El Pais: Σε συνεργασία Frontex και Λιμενικό κάνουν επαναπροωθήσεις στο Αιγαίο

Η ισπανική εφημερίδα El Pais φέρνει στο φως περιστατικό που αφορά πλοίο με Αφγανούς πρόσφυγες στο Αιγαίο, όπου το Ελληνικό Λιμενικό, σε αγαστή συνεργασία με τη Frontex, επαναπροώθησε στα τουρκικά χωρικά ύδατα. Η υπόθεση, σύμφωνα με την εφημερίδα, που έχει δει απόρρητα έγγραφα της Frontex, αποκαλύπτει μια σειρά από παρατυπίες για τις οποίες είναι υπεύθυνες και οι δύο πλευρές, ενώ το περιστατικό είναι από τις αιτίες για την κρίση στις σχέσεις της Frontex με την Αθήνα. Κρίση, την οποία πάντως η ελληνική κυβέρνηση κάνει ότι δεν γνωρίζει.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, στις 22 Απριλίου, γύρω στις 7 το βράδυ, φουσκωτή βάρκα με 17 Αφγανούς πρόσφυγες πέρασε  στα ελληνικά χωρικά ύδατα. Πορτογαλικό περιπολικό σκάφος της Frontex κατευθύνθηκε προς την περιοχή, κοντά στη Λέσβο, ενώ λίγο αργότερα έφτασε στο σημείο και σκάφος της Ελληνικής Ακτοφυλακής. Σύμφωνα με τα επίσημα έγγραφα, στα οποία είχε πρόσβαση η ισπανική εφημερίδα, οι πρόσφυγες κατέληξαν τελικά στα χέρια της τουρκικής ακτοφυλακής. Ακολούθησε καταγγελία ΜΚΟ, σύμφωνα με την οποία το πορτογαλικό σκάφος της Frontex ανατίναξε τη μηχανή του πλοίου που μετέφερε τους πρόσφυγες και τους ρυμούλκησε έξω από τα ελληνικά ύδατα.

Η εσωτερικής έρευνα στη Frontex για το περιστατικό έκλεισε, αλλά έφερε στο φως σοβαρές παρατυπίες: τόσο η Frontex όσο και η Ελλάδα απέκρυψαν την ύπαρξη του πλοίου.

Οι έρευνες για τις επαναπροωθήσεις έγιναν επανενεργοποίησαν την ένταση ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Frontex, την ώρα που το Γραφείο Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του Οργανισμού πρότεινε να σταματήσει η συνεργασία με τις ελληνικές αρχές, λόγω των στοιχείων που δείχνουν τις παρατυπίες του Ελληνικού Λιμενικού Σώματος. Η Ελλάδα, υποστηρίζουν πηγές της εφημερίδας, «δείχνει μεγάλη αντίσταση στο μοίρασμα πληροφοριών» και η ανάλυση αυτής της υπόθεσης αποκαλύπτει μια κοινή πρακτική «εξαφανίστες τους μάρτυρες και μην αφήσετε κανένα ίχνος».

Πηγή της El Pais, που έχει γνώση του φακέλου και της κατάστασης που επικρατεί στο Αιγαίο, επισημαίνει ότι τα πρωτόκολλα παραβιάστηκαν επειδή τόσο το Λιμενικό Σώμα όσο και η Frontex έπρεπε να είχαν καταχωρίσει την επιχείρηση και δεν το έκαναν.

Το άγνωστο μέχρι στιγμής γεγονός ήρθε στην επικαιρότητα, όταν ο διευθυντής της Frontex, Χανς Λέτζενς, το ανέφερε σε επιστολή που απέστειλε στις 29 Ιουνίου στον αρχηγό της Ελληνική Συνοριοφυλακής. Στην επιστολή, με αφορμή τις «καταγγελίες για μη τήρηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων από την Ελληνική Ακτοφυλακή», ο Λέτζενς ζητά φωτογραφίες και διευκρινίσεις για το τι συνέβη με το αφγανικό σκάφος.

Η καταγγελία των Αφγανών έφτασε στο Γραφείο Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Frontex και ο επικεφαλής της, Τζόνας Γκριμχέντεν, τη χαρακτήρισε «σοβαρό περιστατικό», επειδή το πλήρωμα της Frontex κατηγορήθηκε ότι εμπλέκεται άμεσα σε παράνομη επαναπροώθηση στην ανοιχτή θάλασσα. 

Σύμφωνα με την έκθεση της εσωτερικής έρευνας, στην οποία είχε πρόσβαση η EL PAÍS, το πορτογαλικό πλοίο της Frontex, το Nortada, κατέστρεψε τη μηχανή φουσκωτού με τους πρόσφυγες με ένα «αντικείμενο που μοιάζει με σιδερένιο δόρυ» και στη συνέχεια ρυμούλκησε το φουσκωτό σκάφος πίσω στα τουρκικά χωρικά ύδατα.

Μάλιστα, υπάρχει ηχογράφηση, από την οποία φαίνεται ότι το πορτογαλικό περιπολικό κάνει ελιγμό για να παρενοχλήσει το σκάφος με τους πρόσφυγες που απομακρύνεται προς την Τουρκία. Άλλη ηχογράφηση δείχνει πως όταν το σκάφος της Frontex ετοιμάζεται να φύγει, αφήνει στη θέση του περιπολικό του Ελληνικού Λιμενικού.