Οταν θεωρείται... έθιμο ο ομαδικός βιασμός

Λέγεται «τσινέο». Το παρουσιάζουν ως μια πολιτισμική παράδοση, ένα έθιμο που χάνεται αιώνες πίσω. Αλλά είναι μια φρικτή πρακτική βιασμού –συχνά ομαδικού– κοριτσιών (κάποιες φορές και αγοριών) των ιθαγενικών κοινοτήτων από τους λευκούς (κι όσους μιγάδες «κριόγιος» απεμπολούν την καταγωγή τους).

Μια πρακτική που σημαδεύει τα σώματα και τις ψυχές τους, σαν ζώα που περνούν στην ιδιοκτησία του αφεντικού. Ξεκίνησε με τους Ισπανούς κατακτητές· ακόμη και το όνομά της εκπέμπει ρατσισμό και περιφρόνηση της ζωής των γυναικών: προέρχεται από το «τσίνας» (Κινέζες) όπως ονόμαζαν απαξιωτικά τις ιθαγενείς λόγω των σχιστών ματιών τους.

Μια ακραία μορφή σεξουαλικής κακοποίησης που θεωρείται, ωστόσο, «τελετουργία μύησης» στην ενηλικίωση («έτσι γίνονται γυναίκες») που υποτάσσει και διαιωνίζει την κυριαρχία των (λευκών) αντρών πάνω στα σώματα και στις ζωές των γυναικών στην τριπλή συνθήκη της καταπίεσής τους: ιθαγενείς, φτωχές και γυναίκες.

Ενα κυνήγι αντρών (ανθρώπων με εξουσία, γαιοκτήμονες, μέλη των «ανώτερων τάξεων» και καθενός που νιώθει πως «είναι δικαίωμά» του), που μπαίνουν στα εδάφη τους καταδιώκοντας όποια παιδιά επιλέγουν σαν θηράματα: τα λιντσάρουν για να τα βιάσουν. Απειλώντας και εκφοβίζοντας τα κορίτσια ή προσφέροντας ζώα, τρόφιμα ή χρήματα στις πάμφτωχες οικογένειές τους σαν αντάλλαγμα για τη σιωπή τους. Ενα έγκλημα ατιμώρητο, που έχει επιβιώσει ώς σήμερα σε κάποιες χώρες, ιδίως στον Βορρά της Αργεντινής.

Νομοθετική πρωτοβουλία για την κατάργησή του

Εκεί όπου ιθαγενείς γυναίκες ξεκίνησαν την καμπάνια #bastadechineo (: φτάνει το τσινέο) για την κατάργηση αυτού που καταγγέλλουν ως «απεχθές έγκλημα μίσους: εισβάλλουν στις κοινότητές μας και στα σώματά μας, είναι ένα ανεπανόρθωτο τραύμα».

Επειτα από τριών ετών κινητοποιήσεις, στην 3η συνάντηση του Πολυεθνικού Κοινοβουλίου Ιθαγενών Γυναικών και Διαφορετικοτήτων, που ολοκληρώθηκε χθες στην επαρχία Σάλτα της Αργεντινής, περισσότερες από 250 γυναίκες και μέλη της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ+ από 21 φυλές συμφώνησαν σε νομοθετικές προτάσεις που θα καταθέσουν στην κυβέρνηση ώστε να σταματήσει εδώ και τώρα αυτό το χρονικό των προαναγγελθέντων βιασμών.

«Αυτή η θλιβερή και φρικτή σεξουαλική διαστροφή χαρακτηρίζεται από αξιωματούχους του κράτους και της Δικαιοσύνης σαν μια τελετή μύησης στη σεξουαλική δραστηριότητα, σαν κομμάτι μιας κουλτούρας», κατήγγειλε παρουσιάζοντας τη νομοθετική πρόταση η «weychafe» («πολεμίστρια» στη γλώσσα των ιθαγενών Μαπούτσε) Μόιρα Μιγιάν από το Κίνημα ιθαγενών Γυναικών για το Ευ Ζην, που συντονίζει την καμπάνια. «Περιμέναμε 200 χρόνια. Αυτή είναι μια γενοκτονία. Αυτά τα κορίτσια ξέρουν ότι από την ημέρα που θα έχουν την πρώτη τους περίοδο μπορεί να βιαστούν. Πολλές καταλήγουν ανήλικες μητέρες, κάποιες πεθαίνουν από την κακοποίηση που υφίστανται, μερικές αυτοκτονούν και όσες επιζούν φέρουν ένα ανεπούλωτο τραύμα. Είναι ένα διπλό έγκλημα: του βιαστή προς το σώμα των παιδιών και της ρατσιστικής κοινωνικής σιωπής που εκλαμβάνει ως “κουλτούρα” να μπορούν λευκοί και κριόγιος με κάποια οικονομική, κοινωνική ή πολιτική δύναμη να βιάζουν κορίτσια 7-10 ετών. Τρομακτικά εγκλήματα, αόρατα και κληρονομημένα γενιές επί γενεών, που σήμερα γίνονται από δημόσια πρόσωπα με τη συνενοχή του κράτους και κάποιες φορές ακόμη και των αντρών ιθαγενών (τους γονείς των παιδιών)».

