Οσα συμβαίνουν σήμερα στην Ελλάδα με τη διαδικασία ασύλου, που φαίνεται πως στοχεύει ανοιχτά πια όχι στη μεγαλύτερη δυνατή προστασία των προσφύγων, αλλά στον αποκλεισμό όσο το δυνατόν περισσότερων εκτός της ευρωπαϊκής επικράτειας, θα αποτελέσουν πρόκριμα για το ενιαίο σύστημα ασύλου που ετοιμάζεται να θεσμοθετήσει η Ε.Ε., όπως ειπώθηκε στη χθεσινή ημερίδα της Υπηρεσίας Ασύλου στην Τεχνόπολη στο Γκάζι με θέμα «Το μέλλον του ασύλου».
Ωστόσο, το πείραμα της Ελλάδας, όπως το περιέγραψαν αρκετοί ομιλητές, διχάζει τους εμπλεκόμενους φορείς ως προς την αποτελεσματικότητα, τους στόχους, τις προτεραιότητες και το κόστος του, ενώ ορισμένοι φοβούνται πως σύντομα θα αποτελεί παρελθόν η διεθνής προστασία στην Ευρώπη, με οποιαδήποτε ουσιαστική έννοια του όρου.
Μετά τη συμφωνία
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε η διευθύντρια της Υπηρεσίας, Μαρία Σταυροπούλου, 89 αιτήσεις ασύλου που έγιναν μετά τις 20 Μαρτίου, ημέρα έναρξης της ισχύος της αμφισβητούμενης συμφωνίας Ε.Ε.-Τουρκίας, κρίθηκαν απαράδεκτες (άλλες 400 που εξετάστηκαν ως προς το σκέλος αυτό κρίθηκαν παραδεκτές) και οι πρόσφυγες πρέπει να απελαθούν στην Τουρκία για να ζητήσουν εκεί άσυλο, εφόσον, σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης, θεωρείται γι’ αυτούς «ασφαλής τρίτη χώρα» η Τουρκία.
Η κ. Σταυροπούλου δεν διευκρίνισε πώς μπορεί να θεωρηθεί ασφαλής τρίτη χώρα η Τουρκία για τον οποιονδήποτε μη Ευρωπαίο πρόσφυγα, καθώς δεν συντρέχουν οι νομικές και έμπρακτες προϋποθέσεις, μεταξύ των οποίων η προϋπόθεση να μπορεί να δοθεί προστασία σύμφωνα με τη Συνθήκη της Γενεύης, την οποία η Τουρκία αναγνωρίζει μόνο για Ευρωπαίους.
Για να μπορέσει να ανταποκριθεί η υπηρεσία στις πολύ αυξημένες ανάγκες (6.605 πρόσφυγες έχουν δηλώσει την επιθυμία τους να ζητήσουν άσυλο και μόνο το ένα έκτο έχει καταφέρει να κάνει αίτημα), στόχος της είναι στα τέλη Ιουνίου να εξετάζονται καθημερινά 640 αιτήματα, 30 φορές περισσότερα από ό,τι το 2014.
Κλιμάκια της Υπηρεσίας Ασύλου αναμένεται να λειτουργήσουν σε περίπου 10 ημέρες στη Σάμο και τη Χίο και στο τέλος Ιουνίου στην Κω και τη Λέρο, ενώ ήδη λειτουργούν στη Λέσβο.
«Αιχμή του δόρατος»
Πάντως, ο αναπληρωτής υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής, Γιάννης Μουζάλας, οριοθέτησε σαφώς τον ρόλο της υπηρεσίας, όχι με βάση το ισχύον νομικό πλαίσιο, αλλά ως «αιχμή του δόρατος για να εφαρμοστεί η συμφωνία, που θα εξαρτηθεί από τη δυνατότητα της υπηρεσίας να ανταποκριθεί στις προκλήσεις».
Δήλωσε μάλιστα πολύ χαρούμενος που ισχύει η συμφωνία και επιχείρησε να απαξιώσει τις πολύ σοβαρές καταγγελίες οργανώσεων και διεθνών οργανισμών, όπως το Συμβούλιο της Ευρώπης.
«Οσο και αν διάφορα κινήματα δικαιωμάτων προσπαθούν να ξαναβάλουν τη χώρα μας σε ένα παιχνίδι ευθυνών [...] αυτό είναι πολύ άδικο για τη χώρα. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων από αυτούς που βγαίνουν από τις βάρκες, στριμώχνονται, τρέχουν, περπατάνε στεριές» είπε, χωρίς να εξηγήσει πώς αποκαθίστανται τα δικαιώματα, όταν -αντί να διευκολύνεται- παραβιάζεται το δικαίωμα των περισσότερων προσφύγων να ζητήσουν άσυλο στην Ευρώπη.
Τοποθετήσεις
Σύμφωνα με τον επίτιμο πρόεδρο του Ινστιτούτου Μεταναστευτικής Πολιτικής, Δημήτρη Παπαδημητρίου, η συμφωνία εδράζεται στην ανάγκη μιας πραγματιστικής σύνδεσης «της ποίησης με την πραγματικότητα».
«Οι προτεραιότητες και τα δικαιώματα αλλάζουν πολύ συχνά», είπε.
Σημείωσε όμως ότι ο περιορισμός της προσφυγικής ροής οφείλεται μάλλον στο κλείσιμο των συνόρων στην Ειδομένη, παρά στην ίδια τη συμφωνία.
Από την άλλη πλευρά, ο καθηγητής της Οξφόρδης, Γκι Γκούντγουιν Γκιλ, αμφισβήτησε πως είναι «πραγματιστική» η συμφωνία και επισήμανε πως αντανακλά την αποτυχία της Ευρώπης να προσφέρει προστασία.
Μίλησε επίσης για «άγνοια που υπερισχύει της εμπειρίας» και σημείωσε πως οι προτάσεις της Κομισιόν «αντιστέκονται στη λογική της Ενωσης και αντανακλούν νοοτροπία ελέγχου».
«Είναι θεαματική, φυσικά, η μείωση των αριθμών, αλλά επιλύσαμε το πρόβλημα; Υπάρχει πιθανότητα να αλλάξουν οι δρόμοι της μετανάστευσης και οι πρόσφυγες να αναλάβουν ακόμα μεγαλύτερους κινδύνους», επισήμανε ο σύμβουλος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες και τους Εξόριστους, Κρις Πόλετ.
Ανησυχίες και εναλλακτικές
Οσοι πάντως θεωρούν θετική τη συμφωνία ανησυχούν για το μέλλον της ύστερα από τις τελευταίες εξελίξεις στην Τουρκία και ενώ παραμένει ερώτημα, αν θα τηρήσει η Ε.Ε. την προϋπόθεση να καταργήσει τη βίζα για τους Τούρκους πολίτες.
Δημοσίευμα της γερμανικής εφημερίδας «Bild» αναφέρει πως -σύμφωνα με Ευρωπαίο υπουργό, που δεν κατονομάζει- η Ε.Ε. επεξεργάζεται εναλλακτικό σχέδιο για το προσφυγικό, χωρίς τη συμμετοχή της Αγκυρας.
Το σχέδιο προβλέπει να παραμένουν στα ελληνικά νησιά όσοι ζητούν άσυλο και, αν απορριφθεί το αίτημά τους, να απελαύνονται αμέσως στις χώρες τους.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας