κατά των Γερμανών... Τα πρώτα θύματα της Βάρκιζας... Και γι’ αυτά που γλίτωσαν και τα εξαφάνισαν τα διαβόητα «κοινωνικά φρονήματα». Μια κατάρα που κράτησε 20 χρόνια..

...Για τον Θανάση, το 15χρονο Αετόπουλο που έγραφε ποιήματα και ήθελε να σπουδάσει στο Πολυτεχνείο. Τον σκότωσαν έξω από τη Θουρία - ήταν κρυμμένος σε ένα φορτηγό για την Αθήνα. Για τον Αργύρη που τον σκότωσαν μπροστά στο κουρείο του πατέρα του.

Για τον Μιλτιάδη που δεν έγινε ποτέ δάσκαλος και επιβίωσε ως λαχειοπώλης. Για τον τυχερό Παναγιώτη που δραπέτευσε και «πρόκοψε» εργάτης στη Γερμανία.

Και για τον Νάσο που πήδησε τη μάντρα και δεν εκτελέστηκε. Που τον βγάλανε από τους προσκόπους για να μη... μολύνει τα άλλα παιδιά. Που τα περιβόητα «κοινωνικά φρονήματα» του έκλεισαν τις πόρτες των Πανεπιστημίων... Επιβίωσε με μια γραφομηχανή έξω από τα Δικαστήρια. Ωσπου να καταφέρει να βρει τον δρόμο του...

Τυχεροί αυτοί που άντεξαν και πρόκοψαν με χίλια βάσανα, μέσα κι έξω από τη χώρα μας. Γνωρίζοντας σπάνιες διακρίσεις στην ωριμότητά τους. Τιμώντας την πατρίδα τους που τους... βασάνισε στα νιάτα τους, μετά τον εφιάλτη της Βάρκιζας.

Ας αφιερώσουμε αυτές τις λίγες γραμμές στον αλησμόνητο μπάρμπα-Στάθη τον Καναβό. Κι όταν μετά τη Βάρκιζα, βρεθήκαμε πλάι-πλάι στο τσιμέντο, στις φυλακές του Ζέρβα, στην Καλαμάτα, μας είπε: «Να είστε περήφανοι... Και τον Κολοκοτρώνη, μόλις έφυγαν οι Τούρκοι, τον βάλανε φυλακή οι Ελληνες...». Το «μάθημα» που σημάδεψε για πάντα τη ζωή μας. Και κάποιοι στίχοι, αργότερα, από το «Ακορντεόν» που τραγουδάει πάντα η ψυχή μας: «...Τ’ αρχινισμένο σύνθημα πάντα μου μένει,/ όποτε ακούω, από τότε, ακορντεόν/ κι έχει σα στάμπα τη ζωή μου σημαδέψει,/ δεν θα περάσει, δεν θα περάσει ο φασισμός...».