Περί bitcoin και άλλων... κρυπτοδαιμονίων

Ενα φάντασμα πλανιέται πάνω από τη διεθνή οικονομία. Το φάντασμα των κρυπτονομισμάτων. Από τις ύποπτες συναλλαγές του darkweb και τα διαδικτυακά φόρουμ λίγων ειδικών πλέον τα bitcoins βρίσκονται στην κορυφή της επικαιρότητας. Οι εξωφρενικές διακυμάνσεις τους παρομοιάζονται με τα χρηματιστηριακά μπουμ και κραχ, με τελευταία τη μεγάλη πτώση του Μαΐου όταν υπολογίζεται ότι χάθηκαν 1 τρισεκατομμύριο δολάρια σε κρυπτονομίσματα - αν δεχτούμε ότι ο «κρυπτογραφημενος πλούτος» αντιστοιχεί σε συμβατικό χρήμα.

Στην Ελλάδα όλο και περισσότεροι έχουμε έστω ακουστά τη λέξη «bitcoin», συνήθως σε συνδυασμό με κάποιο «τιτίβισμα» του μεγιστάνα Ελον Μασκ, που κάνει την τιμή τους να εκτοξεύεται ή να κατρακυλάει στα τάρταρα. Κι όμως, σχετικά λίγοι ξέρουν τι είναι και πώς λειτουργούν τα κρυπτονομίσματα και ακόμα λιγότεροι είναι σε θέση να το εξηγήσουν στο ευρύ κοινό.

Την περίοδο των λοκντάουν η ενασχόληση των Ελλήνων με τα κρυπτονομίσματα γνώρισε άνθηση. Το μικρό ακόμα αλλά ενθουσιώδες ακροατήριό τους διευρύνθηκε, ενώ πολλαπλασιάστηκαν οι σύμβουλοι κρυπτο-επενδύσεων και τα εκπαιδευτικά βίντεο στο youtube, από αυτοδίδακτους ειδικούς με ψευδώνυμα όπως «κρυπτορύχος», «κρυπτόβιος» και «κρυπτοκαπιταλιστής». Εν μέσω καραντίνας κυκλοφόρησε επίσης «Το επενδυτικό εγχειρίδιο του ΒitCoin», του αρθρογράφου του Euro2day Bασίλη Παζόπουλου, που θεωρείται από τους πρώτους διδάξαντες του είδους.

Πώς μπορεί να πλοηγηθεί ένας αρχάριος στο αχαρτογράφητο πεδίο του bitcoin, του ethereum και των υπόλοιπων κρυπτονομισμάτων; Ρωτήσαμε τον Μιχάλη Μίγγο, ειδικό κυβερνοασφάλειας και εισηγητή σε σεμινάρια κρυπτονομισμάτων (mikemingos.gr)

• Αν έπρεπε να ξέρουμε μόνο τρία πράγματα για τα κρυπτονομίσματα, ποια θα ήταν αυτά;

Το πρώτο είναι ότι χρειάζονται επένδυση χρόνου και καθοδήγηση, ιδιαίτερα σε μεγαλύτερες ηλικίες που δεν υπάρχει εξοικείωση με την τεχνολογία. Πρόκειται για έναν νέο χώρο που συνδυάζει την τεχνολογία και τα χρηματοοικονομικά, και που παρά τη δεκαετή του ύπαρξη ακόμα εξελίσσεται ραγδαία και γίνεται όλο και πιο φιλικός στον χρήστη. Θυμάστε την περίοδο που ξεκινήσαμε να έχουμε ίντερνετ στα σπίτια, που έπρεπε να συνδέσουμε το μόντεμ, να κλείσουμε το τηλέφωνο και έπρεπε και λίγο να είμαστε τεχνικοί υπολογιστών για να συνδεθούμε; Αυτό ακριβώς μου θυμίζει ο χώρος των κρυπτονομισμάτων σήμερα.

