Απορρίψεις εξπρές και χωρίς νομική συνδρομή

Μέχρι και τις ασφυκτικές προθεσμίες του νόμου Χρυσοχοΐδη για την υποδοχή και ταυτοποίηση προσφύγων και για τη συνέντευξη ασύλου φαίνεται ότι αποφάσισε να καταργήσει ο διοικητής του Κέντρου Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) της Κω, όπως επίσης να μην τηρήσει την υγειονομική καραντίνα 14 ημερών για τις νέες αφίξεις, καθώς και να παρεμποδίσει την επικοινωνία των προσφύγων με δικηγόρους οργανώσεων, αφήνοντάς τους χωρίς νομική συνδρομή.

Σύμφωνα με όσα περιγράφουν σε επιστολή τους στον ίδιο, στην τοπική υπηρεσία Ασύλου και στον Συνήγορο του Πολίτη οι οργανώσεις Equal Rights Beyond Borders και Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ), ενημερώθηκαν στις 15 Ιουλίου ότι τις δύο προηγούμενες μέρες είχαν φτάσει στη Κω 26 πρόσφυγες. Δικηγόροι και νομική σύμβουλος των δύο οργανώσεων και δικηγόρος της οργάνωσης ΜΕΤΑδραση πήγαν στο ΚΥΤ για να τους ενημερώσουν για τα δικαιώματά τους και για τη διαδικασία.

«Τότε πληροφορηθήκαμε ότι, παρόλο που θεωρητικά βρίσκονταν σε υγειονομικό αποκλεισμό (καραντίνα), είχαν ήδη εκκινήσει οι διαδικασίες Υποδοχής και Ταυτοποίησης, ενώ μάλιστα για μέρος των νεοαφιχθέντων είχε εκκινήσει και η διαδικασία ασύλου, ανεξαρτήτως του αν είχε ολοκληρωθεί η εκτίμηση της ευαλωτότητάς τους από την Υπηρεσία Πρώτης Υποδοχής και Ταυτοποίησης», σημειώνουν οι οργανώσεις.

Μάλιστα, όπως ενημέρωσε τις αρμόδιες αρχές δικηγόρος του ΕΣΠ, για κάποιους δεν είχε ολοκληρωθεί η εκτίμηση της ευάλωτης κατάστασής τους και γενικότερα η διαδικασία υποδοχής, παρόλο που, σύμφωνα με τον νόμο, προηγείται της καταγραφής του αιτήματος ασύλου. «Η ταυτοποίηση των αιτούντων ως ευάλωτων ή μη ασκεί κρίσιμη επιρροή τόσο σε σχέση με την ακολουθούμενη διαδικασία εξέτασης και τις διαδικαστικές εγγυήσεις που προβλέπει ο νόμος όσο και σε σχέση με την κρίση επί του αιτήματός τους [για άσυλο]», εξηγούν στην επιστολή τους οι οργανώσεις.

Οι δικηγόροι και η νομική σύμβουλος των τριών οργανώσεων διαπίστωσαν ότι 25 με 30 άτομα κρατούνταν σε κλειστό χώρο κοντά στα γραφεία της Υπηρεσίας Υποδοχής και Ταυτοποίησης, ότι πέντε έξι άτομα είχαν ήδη καταγραφεί και τους είχε δοθεί ραντεβού για συνέντευξη ασύλου την επομένη, όπως και ότι κανείς από τους νεοαφιχθέντες δεν είχε πρόσβαση στο κινητό του τηλέφωνο ή άλλο τρόπο επικοινωνίας. Φαίνεται ότι εκείνη την ημέρα ολοκληρώθηκαν 26 καταγραφές από τη Frontex και έγινε η εκτίμηση της ευάλωτης κατάστασής τους από τον ΕΟΔΥ, ενώ για τους μισούς έγινε και καταγραφή του αιτήματος ασύλου και παραπέμφθηκαν σε συνέντευξη για την επομένη. Αργά το απόγευμα, όλοι τους οδηγήθηκαν στον χώρο καραντίνας στο κέντρο κράτησης του ΚΥΤ και τέθηκαν υπό περιορισμό, χωρίς να τους δοθεί κανένα σχετικό έγγραφο και χωρίς πρόσβαση στο κινητό τους τηλέφωνο.

«Η εσπευσμένη έναρξη των διαδικασιών κατά τη διάρκεια του υγειονομικού αποκλεισμού και η μη εφαρμογή των πρωτοκόλλων έθετε προδήλως τη δημόσια υγεία σε κίνδυνο, ενώ ταυτόχρονα τα ανωτέρω οδηγούσαν αναπόφευκτα και σε περιστολή στοιχειωδών δικαιωμάτων», σημειώνουν οι οργανώσεις.

Περιγράφουν δε αδιανόητες αντιθεσμικές συμπεριφορές των αρχών που ισοδυναμούν με παρεμπόδιση της επικοινωνίας των προσφύγων με δικηγόρους, με αποτέλεσμα να γίνει η συνέντευξη ασύλου χωρίς πρόσβαση σε νομική συνδρομή.

