Με κυρίαρχο τον Νουρέγιεφ

Μνήμες στα 25 χρόνια από τον πρόωρο θάνατό του

Προβολείς (για τα κινηματογραφικά επίκαιρα της εποχής), φλας (για τις εφημερίδες), μικρόφωνα… απειλητικοί δημοσιογράφοι και διάφοροι σχετικοί και άσχετοι περικύκλωσαν στην αίθουσα επισήμων του αεροδρομίου του Ελληνικού τους άρτι αφιχθέντες Ρούντολφ Νουρέγιεφ και Μαργκότ Φοντέιν.

Κάπως έτσι άρχιζα τότε –13 Ιουνίου 1966–, νεοσσός δημοσιογράφος, την περιγραφή, για λογαριασμό της εφημερίδας «Δημοκρατική Αλλαγή», της άφιξης του διάσημου χορευτικού ζευγαριού, που ερχόταν για δεύτερη φορά στην Ελλάδα (η πρώτη το 1964), επικεφαλής του Βασιλικού Μπαλέτου του Λονδίνου, για τρεις παραστάσεις (συν μία με άλλους χορευτές) στο Ηρώδειο, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών. Εκείνη, τότε, 47 ετών, εκείνος 28.

Να αφιερώσω τη σημερινή μου «Περιδιάβαση» στον κορυφαίο χορευτή, που έφυγε από τη ζωή, χτυπημένος από AIDS, πριν από 25 χρόνια (6 Ιανουαρίου 1993), στα 55 του (αναπαύεται στο ρωσικό κοιμητήριο του Παρισιού).

Δύο χρόνια πριν είχε εκδημήσει, στα 72 της, η Φοντέιν. Με στοιχεία από την άφιξη και την παράσταση με τους δύο καλλιτέχνες, συν ένα παρεμφερές στην παρούσα εφημερίδα, στα 20 χρόνια από τον θάνατο του Νουρέγιεφ. Πάμε στη συνέντευξη (που προφανώς βαριούνταν) του αεροδρομίου:

Χορός, πολύς χορός

«Η προσωπικότητα του Νουρέγιεφ επιβάλλεται από την πρώτη στιγμή. Ξανθός, γαλάζια μάτια, χαρακτηριστικά λεπτά, κίνηση αίλουρου, ύφος μεγάλου βεντέτου. Οι ερωτήσεις [διαχρονικής ρουτίνας] έχουν αρχίσει:

-Πώς αισθάνεσθε που έρχεστε και πάλι στην Ελλάδα;

Φοντέιν: ''Πολύ ευτυχισμένη''.

Νουρέγιεφ: ''Πολύ ευχαριστημένος''.

-Τι… άλλα νέα;

Και οι δυο μαζί: ''Χορός, χορός, πολύς χορός''.

Νουρέγιεφ: ''Ενας καλλιτέχνης πρέπει να βρίσκεται πριν από την εποχή του. Αυτό προσπαθούμε κι εμείς''.

Ο Νουρέγιεφ παραμένει ο κύριος στόχος. Αλλά είναι πολύ προσεχτικός όταν οι ερωτήσεις είναι άσχετες με τη δουλειά του. Ιδιαίτερα όταν αφορούν την πολιτική.

-Τι γνώμη έχετε για την καταδίκη των Σοβιετικών συγγραφέων; (Επρόκειτο για τους συγγραφείς Ντάνιελ και Σινιάφσκι, που είχαν καταδικαστεί ως αντικαθεστωτικοί).

''Ρωτήστε με, αν θέλετε, για τον χορό…''.

-Θέλετε να ξαναπάτε στη Ρωσία;

''Ελπίζω να γίνει κάποτε''. [Eγινε το 1989, επί Γκορμπατσόφ, 28 χρόνια μετά την αυτομόλησή του –1961– στο Παρίσι, σε περιοδεία των Μπαλέτων Κίροφ].

Οταν το 1964 είχε ξανάρθει στην Αθήνα, είχε εκφράσει την επιθυμία να ξαναδεί παράσταση των μπαλέτων που εγκατέλειψε. Ρωτήθηκε αν στο μεταξύ το πέτυχε. Το πρόσωπό του φωτίζεται:

''Ναι, πριν ένα χρόνο στο Παρίσι''.

-Λέγεται ότι ενοχλείστε όταν σας συγκρίνουν με τον Νιζίνσκι. Είναι αλήθεια;

''Οχι. Η αλήθεια είναι ότι κολακεύομαι όταν με συγκρίνουν με τον μεγάλο χορευτή''.

Συνάδελφος ζητάει να μάθει αν τον ενδιαφέρουν οι γυναίκες. Η απάντηση αναμένεται με ενδιαφέρον.

''Βεβαίως. Είναι αδύνατο να γίνει μπαλέτο χωρίς γυναίκες!''