Το δεύτερο είναι ότι μπορείς να αγοράσεις ένα κρυπτονόμισμα και με 50 ευρώ. Ο περισσότερος κόσμος δεν γνωρίζει ότι παρότι η τιμή του ενός bitcoin έχει ξεπεράσει τα 30.000 δολ., μπορεί να αγοράσει μια μικρή ποσότητα. Για παράδειγμα, μπορεί να κάνει λογαριασμό σε ένα ηλεκτρονικό ανταλλακτήριο (cryptocurrency exchange), να πληρώσει 50 ευρώ και να αγοράσει περίπου 0,001550 bitcoins. Το ίδιο και σε άλλα κρυπτονομίσματα. Οταν το 2017 αγόρασα τα πρώτα μου 100 δολάρια σε bitcoin για να ξεκινήσω να ασχολούμαι με τον χώρο, το bitcoin είχε την υψηλότερη τιμή που είχε φτάσει ποτέ και όλοι αναρωτιούνταν αν ήταν η κορυφή τα 2.700 δολ. Τελικά δεν ήταν, από ό,τι φάνηκε.

Το τρίτο είναι ότι η τεχνολογία στην οποία βασίζεται το bitcoin, το blockchain, είναι μια ανακάλυψη που θα συνεχίσει να υπάρχει ακόμα και αν το bitcoin αποτύχει. Εχουμε βρει τον τρόπο να κρατάμε ένα ιστορικό συναλλαγών μεταξύ των πολιτών όλου του κόσμου.

• Πώς θα εξηγούσες τι είναι blockchain σε κάποιον αρχάριο;

Φανταστείτε ότι παίζουμε μια παρτίδα πόκερ και επειδή κανένας δεν εμπιστεύεται τον άλλον κρατάμε όλοι το σκορ, ο καθένας σε δικά του χαρτιά. Κάθε φορά που τελειώνει ένας γύρος σημειώνουμε ο καθένας το σκορ και τι χρωστάει ο ένας στον άλλον, ώστε στο τέλος να κάνουμε την εκκαθάριση. Αν κάποιος πάει να κλέψει και να αλλάξει το σκορ ή τα χρωστούμενα, τότε θα γίνει αντιληπτός από τους άλλους οι οποίοι θα υποδείξουν τον κλέφτη και θα τον πετάξουν από το παιχνίδι. Αυτό το παράδειγμα μοιάζει με τον τρόπο που λειτουργεί το blockchain.

To blockchain είναι ένα ιστορικό συναλλαγών, που αφορά τις συναλλαγές του bitcoin. Το ιστορικό αυτό κρατάει τη διεύθυνση του αποστολέα, τη διεύθυνση του παραλήπτη, την ημερομηνία και το ποσό των bitcoins κάθε συναλλαγής. Πρακτικά περιλαμβάνει όλες τις συναλλαγές που έγιναν από την αρχή που ξεκίνησε η λειτουργία του bitcoin, αλλά δεν κρατάει ονόματα, κινητά τηλέφωνα και φυσικές διευθύνσεις των χρηστών. Είναι ανώνυμο. Αυτό το ιστορικό συναλλαγών διατηρείται σε πολλαπλά αντίγραφα σε πολλούς υπολογιστές που είναι μονίμως συνδεδεμένοι στο ίντερνετ. Αυτοί είναι οι λεγόμενοι miners, ανθρακωρύχοι.

Οσο περισσότερους miners και σε διαφορετικά σημεία έχουμε σε ένα blockchain τόσο περισσότερη αποκέντρωση λέμε ότι έχουμε. Το blockchain του bitcoin είναι αρκετά αποκεντρωμένο. Ενας miner μπορεί να είναι στο υπόγειο της πολυκατοικίας σου, ένας μέσα σε μια εταιρεία, χιλιάδες στην Κίνα, εκατομμύρια διάσπαρτοι σε όλο τον κόσμο.

