Ένα χρόνο μετά την καταστροφή στη Μόρια, οι συνθήκες παραμένουν άθλιες για τους πρόσφυγες

Το τέλος της Μόριας –μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές– ως κέντρο υποδοχής, δεν οδήγησε σε καλύτερες ημέρες τους χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες που συνεχίζουν να βρίσκονται στη Λέσβο: αυτή τη φορά, στον προσωρινό καταυλισμό του Καρά Τεπέ (στο Μαυροβούνι). 

Με αφορμή τη συμπλήρωση ενός έτους από την καταστροφή της Μόριας, φορείς και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων προχώρησαν σε ανακοινώσεις που περιγράφουν τη σημερινή κατάσταση, τονίζοντας ουσιαστικά ότι οι συνθήκες παραμένουν άθλιες. 

«Ένα χρόνο μετά τις φωτιές στη Μόρια, η Ευρώπη συνεχίζει να στερεί την αξιοπρέπεια από πρόσφυγες, μετανάστες και αιτούντες άσυλο στα ελληνικά νησιά», τονίζουν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, με τον Κωνσταντίνο Ψυκάκο (επικεφαλής της αποστολής των ΓΧΣ στη Λέσβο) να επισημαίνει με νόημα πως «είναι τραγική ειρωνεία το γεγονός ότι καθώς ο κόσμος παρατηρεί τις τελευταίες εξελίξεις στο Αφγανιστάν, η Ε.Ε. και η Ελλάδα εγκαινιάζουν ένα νέο κέντρο-φυλακή που θα εγκλωβίσει τους πρόσφυγες στο νησί της Σάμου. Αυτή είναι η καλύτερη απόδειξη της σκληρότητας των μεταναστευτικών πολιτικών της Ε.Ε.».

Οι μαρτυρίες

Ενδεικτικές της κατάστασης είναι οι μαρτυρίες προσφύγων που φιλοξενούν οι ΓΧΣ στη σχετική ανακοίνωση.

«H Μόρια δεν διαφέρει από το Καρά Τεπέ. Οι διαδικασίες είναι ίδιες. Είναι το ίδιο σύστημα. Είμαι άρρωστος και νιώθω ότι πηγαίνω από το κακό στο χειρότερο μέρα με τη μέρα. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η Ευρωπαϊκή Ένωση γνωρίζουν τι συμβαίνει σε αυτόν τον επαίσχυντο καταυλισμό, αλλά κανείς δεν μπορεί να μας νιώσει», δήλωσε ο Ali, ένας επιζών βασανιστηρίων από τη Συρία, ο οποίος βρίσκεται στη Λέσβο ένα χρόνο και έξι μήνες.

«Είμαστε σε άσχημη ψυχολογική κατάσταση. Αυτή τη στιγμή, δεν ξέρω αν μπορούμε να αναγνωριστούμε ως αιτούντες άσυλο ή αν θα λάβουμε πάλι απορριπτική απάντηση», δήλωσε η Mariam, μητέρα ενός δίχρονου κοριτσιού από το Αφγανιστάν που έχει περάσει ήδη δύο χρόνια στη Λέσβο. «Η κόρη μου δεν είχε πάει ποτέ σε πάρκο. Έχουμε προβλήματα με τη λήψη άδειας για να βγούμε έξω από τον καταυλισμό. Το κοριτσάκι μου τείνει να έχει επιθετική συμπεριφορά λόγω αυτών που έχει δει εδώ. Δεν της αρέσει να παίζει, να γελάει, να μιλάει ή να ασχολείται με τις κούκλες», συνεχίζει.

Κοινή ανακοίνωση ΕΣΠ και Oxfam

Ένα χρόνο μετά την πυρκαγιά στη Μόρια, οι συνθήκες διαβίωσης για τους πρόσφυγες στο νησί παραμένουν υποβαθμισμένες, σύμφωνα με κοινή ανακοίνωση των ΜΚΟ Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες και Oxfam. Μεταξύ άλλων οι δύο οργανώσεις αναφέρουν ότι οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού δυσχέραναν τη ζωή των κατοίκων στο Μαυροβούνι και οι γυναίκες αναφέρουν ότι φοβούνται για την ασφάλειά τους όταν χρειαστεί κατά τη διάρκεια της νύχτας να επισκεφθούν ορισμένους χώρους του καταυλισμού. Επίσης, οι άνθρωποι μπορούν να φεύγουν από τον καταυλισμό μόνο για λίγες ώρες τις καθημερινές και καθόλου τις Κυριακές.