Αλλά η παραγκωνισμένη Φοντέιν δείχνει να δυσφορεί. Μια ερώτηση και για εκείνη:

-Ποιες χορεύτριες είχατε για πρότυπο;

''Πάνε πολλά χρόνια, πού να θυμάμαι τώρα!''

Μετά το τέλος της συνέντευξης, ένας από τους ευτυχείς κατόχους αυτόγραφου του Νουρέγιεφ τού παρατηρεί:

-Τι βίαια που υπογράφετε!

-''Είμαι βίαιος σε όλα!''»

Η συνέχεια από την περιγραφή της πρώτης παράστασης, που είχα την τύχη να παρακολουθήσω για λογαριασμό της εφημερίδας:

Υψηλή συγκίνηση χθες στο Ηρώδειο. Βασιλικό Μπαλέτο στη σκηνή [με “Ρωμαίο και Ιουλιέτα”], βασιλικός κόσμος στις κερκίδες και πλήθη ώς το πιο απόμακρο βραχάκι. Νουρέγιεφ και Φοντέιν επικεφαλής του πρώτου. Κωνσταντίνος και Αννα – Μαρία επικεφαλής του δεύτερου. Ενα μικρό μέρος από την οικογένεια της κυβέρνησης των αποστατών πέρασε απαρατήρητο από το κοινό - υποτονικό άλλωστε και το χειροκρότημα στο βασιλικό ζεύγος [ήταν οι μέρες που η Ελλάδα έβραζε από διαδηλώσεις για το πραξικόπημα βασιλιά – αποστατών]. Κοσμικές κυρίες και κύριοι, τουαλέτες και κλειστά κολάρα, κιάλια και μονόκλ, ζέστη και συνωστισμός. Ολος ο καλός κόσμος της Αθήνας (ή της… επαρχίας των Αθηνών) επί ποδός. Φίλοι του χορού, αλλά και άσχετοι, που προσήλθαν να δώσουν το κοσμικό τους “παρών”. Ο,τι και να πεις άξιζε το ξεροστάλιασμα στα ταμεία του ΕΟΤ ή μια προμήθεια σ’ έναν μαυραγορίτη για μια θέση στην παράσταση!

Και η αποθέωση με το τέλος της παράστασης, με πέντε αυλαίες, ατέρμονα χειροκροτήματα και “μπράβο”

Περασμένα μεγαλεία…

Στο πλαίσιο

Δεν είναι μόνο η οικονομική κρίση και οι συνέπειες στην καθημερινότητά μας. Είναι και -γενικότερα- η όλο και περισσότερο αισθητή ανασφάλεια. Και (αναφέρομαι μόνο στα σπίτια και όχι στα μαγαζιά που κι αυτά δεινοπαθούν) να το κλειδαμπάρωμα, οι πόρτες ασφαλείας, οι συναγερμοί.

Προσωπικό δεδομένο κάποτε κάποιες καταθέσεις ή –και– ένα ακίνητο, συμπλήρωμα το ενοίκιο στην όλο και πιο ισχνή σύνταξη, κοινό μυστικό πλέον. Και δες, μόλις μπουν κάποια μετρητά ή τιμαλφή στο σπίτι, πώς γίνεται και το οσμίζονται οι διαρρήκτες. Να βάλω και τις επιθέσεις στον δρόμο – κυρίως σε ηλικιωμένους.

Οσο κι αν βάλλεται, με προσφορές, εκπτώσεις αποθεμάτων και tablet, το βιβλίο παραμένει αναντικατάστατο γι’ αυτούς που έχουν να καταθέσουν κάτι. Να, όπως αυτό το εναντίον του πλανητάρχη, με τον εμπρηστικό τίτλο «Φωτιά και οργή», που κυκλοφόρησε στην Αμερική κι έγινε ευπώλητο (best seller… ελληνιστί) από την πρώτη ημέρα της κυκλοφορίας του.

Πολύ πιο εντυπωσιακό και ανθεκτικό από μια τηλεοπτική ή ραδιοφωνική συνέντευξη. Αμφίβολο βέβαια αν θα έχει επιπτώσεις στη διαδρομή τού χαρακτηριζόμενου από σύμβουλό του ως μεγαλοφυΐα προέδρου, μολονότι δεν τη χρειαζόταν όταν κοτζάμ Κόμμα των Δημοκρατικών επέλεξε ως αντίπαλό του τη γνωστή κυρία.

Υπάρχουν όμως και συνεντεύξεις σε εφημερίδες που αποτελούν γεγονός, όπως η πρώτη της συζύγου του πρωθυπουργού στο ημέτερο φύλλο το περασμένο Σάββατο, που πήρε η συνάδελφος Εφη Μαρίνου (από τις καλές ημέρες της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας»). Μια ενδιαφέρουσα κατά τα πάντα συνέντευξη από ένα πρόσωπο που έχει κάτι να πει και ξέρει πώς. Κι ας λένε.

ΚΑΙ… Μια πρόταση: Τάχα Μακεδονία (;)