«Η σιωπή δεν κάνει ποτέ λάθος»

Ενα από τα μότο της «Κιβωτού του Κόσμου» που βρισκόταν κορνιζαρισμένο σε περίοπτη θέση σε δομή του Βόλου έγραφε: «Η σιωπή δεν κάνει ποτέ λάθος». Η φράση επανήλθε χθες στο Τριμελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών, όταν ο Κ.Π., μάρτυρας-εκπαιδευτικός των δομών του Ανω Βόλου και του Διμηνίου, ρωτήθηκε επίμονα από συνηγόρους υπεράσπισης γιατί οι εργαζόμενοι δεν απευθύνονταν στις αρχές όταν τα παιδιά περιέγραφαν περιστατικά κακοποίησης από τους συνεργάτες του ιδρυτή τής «Κιβωτού» Αντώνιου Παπανικολάου. «Ξέρετε τι τρομοκρατία υπήρχε στην Κιβωτό;», ανταπάντησε. «Υπήρχε γραμμένο ένα μότο που έλεγε “Η σιωπή δεν κάνει ποτέ λάθος”. Δεν το λέω μόνο εγώ αυτό. Το κοιτούσε ο κόσμος που ερχόταν να επισκεφθεί τη δομή και μας ρωτούσε “Τι είναι αυτό εδώ; Σαν ομερτά”».

Δεν ήταν η μοναδική φορά καθ’ όλη τη διάρκεια της συνεδρίασης που ο εκπαιδευτικός, περιγράφοντας τις εξοντωτικές αγροτικές εργασίες, τη συστηματική φροντίδα των ζώων, τη διακοπή της σχολικής φοίτησης και τις τιμωρίες που υφίσταντο οι τρόφιμοι, μαρτυρούσε τη δυσκολία των εργαζομένων να αντιδράσουν στις εντολές της πρώην διοίκησης. «Ηταν ένα πολύ τοξικό περιβάλλον: από τη μια έπρεπε να προστατεύουμε τα παιδιά και από την άλλη τους εαυτούς μας», εξήγησε.

Πολλοί από τους εκπαιδευτικούς, χωρίς προηγούμενη εργασιακή εμπειρία ή αντίστοιχη εκπαίδευση, δεν αντιδρούσαν απέναντι στις συνθήκες διαβίωσης των παιδιών: «Αν το παιδί δεν έκανε κάτι καλό, έπρεπε να κάνει δουλειές για να “στρώνει χαρακτήρα”. Για εμάς αυτά ήταν κανονικότητα και στην αρχή δεν είχαμε μέτρο σύγκρισης. Τώρα με τη νέα διοίκηση κατάλαβα γιατί αυτά απαγορεύονται».

Σε παράσπιτο

Παράτυπες και αντιπαιδαγωγικές συμπεριφορές ήταν, όπως τόνισε, καθημερινό φαινόμενο, ωστόσο υπήρξαν αντιδράσεις τον Ιανουάριο του 2022, όταν ο 17χρονος Κ., τρόφιμος της δομής του Διμηνίου, μεταφέρθηκε με εντολή της διοίκησης στη δομή του Ανω Βόλου, τον απομόνωσαν και τον κλείδωσαν σε παράσπιτο της δομής. «Εγώ είχα διαμαρτυρηθεί για τη μεταφορά με μήνυμα στους υπεύθυνους, τον Ν.Μ., υπεύθυνο παιδαγωγών, και την Κ.Ε., διευθύντρια της δομής». Και οι δύο σήμερα είναι κατηγορούμενοι στην υπόθεση, κατά περίπτωση, για βαριά σωματική βλάβη και έκθεση ανηλίκου σε κίνδυνο. «Το εγκατέστησαν εκεί, μόνο του, για μήνες. Ακουγα ότι τον κλείδωναν και αρνούμουν να συναινέσω σε αυτό, δεν ήθελα να έχω εμπλοκή γιατί τους είχα πει ότι το παιδί μπορεί να μην είναι καλά, να έχει καταπέσει ψυχολογικά και να βάλει τέλος στη ζωή του. Αναγκαζόταν να βγαίνει κρυφά από το παράθυρο. Μας χρέωναν μια ευθύνη που δεν ήταν δική μας», συνέχισε.

Ο ίδιος υποστήριξε πως δεν τον συνάντησε παρά μόνο μετά τον ξυλοδαρμό του, δύο μήνες αργότερα. Με πρησμένο πρόσωπο, μελανιές και αίμα στο αυτί του, του εξομολογήθηκε πως συνεργάτες του πατέρα Αντώνιου, απειλώντας τη ζωή του, τον χτύπησαν στο δωμάτιό του: «Ο Κ. μου περιέγραφε ότι ο Π.Σ. [κατηγορούμενος] έβαζε στα χέρια πέτρες και τον χτυπούσε. Μόλις τον είδα, μου ανέβηκε η πίεση και του βάλαμε πάγο». Λίγες μέρες αργότερα, κλήθηκαν όλοι οι εκπαιδευτές στη δομή. Εκεί ήταν ο πατέρας Αντώνιος, η διευθύντρια και τα πρόσωπα που το παιδί κατήγγειλε πως τον ξυλοφόρτωσαν. Οι υπεύθυνοι επέμειναν πως οι εργαζόμενοι είχαν παρερμηνεύσει το περιστατικό, πως το παιδί δεν το χτύπησε κανείς, αλλά αυτοτραυματίστηκε μόνο του στο τζάκι».

Ξύλο στο κελάρι

Το ποτήρι ξεχείλισε στις 3 Αυγούστου. Τότε, καταγράφηκε ο καταγγελλόμενος ξυλοδαρμός τεσσάρων παιδιών, και πάλι στον Ανω Βόλο. Ο μάρτυρας περιέγραψε πως εκείνη τη μέρα οι εκπαιδευτές ενημερώθηκαν πως θα συνόδευαν τα παιδιά στην παραλία με εντολή της διευθύντριας της δομής. «Οταν γυρίσαμε είχε απόλυτη ησυχία», τόνισε και περιέγραψε πως είδε έναν φιλοξενούμενο στη δομή «με σκυμμένο το κεφάλι. Ούτε καν με κοίταξε όταν του μίλησα, με προσπέρασε και πήγε στο δωμάτιό του». Αργότερα έμαθε πως είχε χτυπηθεί στο κελάρι της δομής μαζί με ακόμη τρεις ανήλικους τρόφιμους. Τα παιδιά κατονόμασαν ως δράστη τον κατηγορούμενο Π.Σ., αλλά και τον υπεύθυνο εκπαιδευτών, Ν.Μ., ο οποίος ήταν παρών στο περιστατικό χωρίς να αντιδρά.

Ούτε τότε όμως φάνηκε να συγκινείται η διοίκηση για τις καταγγελίες και την τύχη των παιδιών. Η επιστολή διαμαρτυρίας που συνέταξαν οι εργαζόμενοι δεν απαντήθηκε ποτέ στην ουσία της, με τους υπεύθυνους να κατηγορούν τα παιδιά για ψεύδη. Ωστόσο, λίγες μέρες αργότερα η υπόθεση ήρθε στο φως της δημοσιότητας από εκπαιδευτικό της δομής που είδε την πόρτα εξόδου από την οργάνωση όταν κατήγγειλε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης την κακοποίηση των παιδιών και σηματοδότησε την αρχή των νομικών περιπετειών της «Κιβωτού» και του ιδρυτή της.

● Η δίκη μεταδίδεται από το KivotosTrialWatch