Πρωτοπόρος της ελληνικής αστυνομικής λογοτεχνίας

H συγγραφέας Tιτίνα Δανέλλη γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε ιταλική φιλολογία στη Νάπολη και τη Ρώμη. Ως δημοσιογράφος εργάστηκε σε διάφορα περιοδικά (στο «Ενα» και στο «Και» επί Παύλου Μπακογιάννη κ.α.) καθώς και σε εφημερίδες, στο καλλιτεχνικό και ελεύθερο ρεπορτάζ. Από το 1985 εργαζόταν στον «Ριζοσπάστη».

Υπήρξε πρωτοπόρος της ελληνικής αστυνομικής λογοτεχνίας, ένας εξαιρετικά καλλιεργημένος άνθρωπος με παράφορο έρωτα προς τη λογοτεχνία, τον κινηματογράφο, τη μουσική και τις τέχνες γενικότερα. Μια γοητευτική συγγραφέας που θύμιζε πρωταγωνίστρια του φιλμ νουάρ, λογοτέχνις με διακριτό προσωπικό ύφος, υπαρξιακές αγωνίες, πολιτική και κοινωνική ευαισθησία αλλά και βαθιά γνώση της ιστορίας και της παράδοσης της λογοτεχνίας.

Η παρουσία της στα γράμματα διήρκεσε περίπου μισό αιώνα. Το πρώτο της βιβλίο «Ο επιτυχημένος» εκδόθηκε το 1971 ενώ τα τελευταία της δημοσιευμένα διηγήματα είναι «Το τελευταίο κουμπί» (2019) στον πέμπτο τόμο της σειράς Ελληνικά εγκλήματα και «Ο φιλομαθής» στον έκτο τόμο (2022).

Στην ιστοσελίδα της Ελληνικής Λέσχης Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας (ΕΛΣΑΛ), ο συγγραφέας και βιβλιοκριτικός Φίλιππος Φιλίππου έχει επισημάνει μια χαρακτηριστική φράση από το οπισθόφυλλο της δεύτερης έκδοσης του «Eπιτυχημένου»: «Η Τιτίνα Δανέλλη όταν έγινε έξι χρόνων –τον Αύγουστο δηλαδή του ’50– σχεδίασε το πρώτο της μυθιστόρημα. Είχε αστυνομική πλοκή με έντονη δράση και κάμποσους φόνους».

Στην πολύχρονη διαδρομή της η Τιτίνα Δανέλλη δοκιμάστηκε με επιτυχία στο μυθιστόρημα, το διήγημα, το χρονογράφημα, το θέατρο, καθώς και στην κριτική βιβλίου.

Μετά τον «Επιτυχημένο», εξέδωσε τα μυθιστορήματα «Αντιπερισπασμός» (1973), «Ενα και ένα κάνουν όσα θες» (το 1981 σε συνεργασία με τον Μάνο Κοντολέοντα), «Ο θρήνος της Κλεοπάτρας» (2000), «Το παιχνίδι του δικαστή» (2002), «Εκ των πραγμάτων» (το 2003 σε συνεργασία με τον Θανάση Μπαλοδήμα), «Η τέταρτη γυναίκα» (2004), «Ο ταγματάρχης» (σε συνεργασία με τον Θανάση Παπαρήγα το 2007) και «Τα τέσσερα μπαστούνια» (2009). Εγραψε επίσης τη συλλογή διηγημάτων «Αίθουσα αναμονής» (2013) αλλά και το θεατρικό «Ερως διατηρητέος... έως...» (1995), το οποίο τιμήθηκε με το Βραβείο του υπουργείου Πολιτισμού.

Πολλά αστυνομικά διηγήματά της συμπεριλήφθηκαν σε σημαντικούς συλλογικούς τόμους. Στην εμβληματική σειρά αστυνομικής λογοτεχνίας Ελληνικά εγκλήματα δημοσίευσε τα «Ποιος σκότωσε τον Ντ’ Αρτανιάν;» (2007), «Η μελαγχολία του στρατηγού» (2008), «Μεταμεσονύκτιοι ψίθυροι» (2009), «Η συμμορία των έξι» (2011) και «Το τελευταίο κουμπί» (2019). Για τη συμβολή της στη συγκεκριμένη σειρά αλλά και στην αστυνομική λογοτεχνία εν γένει, ο έκτος τόμος των Ελληνικών εγκλημάτων (2022) αφιερώθηκε στη μνήμη της.

Εκτός από αυτά η Τιτίνα Δανέλλη δημοσίευσε το 2012 το διήγημα «Γαλήνια λίμνη» στον συλλογικό τόμο Είσοδος κινδύνου (επιμ. Αντώνης Γκόλτσος) και το 2013 άλλα δύο διηγήματα σε συλλογικούς τόμους: «Το τελευταίο ραντεβού (Εγκλημα στο Ζάππειο)» στο Η επιστροφή του αστυνόμου Μπέκα – Ο ήρωας του Γιάννη Μαρή σε νέες περιπέτειες (επιμ. Αθηνά Κακούρη - Κώστας Θ. Καλφόπουλος) και «Ο Λέων της Νεμέας» στο βιβλίο Κλέφτες και αστυνόμοι, που προέκυψε από τη ραδιοφωνική εκπομπή «Κλέφτες και αστυνόμοι στον 902» (2008-2010). Η συγγραφέας είχε την επιμέλεια εκείνης της εκπομπής, στην οποία παρουσιάζονταν πρωτότυπα αστυνομικά διηγήματα διασκευασμένα για ραδιοφωνικό θέατρο.

Η Τιτίνα Δανέλλη πίστευε πολύ στην ανάγκη μιας εγχώριας αστυνομικής λογοτεχνίας, γι’ αυτό στήριξε νέους δημιουργούς, υποστήριξε τους παλαιότερους και πρωτοστάτησε στην ίδρυση της Ελληνικής Λέσχης Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας, της οποίας υπήρξε πρόεδρος.

Εφυγε από τη ζωή το 2021, αφήνοντας ανεξίτηλη τη σφραγίδα της στα ελληνικά γράμματα.

Από τις Εκδόσεις Καστανιώτη κυκλοφορούν τα τελευταία βιβλία της «Τα τέσσερα μπαστούνια» και «Αίθουσα αναμονής», καθώς και τα διηγήματά της στους έξι συλλογικούς τόμους της σειράς Ελληνικά εγκλήματα.

*Υπεύθυνος της ελληνικής λογοτεχνίας των εκδόσεων Καστανιώτη