Κατά τη διάρκεια της καταγραφής στις 15 Ιουλίου, οι δικηγόροι αφέθηκαν να συνομιλούν όρθιες με τους πρόσφυγες, ενώ διακόπτονταν από τους υπαλλήλους, καθώς συνεχίζονταν οι διαδικασίες και τουλάχιστον δέκα αστυνομικοί παρακολουθούσαν τις ενέργειές τους, καταργώντας τη δυνατότητα ιδιωτικότητας. Ζητήθηκε μάλιστα από τη νομική σύμβουλο της Equal Rights Beyond Borders να αποχωρήσει, καθώς είχε άδεια από το γραφείο Ασύλου αλλά όχι από την Υπηρεσία Υποδοχής. Ενώ αργότερα έστειλε αίτημα και στο γραφείο Ασύλου και στην υπηρεσία Υποδοχής να συνοδεύσει πρόσφυγα στη συνέντευξη ασύλου την επομένη, το αίτημα έμεινε αναπάντητο.

Την επομένη, η νομική σύμβουλος μαζί με δικηγόρους του ΕΣΠ έφτασαν στην πύλη, όπου αστυνομικός τούς ενημέρωσε ότι δεν είχαν φτάσει οι πρόσφυγες. Υστερα από μία ώρα αναμονής, επικοινώνησαν τηλεφωνικά με το κέντρο κράτησης και ενημερώθηκαν ότι οι πρόσφυγες είχαν μεταφερθεί το πρωί στο κέντρο κράτησης και είχαν γίνει οι συνεντεύξεις τους. Σε ερώτηση των δικηγόρων πόσες συνεντεύξεις βρίσκονταν σε εξέλιξη και αν μπορούν να παρευρεθούν σε αυτές, οι υπάλληλοι του γραφείου Ασύλου απάντησαν ότι οι πληροφορίες είναι απόρρητες. Λίγο αργότερα, εντόπισαν πρόσφυγα να κάνει διάλειμμα από τη συνέντευξή του και επικοινώνησαν μαζί του τηλεφωνικά. Τους ενημέρωσε ότι αγνοούσε τι συνέβαινε και ότι ήταν σε επιβαρυμένη ψυχολογική και σωματική κατάσταση. Οι αρχές απέρριψαν το αίτημα των δικηγόρων να παρευρεθούν στην υπόλοιπη συνέντευξη και αρνήθηκαν το αίτημα να υπογράψει ο πρόσφυγας εξουσιοδότηση σε δικηγόρο.

Πέντε μέρες μετά, στις 20 Ιουλίου, οι δικηγόροι ενημερώθηκαν από εντολέα τους, με μήνυμα από το κινητό συγκρατουμένου του, ότι απορρίφθηκε ήδη το αίτημα ασύλου έξι προσφύγων από την ομάδα των νεοαφιχθέντων. Σημειώνουν ότι η ομάδα εξακολουθεί να μην έχει πρόσβαση στα κινητά τηλέφωνα, «καθιστώντας την επικοινωνία με τους δικηγόρους τους σχεδόν ανέφικτη και έχοντας ως αποτέλεσμα την περιστολή του δικαιώματός τους σε πραγματική προσφυγή».

Οι οργανώσεις ζητούν διευκρινίσεις σχετικά με το νομικό καθεστώς των προσφύγων, με τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας, με τη στέρηση της πρόσβασής τους σε δικηγόρους και με την τήρηση των προβλεπόμενων διαδικασιών.

Πηγές του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου παραδέχονται στην «Εφ.Συν.» ότι προβλέπεται καραντίνα 14 ημερών για τις νέες αφίξεις, πριν από τη διενέργεια της διαδικασίας υποδοχής και ασύλου. Σημειώνουν ότι θα υπάρξει αναλυτική απάντηση του διοικητή του ΚΥΤ Κω στην επιστολή των οργανώσεων και επισημαίνουν ότι για το θέμα των κινητών υπεύθυνη είναι η αστυνομία, αλλά ότι πληροφορίες αναφέρουν ότι οι πρόσφυγες χρησιμοποίησαν τα κινητά τους τηλέφωνα. Διευκρινίζουν επίσης ότι η Equal Rights Beyond Borders δεν έχει κάνει αίτηση για να εγγραφεί στο Μητρώο οργανώσεων του υπουργείου. Πηγές της οργάνωσης διευκρινίζουν ότι βρίσκονται στη διαδικασία να υποβάλουν αίτηση και ότι, σύμφωνα με γνωμοδότηση του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, δεν μπορεί να εμποδίζεται η πρόσβαση των δικηγόρων μιας οργάνωσης σε εντολείς τους λόγω της μη εγγραφής της οργάνωσης στο μητρώο του υπουργείου.