Μια νίκη-θρίαμβος για την αμερικανική πολιτική

Η απρόσμενη επανεκλογή του Ντανιέλ Νομπόα στην προεδρία του Εκουαδόρ, με ποσοστό 56%, αλλάζει τις δυναμικές στη Λατινική Αμερική, μετατρέποντας τη χώρα σε νέο στρατηγικό πιόνι στη σκακιέρα της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής στην περιοχή. Μετά τη νίκη του προοδευτικού Πλατιού Μετώπου στην Ουρουγουάη και τη ρητή αντίθεση Μεξικού και ιδίως Κολομβίας να ακολουθήσουν την επιταγή του Τραμπ για στρατιωτικοποίηση ως πρόταγμα για την αντιμετώπιση των καρτέλ ναρκωτικών, απογοητευμένοι από τις ανακατατάξεις, Στέιτ Ντιπάρτμεντ και CIA είχαν στρέψει το ενδιαφέρον τους στο Κίτο, υπενθύμιζε ο αναλυτής Χόρχε Ελμπάουμ στην Página12. Πλέον μπορούν να θεωρούν τη νίκη του δικό τους θρίαμβο, «καθώς ο Νομπόα έρχεται να προστεθεί στους ηγέτες, όπως ο Μπουκέλε στο Ελ Σαλβαδόρ και ο Χαβιέρ Μιλέι στην Αργεντινή, που ανενδοίαστα αποδέχονται τη νεοαποικιακή δουλεία που επιδιώκει ο Τραμπ».

Τώρα απλώς επισημοποιείται μια ευθυγράμμιση που είχε ξεκινήσει ήδη από την αρχή της πρώτης του θητείας, μετά τη νίκη του στις πρόωρες εκλογές που προκήρυξε ο προκάτοχός του Γκιγέρμο Λάσο τον Αύγουστο του 2023 για να αποφύγει την πολιτική δίκη του για σχέσεις της κυβέρνησής του με την αλβανική ναρκο-μαφία.

Λίγο μετά την ανάληψη της πρώτης θητείας του, τον Ιανουάριο του 2024, κήρυξε «κατάσταση ένοπλης εσωτερικής σύρραξης» ζητώντας τη συνδρομή του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Η υπηρεσία Τελωνείων και Προστασίας Συνόρων των ΗΠΑ (CBP) δεσμεύτηκε να προχωρήσει σε επιχειρήσεις ναυτικής επιτήρησης χρησιμοποιώντας την αεροπορική βάση Σιμόν Μπολίβαρ και το αεροδρόμιο Σαν Κριστόμπαλ, στο αρχιπέλαγος των Γκαλάπαγκος, παρότι το Σύνταγμα απαγορεύει την εγκατάσταση ξένων βάσεων στη χώρα.

Ο γεννημένος στο Μαϊάμι 37χρονος μεγιστάνας της μπανάνας, απέτυχε (παρά την αμερικανική συνδρομή) και η υπόσχεσή του για «σιδερένια πυγμή» ενάντια στις συμμορίες και τα καρτέλ δεν έφερε κάποιο αποτέλεσμα: πλέον δρουν ανεξέλεγκτα και έχουν μετατρέψει το Εκουαδόρ στον μεγαλύτερο εξαγωγέα κοκαΐνης προς την Ευρώπη και μαζί στην πιο βίαιη χώρα της Λατινικής Αμερικής με 38,8 δολοφονίες ανά 100.000 κατοίκους (από 6 που ήταν το 2017 στο τέλος της προεδρίας του Ραφαέλ Κορέα), σύμφωνα με το InSight Crime. «Εξαιτίας και της συστημικής διαφθοράς από τους χαμηλόβαθμους αστυνομικούς ώς τους ανώτερους αξιωματούχους, έτσι που η ατιμωρησία είναι διασφαλισμένη».

O αμερικανικός παράγοντας

Ο Νομπόα δεν κέρδισε αυτές τις εκλογές επειδή πέτυχε κάτι, λέει η ακαδημαϊκός και πολιτική αναλύτρια Καρολίνε Αβιλα στην El País, «αλλά λόγω των φόβων των πολιτών απέναντι σε ένα απειλητικό γεωπολιτικό πλαίσιο». Και σε αυτή την περίοδο γεωστρατηγικών εντάσεων με τον πόλεμο των δασμών που έχει εξαπολύσει ο Τραμπ, έπαιξε σημαντικό ρόλο ο αμερικανικός παράγοντας ως μια δυνητική «επιταγή για διευκολύνσεις» έναντι ανταλλαγμάτων.

Στις 29 Μαρτίου, μόλις 15 ημέρες πριν από τον δεύτερο γύρο των εκλογών, ο Νομπόα επέλεξε να επισκεφθεί τον Αμερικανό πρόεδρο στην έπαυλή του στο Μαρ-α-Λάγκο και να βγάλει την πολυπόθητη φωτογραφία πολιτικού μάρκετινγκ με τον Τραμπ. Τα όσα διημείφθησαν δεν έγιναν γνωστά με λεπτομέρειες, αλλά προτού αναχωρήσει για τη Φλόριντα ο Νομπόα δήλωσε πως θα συζητούσε για θέματα εμπορίου, μετανάστευσης, συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας, ζητώντας μάλιστα να περιληφθούν οι τοπικές εγκληματικές ομάδες στη λίστα των διεθνών τρομοκρατικών οργανώσεων.