Οι συμμετέχουσες, που στη συντριπτική τους πλειονότητα βιάστηκαν όταν ήταν μικρά κορίτσια, ζητούν να αναγνωριστεί το «τσινέο» ως έγκλημα μίσους, να είναι απαράγραπτο, να απολύονται αμέσως όσοι δημόσιοι λειτουργοί διαπράττουν ή εμπλέκονται σ’ αυτά τα εγκλήματα, ενώ αν οι βιαστές είναι υπάλληλοι εξορυκτικών και μεταλλευτικών επιχειρήσεων, να απαγορευτεί διά παντός σε αυτές να δραστηριοποιούνται στη χώρα.

Βρίσκοντας το κουράγιο να μιλήσουν για τις οδυνηρές εμπειρίες τους, αρνούνται να δεχτούν τον όρο «αποκατάσταση» γιατί δεν αποκαθίσταται το κακό που προκλήθηκε και απαιτούν την κατάσχεση της κάθε είδους περιουσίας των θυτών, αλλά και δικαστών και εισαγγελέων ή εκκλησιαστικών παραγόντων που συγκαλύπτουν αυτά τα εγκλήματα για να δοθεί αρωγή στα θύματα και να γίνουν καμπάνιες πρόληψης. «Ας πληρώσουν οι βιαστές τα κέντρα αρωγής, την καταστραμμένη μας ζωή, την ενδυνάμωσή μας. Γιατί είναι το χρήμα που τους ενδιαφέρει, μόνο αυτό τους πονά», δήλωσε η Μιγιάν.

Η τιμωρία να μην είναι εξαίρεση

Οι ιθαγενείς γυναίκες ζητούν η τιμωρία των δραστών να είναι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση, όπως έγινε με την υπόθεση της «Χουάνα», μιας 12χρονης ιθαγενούς των Γουιτσί, βιασμένης στα τέλη του 2015 από ομάδα λευκών: η πρώτη σχετική υπόθεση που έφτασε στα διεθνή φόρα. Μήνες μετά, η οικογένεια της μικρής, που πάσχει από νοητικά και κινητικά προβλήματα και δεν μιλά ισπανικά, ανακάλυψε πως είναι έγκυος: το μωρό-καρπός του βιασμού της πέθανε στη γέννα.

Το 2019, έπειτα από χρόνων μάχες των γυναικείων οργανώσεων, αλλά και απειλές και πιέσεις στην οικογένειά της για να αποσύρει τη μήνυση, η Δικαιοσύνη καταδίκασε τους έξι κατηγορούμενους σε 17 χρόνια κάθειρξη, ενώ ένας ακόμη διαφεύγει. Η Αργεντινή και ολόκληρος ο κόσμος μέσα από αυτή την τόσο προβεβλημένη δίκη «ανακάλυπτε» το φρικτό τελετουργικό μιας ομάδας «παλιόφιλων», που βγήκαν να κυνηγήσουν παιδιά, με αρχηγό και σχέδιο, σαν να είχαν μια περιπετειώδη εξερεύνηση σε δύσβατα εδάφη, σαν να έπαιζαν κυνήγι του θησαυρού: αυτού που εκπροσωπεί το σώμα μιας ανήλικης ιθαγενούς. Ηταν η πρώτη καταδίκη για τον ομαδικό βιασμό ενός ιθαγενούς κοριτσιού στην Αργεντινή. «Να ακολουθήσουν πολλές και δίκαιες καταδίκες για κάθε βιασμό», απαιτεί και με τη νομοθετική του πρωτοβουλία το Κίνημα ιθαγενών Γυναικών για το Ευ Ζην.