Χωρίς δικαίωμα για αίτημα ασύλου

Το πρωί της Τετάρτης 16 Μαρτίου, η Καρολίν, 37 ετών, η Αν 36 και η Αΐσα 38, και οι τρεις από το Καμερούν, γλίτωσαν από τύχη την αστυνομική επιχείρηση-«σκούπα» γύρω από την πλατεία Βικτωρίας, επειδή δεν είχαν προλάβει να βγουν από το σπίτι. Από τότε, ο φόβος μήπως πέσουν πάνω στην αστυνομία και κρατηθούν στην Αμυγδαλέζα για να απελαθούν τις υποχρεώνει να μένουν κλεισμένες μέσα και να ξεμυτίζουν μόνο για τα αναγκαία.

Αλλά και πριν από την επιχείρηση-«σκούπα», η ζωή τους στην Ελλάδα βρίσκεται σε απόλυτη εκκρεμότητα και αδιέξοδο, καθώς το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου αποφάσισε τον Νοέμβριο να κλείσει τα γραφεία της υπηρεσίας Ασύλου για πρόσφυγες της ενδοχώρας, όπως αυτές.

«Είμαστε τελείως εκτεθειμένες. Οταν βλέπουμε αστυνομικό, αλλάζουμε πεζοδρόμιο και στρίβουμε στο πρώτο στενό. Περπατάμε στον δρόμο και συναντάμε άντρες να μας δείχνουν χαρτονομίσματα και να ζητάνε να κοιμηθούμε μαζί τους, γιατί ξέρουν ότι πεινάμε και ότι δεν έχουμε πού να μείνουμε. Είμαστε εκτεθειμένες και ευάλωτες και το γνωρίζουν», λένε στην «Εφ.Συν.» που τις συνάντησε πρόσφατα σε δομή οργάνωσης, όπου απευθύνθηκαν μάταια για βοήθεια.

Εδώ και μήνες περιμένουν τον υπουργό Νότη Μηταράκη, τον γενικό γραμματέα Πάτροκλο Γεωργιάδη και τον διοικητή της Υπηρεσίας Ασύλου Μάριο Καλέα να τους δώσουν τη δυνατότητα να ζητήσουν άσυλο, γεγονός που θα τους έδινε δικαίωμα να μείνουν σε προσφυγική δομή και να μπορούν να έχουν περίθαλψη, οικονομικό βοήθημα και δικαίωμα να εργαστούν.

Την ώρα που το υπουργείο καμαρώνει για τη γρήγορη διεκπεραίωση περισσότερων από 15.000 αιτημάτων προστασίας των Ουκρανών προσφύγων την πρώτη ημέρα που λειτούργησαν για τον σκοπό αυτό τα γραφεία της Υπηρεσίας Ασύλου σε Κρήτη, Πάτρα, Αθήνα και Θεσσαλονίκη, η κατάσταση παραμένει απελπιστική για τους πρόσφυγες των άλλων εθνικοτήτων από τότε που με απόφαση του υπουργείου έκλεισαν τα γραφεία της υπηρεσίας στην ενδοχώρα για την υποδοχή νέων αιτημάτων ασύλου όλων των προσφύγων, εκτός των Ουκρανών, των ασυνόδευτων ανηλίκων, των ευάλωτων, και όσων έχουν ήδη ταυτοποιηθεί από τις ελληνικές Αρχές, αυτών δηλαδή που κρατούνται ή έχουν υπηρεσιακό σημείωμα της ΕΛ.ΑΣ. ή έχουν ταξιδέψει μέσω Σένγκεν.

Στα τέλη Νοεμβρίου, ο κ. Γεωργιάδης και ο κ. Καλέας κατάργησαν με εγκύκλιο τη δυνατότητα καταγραφής νέων αιτημάτων στην ενδοχώρα, υποχρεώνοντας τους ενδιαφερόμενους να πηγαίνουν σε Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης στα νησιά και στον Εβρο. Μετά τα δημοσιεύματα της «Εφ.Συν.» και τις έντονες αντιδράσεις της αντιπολίτευσης, το υπουργείο έβγαλε διορθωτική εγκύκλιο, που δεν ανάγκαζε τους πρόσφυγες να μεταβούν στα νησιά, αλλά εξακολουθούσε να τους στερεί τη δυνατότητα να καταγράψουν το αίτημά τους στην Υπηρεσία Ασύλου.