Είναι όλοι συνδεδεμένοι μεταξύ τους και κάθε φορά που γράφονται νέες συναλλαγές των χρηστών, ταυτόχρονα ενημερώνουν το ιστορικό συναλλαγών τους. Επίσης έχει συμφωνηθεί ότι δεν θα γράφονται συναλλαγές συνέχεια, θα μαζεύονται οι συναλλαγές των χρηστών, θα τις συγκεντρώνει κάποιος τυχαίος miner κάθε 10λεπτο και θα τις γράφει στη βάση ως block (πακέτο) συναλλαγών. Γι' αυτό λέγεται και block-chain (δηλαδή στην αλυσίδα των συναλλαγών προσθέτουμε νέα block συναλλαγών). Μόλις τις γράψει, ενημερώνει όλους τους υπόλοιπους στον κόσμο να ανανεώσουν το δικό τους ιστορικό συναλλαγών. Επομένως όλοι είναι συγχρονισμένοι. Εχει δε συμφωνηθεί βάσει προγράμματος ότι δεν επιτρέπεται να κάνουμε αλλαγές σε προηγούμενες συναλλαγές. Οποιος κάνει αλλαγές πετιέται εκτός δικτύου.

Τέλος, είναι ελεύθερο στο blockchain να είσαι είτε χρήστης, που παίρνεις και στέλνεις bitcoins στο πορτοφόλι σου, είτε miner, οπότε στηρίζεις το δίκτυο και πληρώνεσαι γι' αυτό. Οι miners πληρώνονται με bitcoins από το δίκτυο, επειδή στηρίζουν το blockchain με δύο τρόπους: Πρώτον, κάθε δεκάλεπτο ένας miner επιλέγεται και παίρνει δώρο 6,25 bitcoins (κάποτε ήταν 50). Δεύτερον, για κάθε συναλλαγή που γράφει στο blockchain παίρνει περίπου 0,0003 bitcoins.

• Πώς μετατρέπονται τα κρυπτονομίσματα σε συμβατικό χρήμα;

Ο επίσημος τρόπος είναι να κάνεις εγγραφή σε ένα ανταλλακτήριο κρυπτονομισμάτων, περνάς μια πιστοποίηση (ταυτότητες, διαβατήρια, φωτογραφίες, αποδεικτικά διεύθυνσης κ.λπ.) και μπορείς να αγοράσεις κρυπτονόμισμα όπως κάνεις μια ηλεκτρονική αγορά ή όπως μετατρέπεις στην τράπεζά σου ευρώ σε δολάρια. Επίσης υπάρχουν στην Ελλάδα πάνω από 30 ATM κρυπτονομισμάτων. Ο ανεπίσημος τρόπος είναι, βρίσκεις κάποιον που πουλάει και το αγοράζεις, όπως π.χ. πουλάει κάποιος μια τηλεόραση μεταχειρισμένη από αγγελία.

• «Μα τα κρυπτονομίσματα δεν είναι άλλη μία φούσκα;» Τι απαντάς όταν σου κάνουν αυτή την ερώτηση;

Το bitcoin έχει πεθάνει, σύμφωνα με δηλώσεις διασήμων, πάνω από 400 φορές στη διάρκεια της ζωής του. Αυτό έχει μια βάση. Οταν ξεκίνησε η τιμή του ήταν 0,1 δολ. και τώρα έχει ξεπεράσει τα 30.000 δολ., άρα είναι πολύ λογικό να λέγεται ότι είναι μια φούσκα. Παρ' όλα αυτά την αξία στο bitcoin τη δίνει ο κόσμος. Δεδομένου ότι το πλήθος των bitcoins είναι πεπερασμένο, δηλαδή ότι στο τέλος της παραγωγής των bitcoins θα έχουμε μόλις 21.000.000 bitcoins, αυτό δίνει μια ιδιαίτερα μεγάλη αξία που είναι δύσκολο να εκτιμηθεί.

Κάθε τετραετία περίπου το bitcoin βάσει ιστορικών κύκλων θέτει ένα νέο υψηλό ρεκόρ, αλλά η τιμή του κατρακυλά ύστερα από αυτό ώς 90%. Καθώς όμως αυξάνεται ο κόσμος που δεν πουλάει τα bitcoins του, οι τιμές των χαμηλότερων τιμών όλο και αυξάνονται. Κανείς όμως δεν γνωρίζει το μέλλον του. Θεωρώ ότι αν δεν καταφέρει κάποιος να χακάρει το blockchain δεν υπάρχει λόγος να χάσει την αξία του και να μηδενιστεί. Ομως διατηρώ τις επιφυλάξεις μου.