Περαιτέρω απομάκρυνση από το ευρωπαϊκό και διεθνές δίκαιο, με νέους περιορισμούς στα δικαιώματα όσων ζητούν άσυλο και στις ήδη αποψιλωμένες εγγυήσεις της διαδικασίας ασύλου, επιχειρεί το νομοσχέδιο του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, που κατατέθηκε αργά το βράδυ της Παρασκευής στη δημόσια διαβούλευση, όπου θα παραμείνει μέχρι τις 24 Απριλίου.
Ο χρόνος δημόσιας διαβούλευσης, όπως και το γεγονός ότι προσχέδιο του νομοσχεδίου είχε δοθεί έγκαιρα σε εμπλεκόμενους φορείς για παρατηρήσεις, σύμφωνα με πληροφορίες της «Εφ.Συν.», συνιστά επαναφορά σε μια κοινοβουλευτική διαδικασία που είχε τραυματιστεί από τους χειρισμούς του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη πριν από μερικούς μήνες.
Το σαρωτικό νομοσχέδιο για τη διεθνή προστασία που εμφάνισε τότε ο υπουργός Μιχάλης Χρυσοχοΐδης δόθηκε αιφνιδιαστικά και εσπευσμένα στη δημόσια διαβούλευση για λίγα εικοσιτετράωρα, προκαλώντας έντονες διαμαρτυρίες από το σύνολο των εμπλεκόμενων φορέων και οργανισμών.
Ασυλο... μετ’ εμποδίων
Ωστόσο, το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, με τον τίτλο «Βελτίωση Μεταναστευτικής Νομοθεσίας [...]», ακυρώνει στην πράξη το βασικό, αν όχι το μόνο, πλεονέκτημα εκείνου του νόμου, τη συγκέντρωση των διατάξεων για τη διεθνή προστασία σε ένα νομοθέτημα, ενώ συνεχίζει στην κατεύθυνση της υπονόμευσης της διαδικασίας ασύλου, με στόχο την ικανοποίηση του ξενοφοβικού ακροατηρίου με κάθε κόστος και με κάθε τρόπο.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το νομοσχέδιο θεσπίζει τη δυνατότητα να δημιουργηθούν νέες δομές στα νησιά, οι τάχα «Κλειστές Ελεγχόμενες Δομές Νήσων», όπως τις ονομάζει. Μόνο στο όνομα έχουν βέβαια σχέση με «κλειστά κέντρα», όπως τα αποκαλούσε ο υπουργός Νότης Μηταράκης, σε μια εμφανή προσπάθεια να παραπλανήσει τις τοπικές κοινωνίες ώστε να νομίζουν ότι πρόκειται για κέντρα κράτησης.
Στην πραγματικότητα, τα νέα κέντρα θα περιλαμβάνουν κέντρο κράτησης, κέντρο υποδοχής και ταυτοποίησης και ειδικούς χώρους για τους ευάλωτους, όπως και τα σημερινά κέντρα στη Μόρια και στην Κω. Πηγές του υπουργείου παραδέχονται σήμερα ότι τα κέντρα θα καταλαμβάνουν «μια μεγάλη ελεγχόμενη έκταση», ενώ μόλις πριν από μερικές εβδομάδες ο κ. Μηταράκης κατηγορούσε για... «fake news» τους νησιώτες που ανησυχούσαν για το μέγεθος των νέων δομών («Τα 4+1 fake news Μηταράκη για τα νησιά», efsyn.gr, 26/2/2020).
Την ίδια στιγμή, το νομοσχέδιο δημιουργεί νέες οργανικές θέσεις συνεργατών στις υπηρεσίες του υπουργείου, επεκτείνοντας την πρακτική της στελέχωσης της μόνιμης διοικητικής μηχανής του υπουργείου με μετακλητούς, διορισμένους απευθείας από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου. Πρόκειται για άλλη μια θεαματική στροφή 180 μοιρών από αυτά που ευαγγελιζόταν προεκλογικά η Ν.Δ.
Συστήνονται τρεις θέσεις συνεργατών στο γραφείο του διοικητή της Υπηρεσίας Ασύλου, τρεις θέσεις στο γραφείο του διοικητή της Υπηρεσίας Υποδοχής και Ταυτοποίησης και από δύο θέσεις στα γραφεία των υποδιοικητών των δύο υπηρεσιών, όπως και του προϊσταμένου της Αρχής Προσφυγών. Προβλέπεται επίσης στελέχωση της νεοσύστατης Νομικής Υπηρεσίας και της νεοσύστατης Τεχνικής Υπηρεσίας του υπουργείου με μετακλητούς, όπως και ο διορισμός διοικητών σε 34 προσφυγικές δομές από τον υπουργό, εκτός διαδικασίας ΑΣΕΠ.
Προθεσμίες
Οι νέες αλλαγές των διαδικασιών υποδοχής και ασύλου που επιχειρεί το νομοσχέδιο περιλαμβάνουν:
● Η Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης αναλαμβάνει πλέον την πλήρη καταγραφή του αιτήματος για άσυλο.