Το 63% του πληθυσμού του καταυλισμού αποτελούν οι Αφγανοί και όπως σημειώνεται, αν και η Ευρώπη εκφράζει την ανησυχία της για την ασφάλεια των ανθρώπων στο Αφγανιστάν, ελάχιστη προσοχή δίνεται στους Αφγανούς που αναζητούν ασφάλεια στην Ευρώπη.

Οι οργανώσεις εκφράζουν επίσης την ανησυχία τους για την ΚΥΑ που ορίζει την Τουρκία ως ασφαλή τρίτη χώρα για τους αιτούντες άσυλο από τη Συρία, το Αφγανιστάν, το Πακιστάν, το Μπαγκλαντές και τη Σομαλία, «σχετικά με τη δυνατότητα δίκαιης εξέτασης των αιτήσεων ασύλου για τους αιτούντες από τις χώρες αυτές, που αποτελούν και την πλειονότητα των αιτούντων άσυλο στην Ελλάδα». Η απόφαση, συνεχίζουν, «απειλεί να μετατρέψει ελληνικά νησιά, όπως η Λέσβος, σε τόπους αδιέξοδου για αιτούντες άσυλο, καθώς η εφαρμογή της θέτει χιλιάδες αιτούντες άσυλο σε κίνδυνο εγκλωβισμού σε ένα νομικό κενό, όπου και θα στερούνται προστασίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και θα αδυνατούν να επιστρέψουν στην Τουρκία, η οποία έχει σταματήσει να δέχεται τις αναγκαστικές επιστροφές από την Ελλάδα από το 2020».

Την ίδια ώρα, επισημαίνουν, οι ευρωπαϊκοί μηχανισμοί αλληλεγγύης έχουν παύσει να λειτουργούν και οι μετεγκαταστάσεις σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη έχουν σταματήσει «αφήνοντας ακόμη έναν χειμώνα σε σκηνές χιλιάδες άνδρες, γυναίκες και παιδιά». Οι δύο οργανώσεις καλούν τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να συνεχίσουν τις μετεγκαταστάσεις από την Ελλάδα, καθώς και την ελληνική κυβέρνηση να ανακαλέσει την πρόσφατη ΚΥΑ και να εξασφαλίσει ότι οι μεταφορές αιτούντων άσυλο από τα νησιά στην ενδοχώρα θα αποτελέσουν αναπόσπαστο μέρος μιας συνεκτικής στρατηγικής ένταξης.

Στην κλειστή δομή «παραπέμπει» ο Μηταράκης

Μπροστά στα παραπάνω δεδομένα, ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Νότης Μηταράκης, αρκέστηκε να δηλώσει πως το κέντρο υποδοχής στο Μαυροβούνι «ήταν μία λύση έκτακτης ανάγκης».

Πρόσθεσε πως «με έργα και παρεμβάσεις που διαρκούν ως και σήμερα, βελτιώσαμε κατά πολύ τις συνθήκες διαβίωσης», αποφεύγοντας ωστόσο να περιγράψει την υπάρχουσα κατάσταση, την οποία βιώνουν οι πρόσφυγες και οι μετανάστες. 

Για ακόμα μια φορά παρέπεμψε στη δημιουργία κλειστών δομών, για τις οποίες υπάρχουν έντονες αντιδράσεις, ενώ συνέχισε το αφήγημα περί κυβερνητικής επιτυχίας σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Συγκεκριμένα, ανέφερε πως σε λίγες μέρες η Σάμος θα έχει «τη δική της, σύγχρονη, κλειστή ελεγχόμενη δομή. Με σύγχρονα μέτρα ασφαλείας και ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης» και υποστήριξε πως «η Μόρια, όπως και η κρίση στον Έβρο, έδειξαν ότι μπορούμε να ανταποκριθούμε στις πιο ακραίες συνθήκες και να διαχειριστούμε έκτακτες καταστάσεις με επιτυχία».