Η μόνη δυνατότητα στο εξής ήταν να ταξιδέψουν εκατοντάδες χιλιόμετρα μέχρι το Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης στο Φυλάκιο του Εβρου, κινδυνεύοντας να συλληφθούν στη διαδρομή ή να πέσουν θύμα παράνομων αστυνομικών επιχειρήσεων επαναπροώθησης. Σύμφωνα με έκθεση της οργάνωσης Mobile Info Team τον Ιανουάριο, η μετάβαση στο Φυλάκιο «δεν αποτελεί ασφαλή ή βιώσιμη επιλογή».

Η εγκύκλιος ανέφερε ότι οι αρχές θα όριζαν πού θα μπορούσε να γίνεται στο εξής η καταγραφή, ενώ ο κ. Καλέας δήλωνε στη βρετανική εφημερίδα «Guardian» ότι «θα υπάρξουν δύο κέντρα στην ενδοχώρα, ένα στη βόρεια και ένα στη νότια Ελλάδα». Τέτοια κέντρα δεν έχουν γίνει, ούτε έχει γνωστοποιηθεί κάποιος προγραμματισμός, αν υπάρχει. παρόλο που από τα τέλη Ιανουαρίου η «Εφ.Συν.» δέχεται διαβεβαιώσεις από πηγές του υπουργείου ότι θα δοθεί άμεσα λύση.

Οι τρεις γυναίκες από το Καμερούν έμαθαν ότι δεν μπορούν πια να ζητήσουν άσυλο, ενώ ζούσαν δύο μήνες στην Ελλάδα. Είχαν φτάσει στην Αθήνα μέσω Θεσσαλονίκης στις αρχές Οκτωβρίου και είχαν ενημερωθεί από τα γραφεία της Υπηρεσίας Ασύλου στον Αλιμο ότι, για να καταγράψουν την αίτησή τους, έπρεπε να κλείσουν ραντεβού μέσω Skype, καλώντας κάθε Τετάρτη και Παρασκευή.

«Τον πρώτο μήνα δεν έδινε καν σήμα ότι καλούσε. Τον επόμενο χτυπούσε η γραμμή και είχαν αναπτερωθεί οι ελπίδες μου. Περίμενα να έρθει η Τετάρτη και η Παρασκευή, επέμενα, ξυπνούσα μέσα στη νύχτα, ελπίζοντας ότι αυτή είναι η τυχερή μέρα, μετά απογοητευόμουν, μετά πάλι από την αρχή», λέει η Καρολίν. Δείχνει στο κινητό αναρίθμητες συνεχείς αναπάντητες κλήσεις στο Skype.

Καμία ελπίδα

Και μετά στερήθηκαν κι αυτή την αχνή ελπίδα. Η Καρολίν και η Αν ενημερώθηκαν στις αρχές Δεκεμβρίου από οργάνωση ότι δεν έχουν πια τη δυνατότητα να καλούν στο Skype. «Μας είπαν ότι είναι απόφαση του υπουργείου και ότι προς το παρόν πρέπει να περιμένουμε. Χωρίς αίτηση, δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα, μόνο να τρέχουμε πίσω από ανθρώπους και να παρακαλάμε για βοήθεια, μέχρι που καταντάμε γελοίες», λένε.

Για ένα διάστημα, οι δυο τους κοιμούνταν τα βράδια στην πλατεία Βικτωρίας. Οταν η μία έπεσε θύμα κακοποίησης, βρήκαν καταφύγιο στην κατοικία άλλης πρόσφυγα που είχε χαρτιά, μέχρι που έφυγε από την Ελλάδα κι έπρεπε να βρουν αλλού στέγη. «Δεν είναι λύση. Δεν μπορούμε να συνεισφέρουμε σε τίποτα στο σπίτι, απλώς εξαρτιόμαστε», λένε.

Τα πράγματα είναι πιο δύσκολα για την Αΐσα, 37 ετών, λόγω αναπηρίας στο πόδι που τη δυσκολεύει πολύ στο περπάτημα. Αλλά αυτή η δυσκολία μπορεί να αποδειχτεί ταυτόχρονα και η τύχη της. Οι ανάπηροι πρόσφυγες θεωρείται ότι ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες και μπορούν κατ’ εξαίρεση να καταγράψουν το αίτημά τους στα γραφεία της Υπηρεσίας Ασύλου. Χρειάζεται βέβαια πρώτα να πιστοποιηθεί η αναπηρία, να γίνουν εξετάσεις, να βγει ΑΜΚΑ και χίλιες δύο γραφειοκρατικές διατυπώσεις που παίρνουν χρόνο και απαιτούν εξειδικευμένη νομική βοήθεια. Αλλά τουλάχιστον η Αΐσα έχει μια ελπίδα. Χιλιάδες άλλοι, όπως η Καρολίν και η Αν, την έχουν στερηθεί.