● Αυξάνονται οι υποχρεώσεις των δευτεροβάθμιων επιτροπών εξέτασης των αιτημάτων ασύλου και προβλέπονται νέες, μειωμένες προθεσμίες έκδοσης απόφασης στον δεύτερο βαθμό: απόφαση μέσα σε 30 ημέρες (από 90) στην κανονική διαδικασία, σε 20 ημέρες (από 40) στην ταχύρρυθμη διαδικασία συνόρων, σε 10 ημέρες (από 20) για αίτημα κρατούμενου, σε 20 ημέρες (από 30) ημέρες ως προς το αν κρίνεται παραδεκτό ή απαράδεκτο το αίτημα.
● Μετακυλίεται εν μέρει στον εξεταζόμενο η ευθύνη παραλαβής των αποφάσεων σχετικά με το αίτημα για άσυλο και δίνεται η δυνατότητα ηλεκτρονικής καταγραφής και ανανέωσης του δελτίου ασύλου όπως και ηλεκτρονικής επίδοσης των θετικών αποφάσεων ασύλου ή ηλεκτρονικής ειδοποίησης για τυχόν απορριπτική απόφαση.
● Καταργείται η υποχρέωση αυτοπρόσωπης παρουσίας των εξεταζόμενων στη δευτεροβάθμια διαδικασία, αν μένουν σε προσφυγικές δομές ή βρίσκονται εκτός Αττικής.
● Καταργείται τελείως η δυνατότητα αναπομπής μιας υπόθεσης στον πρώτο βαθμό. Σε περίπτωση που κριθεί αναγκαία η προσωπική συνέντευξη που έχει τυχόν παραλειφθεί, θα γίνεται από τις δευτεροβάθμιες επιτροπές.
● Οι αρμοδιότητες για τους ασυνόδευτους ανήλικους πρόσφυγες περνούν από το υπουργείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης στην Ειδική Γραμματεία Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων, η οποία συνεργάζεται με το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης ή άλλες αρχές.
Το νομοσχέδιο δεν περιλαμβάνει διάταξη που, σύμφωνα με τους σχεδιασμούς του υπουργείου («Ετοιμάζουν νομοσχέδιο ευτελισμού της διαδικασίας ασύλου», «Εφ.Συν.», 3/4/2020), έκρινε απαράδεκτο το αίτημα ασύλου στην Ελλάδα όποιου είχε προηγουμένως ζήσει περισσότερο από δύο μήνες σε άλλη χώρα χωρίς να έχει απειληθεί με δίωξη.
Περιλαμβάνει όμως άλλες διατάξεις που ανοίγουν την πόρτα σε αυθαίρετες και προσχηματικές αποφάσεις σε βάρος της πραγματικής προστασίας αυτών που ζητούν άσυλο.
Μεταξύ αυτών, σύμφωνα και με τις αποκαλύψεις του efsyn.gr («Αποκάλυψη: τι σχεδιάζει το υπουργείο Μετανάστευσης για τη διαδικασία ασύλου», 2/4/2020):
▪ Μπορεί να παραλειφθεί η προσωπική συνέντευξη, ακρογωνιαίος λίθος της διαδικασίας ασύλου, σε περίπτωση που ο εξεταζόμενος μιλά άλλη γλώσσα από την επίσημη της χώρας καταγωγής και δεν παρέχεται διερμηνεία (άρθρο 11).
▪ Καταργείται η υποχρέωση παροχής δωρεάν νομικής βοήθειας σε δεύτερο βαθμό και, όπου παρέχεται νομική βοήθεια, έχει διακοσμητικό χαρακτήρα. Ο πρόεδρος της δευτεροβάθμιας επιτροπής εγκρίνει την αίτηση παροχής νομικής βοήθειας εκ μέρους του ενδιαφερόμενου μόνο αν κρίνει πιθανή τη θετική έκβαση της διαδικασίας (άρθρα 9 και 25).
▪ Το αίτημα ασύλου μπορεί να απορριφθεί ως αβάσιμο, πριν εξεταστεί επί της ουσίας, αν κριθεί προφανές ότι αυτός που ζητά άσυλο βρίσκεται στη χώρα για οικονομικούς λόγους ή για να αποφύγει γενική κατάσταση έκτακτης ανάγκης (άρθρο 19).
▪ Η κράτηση προς απέλαση γίνεται κανόνας, ενώ η υποχρέωση των αστυνομικών αρχών να εξετάζουν προηγουμένως την επιβολή λιγότερο επαχθών μέτρων αφήνεται στη διακριτική τους ευχέρεια. Πρόκειται για πλήρη αντιστροφή της σχετικής ευρωπαϊκής οδηγίας και του διεθνούς δικαίου, που προβλέπει ότι η κράτηση επιβάλλεται κατ’ εξαίρεση και για το μικρότερο δυνατό διάστημα, αφού πρώτα εξεταστούν εναλλακτικά περιοριστικά μέτρα (άρθρο 52).
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας