Η Βενεζουέλα είναι βαριά ασθενής

Υπογραφές για δημοψήφισμα ανάκλησης του προέδρου Νικολάς Μαδούρο, ενεργειακή κρίση, διακοπές ηλεκτρικού ρεύματος, ουρές στα καταστήματα για την προμήθεια τροφίμων, λεηλασίες σε σούπερ μάρκετ, συμπλοκές...

Πολύ πρόσφατα κι ένα «σοκαριστικό» ρεπορτάζ του Associated Press για τη διατροφική ένδεια στη Βενεζουέλα με ανθρώπους που τρώνε σάπια τρόφιμα από τα σκουπίδια (το πόσο σοκαριστικό μπορεί να είναι αυτό το ρεπορτάζ σε μια Ελλάδα όπου χιλιάδες άνθρωποι τρέφονται χάρη σε συσσίτια ή ψάχνουν για τρόφιμα στους κάδους, είναι άλλη ιστορία).

Τα περισσότερα διεθνή ΜΜΕ παρουσιάζουν μια εικόνα διάλυσης για τη Βενεζουέλα. Η χώρα, αναμφισβήτητα, διανύει τη χειρότερη οικονομική και πολιτική κρίση της εδώ και πολλά χρόνια.

Η αντιπολίτευση θεωρεί υπεύθυνο όλων των δεινών τον Μαδούρο και συλλέγει υπογραφές με αίτημα τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την απομάκρυνσή του από την εξουσία.

Ωστόσο, «φέτος δεν θα γίνει δημοψήφισμα», διαμήνυσε ο πρόεδρος της Βενεζουέλας. Πριν από τρεις μέρες, το Εθνικό Εκλογικό Συμβούλιο έκρινε άκυρες γύρω στις 600.000 από τις 1,85 εκατομμύριο υπογραφές για το δημοψήφισμα, προκαλώντας την οργή της αντιπολίτευσης, η οποία χαρακτήρισε το συμβούλιο όργανο της κυβέρνησης.

Δόθηκε προθεσμία ώς τις 20 του μήνα στους πολίτες με τις ακυρωμένες υπογραφές να πάνε με την ταυτότητά τους για ταυτοποίηση.

«Αν πληρούν τις προδιαγραφές, το δημοψήφισμα θα γίνει του χρόνου, τελεία και παύλα. Αν δεν πληρούν τις προδιαγραφές, δεν θα γίνει δημοψήφισμα, τελεία και παύλα», τόνισε ο Μαδούρο.

Οπερ σημαίνει ότι εφόσον η αντιπολίτευση περάσει με επιτυχία το πρώτο στάδιο (τουλάχιστον ένα εκατομμύριο έγκυρες υπογραφές), στο δεύτερο θα πρέπει να υπογράψει το 20% των ψηφοφόρων (περίπου 4 εκατομμύρια άνθρωποι) για να προκηρυχθεί το δημοψήφισμα για την ανάκληση του προέδρου.

Αν το δημοψήφισμα γίνει τελικά πριν από τις 10 Ιανουαρίου του 2017 (πριν συμπληρωθούν τρία χρόνια προεδρικής θητείας) και ο Μαδούρο χάσει, τότε η χώρα θα πάει σε νέες εκλογές.

Αν όμως το δημοψήφισμα γίνει μετά τον Ιανουάριο της επόμενης χρονιάς και το αποτέλεσμα είναι πάλι αρνητικό, τότε τη θέση του προέδρου ώς το 2019 αναλαμβάνει ο σημερινός αντιπρόεδρος της χώρας Αριστόβουλο Ιστούρις, από τους έμπιστους του Μαδούρο.

Γι' αυτό και η αντιπολίτευση βιάζεται να προκαλέσει νέες εκλογές, τις οποίες ευελπιστεί να κερδίσει.

Αλλά, ακόμα κι αν ο Νικολάς Μαδούρο εξαφανιζόταν σήμερα κιόλας από το προσκήνιο, η Βενεζουέλα θα επέστρεφε αυτόματα στον δρόμο της κοινωνικής ηρεμίας και της ευημερίας;

Τελικά, σε όλα όσα ακούγονται γι' αυτή τη χώρα, πού σταματά η προπαγάνδα και πού ξεκινά η αλήθεια;

Με μια πιο ψύχραιμη ανάλυση βλέπει κανείς ότι όσους λάθος χειρισμούς ή αυταρχισμό και αν καταλογίσει κανείς στον πρόεδρο, η σημερινή κρίση στη Βενεζουέλα είναι πολυπαραγοντική.

Η οικονομία της εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από το πετρέλαιο.

Με την πτώση της τιμής του τα δύο τελευταία χρόνια, τα έσοδα του κράτους μειώθηκαν και αυτά κατακόρυφα.

Αποτέλεσμα, η Βενεζουέλα δυσκολεύεται αφ' ενός να συντηρήσει τα μέχρι πρότινος πλουσιοπάροχα κοινωνικά προγράμματά της, αφ' ετέρου δεν διαθέτει απόθεμα σε δολάρια για να κάνει εισαγωγές.

Κι εδώ αρχίζει το επόμενο πρόβλημα: η Βενεζουέλα, παραδοσιακά, έχει χαμηλή αγροτική παραγωγή και καλύπτει τις διατροφικές ανάγκες της με εισαγωγές.

Η ούτως ή άλλως περιορισμένη εγχώρια παραγωγή μειώθηκε κι άλλο μετά το 2003, όταν ο Ούγο Τσάβες επέβαλε ελέγχους στις τιμές ορισμένων βασικών ειδών ανάγκης ώστε να είναι πιο προσιτά για τους φτωχούς.

Αρκετοί παραγωγοί διαμαρτυρήθηκαν για τις οικονομικές ζημιές που τους προκάλεσε το νέο μέτρο.

Κάποιοι αρνήθηκαν να δίνουν τα προϊόντα τους σε κρατικά καταστήματα με ελεγχόμενες τιμές και άλλοι σταμάτησαν εντελώς την παραγωγή.

Εξάρτηση

Αυτή η κατάσταση αύξησε κι άλλο την εξάρτηση της χώρας από τις εισαγωγές, οι οποίες έχουν γίνει ακόμη δυσκολότερες λόγω της πτώσης της τιμής του πετρελαίου, ενώ παράλληλα τροφοδότησε τη μαύρη αγορά.

Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι τουλάχιστον το 40% των επιδοτούμενων προϊόντων φεύγουν λαθραία προς Κολομβία κι ύστερα επιστρέφουν στη Βενεζουέλα όπου πωλούνται σε φουσκωμένες τιμές.

Για να καταπολεμήσει κάπως το πρόβλημα των ελλείψεων, θέσπισε τον περασμένο Απρίλιο το σύστημα των Τοπικών Επιτροπών Τροφοδοσίας και Παραγωγής (CLAP).

Οι πολίτες καταγράφονται σε κάθε γειτονιά και ανάλογα με τις ανάγκες τους και τον αριθμό των μελών της οικογένειάς τους, τους παρέχεται μια μεγάλη σακούλα με τρόφιμα κάθε 20 ημέρες.

Το σύστημα αυτό, χωρίς να λειτουργεί στην εντέλεια, φαίνεται πως έχει αρχίσει να βοηθά αρκετά, ειδικά τον πιο ευάλωτο πληθυσμό.

Σε όλα αυτά θα πρέπει να προστεθεί και η εκτεταμένη ξηρασία που πλήττει τη Βενεζουέλα τα τελευταία χρόνια εξαιτίας του Ελ Νίνιο και έχει σοβαρές επιπτώσεις στην τροφοδοσία της χώρας σε ηλεκτρικό ρεύμα, καθώς αυτό παράγεται κατά κύριο λόγο από υδροηλεκτρικά εργοστάσια.

Τελικά, υπάρχει «πείνα» στη Βενεζουέλα, όπως διατείνονται διάφορα ρεπορτάζ;

«Οπως όλα δείχνουν, ο κόσμος με τη σημερινή κρίση τρώει χειρότερα σε σχέση με το παρελθόν. Τώρα, αν μιλάμε για ενδημική πείνα ή γενικευμένο υποσιτισμό, τέτοιο πράγμα δεν υπάρχει», λέει στο δίκτυο Russia Today ο Αργεντινός δημοσιογράφος Μάρκος Σαλγάδο, ανταποκριτής στο Καράκας.

«Πρόσφατα», συνεχίζει, «το πρακτορείο ΑΡ έκανε ρεπορτάζ για ανθρώπους που υποτίθεται ότι τρώνε από τα σκουπίδια. Ούτε αυτό υπάρχει σε ευρεία κλίμακα, γίνεται όμως είδηση επειδή πρόκειται για τη Βενεζουέλα. Το θέμα δεν θα έπαιρνε τέτοια έκταση αν επρόκειτο για την Αργεντινή του Μάκρι ούτε για την Κολομβία, πόσω μάλλον για την Ισπανία. Εδώ σήμερα δεν τρως καλά, αλλά πείνα δεν υπάρχει. Επομένως», διερωτάται, «πόση προπαγάνδα υπάρχει σε όλα αυτά και πόση πραγματικότητα;».