Ο Νομπόα δεν έχει κρύψει το ενδιαφέρον του για την άφιξη ξένων στρατευμάτων στη χώρα. Στις αρχές Μαρτίου ανακοίνωσε πως η κυβέρνησή του ήδη βρισκόταν σε συζητήσεις (χωρίς να ανακοινώσει με ποιες χώρες) για την υποδοχή ξένης στρατιωτικής βοήθειας σε βίαιες επαρχίες. Η χώρα ενισχύει τη στρατιωτική της υποδομή για να υποδεχτεί Αμερικανούς στρατιωτικούς, αποκάλυψε το CNN, δημοσιοποιώντας οικοδομικά σχέδια για την κατασκευή μιας νέας ναυτικής βάσης στη Μάντα, με διοικητικά γραφεία και κατοικίες για το προσωπικό των ΗΠΑ, την επέκταση του υφιστάμενου λιμανιού και την κατασκευή ακόμα μιας προκυμαίας.

Στα αναλυτικά σχέδια υπάρχει μια πλωτή προκυμαία, η Southcom Floating Dock, με αναφορά στην αμερικανική Νότια Διοίκηση, γνωστή και ως Southcom. Αλλη κατασκευή φέρει τον λογότυπο της Διεθνούς Υπηρεσίας για τα Ναρκωτικά και την Εφαρμογή του Νόμου (INL) του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και κάποιες ταμπέλες με την ένδειξη DEA. Και σύμφωνα με τα σχετικά έγγραφα, η πρωτοβουλία περιγράφεται ως μια «διεθνή συνεργασία με την πρεσβεία των ΗΠΑ» ενώ αξιωματούχος του Εκουαδόρ βεβαίωνε το αμερικανικό δίκτυο πως κατά την υπογραφή της συμφωνίας ήταν παρών εκπρόσωπος των ΗΠΑ.

Προς επίρρωση της σημασίας αυτής της προετοιμαζόμενης αμερικανικής στρατιωτικής «φιλοξενίας», ο Λευκός Οίκος επανενεργοποίησε σειρά επενδύσεων στο Εκουαδόρ που είχαν παγώσει. Και ο εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ, Τζέιμς Χιούιτ, απάντησε σχετικά στο CNN: «Ο πρόεδρος Τραμπ είναι σταθερά αφοσιωμένος στην ενίσχυση της διμερούς συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας με το Εκουαδόρ, συμπεριλαμβανομένης της πρόσφατης συμφωνίας στη Μάντα, και εξετάζει το ενδεχόμενο να επεκτείνει τις κοινές μας προσπάθειές ενάντια σε διεθνικές εγκληματικές οργανώσεις».

Το δυστοπικό σκηνικό επιτείνεται με την απόφαση του επανεκλεγμένου προέδρου να προσλάβει μισθοφόρους. Μέρες πριν από την επίσκεψή του στον Τραμπ, ο Νομπόα ανακοίνωσε μια (αδιευκρίνιστη ως προς τους όρους) «στρατηγική συμμαχία» με τον Ερικ Πρινς, ιδρυτή της διαβόητης εταιρείας ασφάλειας Blackwater με στόχο «την καταπολέμηση της ναρκο-τρομοκρατίας στο Εκουαδόρ». Ο Πρινς δεν είναι ένας τυχαίος τροχός στο τραμπικό σύμπαν. Αδελφός της Μπέτσι ΝτεΒος, υπουργού Παιδείας στην πρώτη θητεία του Τραμπ, λειτούργησε ως άτυπος σύμβουλος σε θέματα εξωτερικής πολιτικής στην ομάδα μετάβασης του Τραμπ το 2016. Και για τις «υπηρεσίες» του ο πρόεδρος αμνήστευσε τους 4 καταδικασμένους μισθοφόρους της Blackwater που το 2017 σκότωσαν 17 πολίτες στην Πλατεία Νισούρ της Βαγδάτης.

Ο Πρινς, που έπειτα από την αποκάλυψη των εγκλημάτων της Blackwater πούλησε την εταιρία, παρουσιάζεται πλέον ως επιχειρηματίας ειδήμων σε θέματα στρατιωτικών μεταρρυθμίσεων, που σύμφωνα με τον Νομπόα «θα βοηθήσει με κατάρτιση στις τεχνικές αντάρτικου πόλης και με συνεισφορά νέας τεχνολογίας». Ηδη στις αρχές Απριλίου, ο Πρινς μετείχε ως «σύμβουλος» σε επιχείρηση του στρατού στο Γουαγιακίλ με επιδρομές σε σπίτια και δεκάδες συλλήψεις.