«Γευματίσαμε με τους εκδότες του Τεντ και έπειτα δειπνήσαμε υπέροχα σε ένα ελληνικό εστιατόριο – αγνοώντας ευχάριστα τις τιμές: συκώτι κοτόπουλου και πατέ σολομού, μουσακάς με τυρί, μελιτζάνες, κοτόπουλο με ρύζι, ελληνική ρετσίνα και ένα ουράνιο μπολ με υπέροχα φρέσκα φρούτα και κρέμα για εμένα». Το απόσπασμα, από τον Μάρτιο του 1960, είναι από τα εκατοντάδες στα οποία η Σίλβια Πλαθ αναφερόταν σε φαγητά, όμορφα τραπέζια και συνταγές.
Γιατί μπορεί οι περισσότεροι άνθρωποι να γνωρίζουν περισσότερα για την κατάθλιψη, τις κρίσεις και την αυτοκτονία της Σίλβια Πλαθ παρά για το έργο της ή τα ποιήματά της, μπορεί στο συλλογικό υποσυνείδητο να έχει χαραχθεί η εικόνα μιας απελπισμένης νοικοκυράς, «αλλά είναι ένα θολό στερεότυπο γιατί από τα γράμματα και τα ημερολόγιά της προκύπτει ότι έβρισκε και χαρά και ευχαρίστηση σε πολλές γήινες απολαύσεις, ανάμεσά τους και ξεχωριστή για το φαγητό».
Αυτά γράφει η Ρεμπέκα Μπριλ, της Σχολής Καλών Τεχνών στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα, που τους μήνες της πανδημίας διαβάζοντας ξανά τα κείμενα της αγαπημένης της συγγραφέα ανακάλυψε πως «στην πράξη, σχεδόν δεν υπήρχε ούτε μια ημέρα –ακόμα και τις πιο σκοτεινές στιγμές της– κατά την οποία η Σίλβια Πλαθ να μην έγραφε κάποια αναφορά για το τι έτρωγε ή μαγείρευε, κάποιες φορές πληθωρικά, λυρικά, κι άλλες μάλλον πεζά».
Ετσι γεννήθηκε το Sylvia Plath’s Food Diary (@whatsylviaate), (Το ημερολόγιο Φαγητού της Σίλβια Πλαθ, @τιετρωγεηΣίλβια), ένας λογαριασμός στο Twitter όπου η Ρεμπέκα Μπριλ ποστάρει καθημερινά «όλα όσα η Σίλβια έχει φάει σύμφωνα με τα ημερολόγια, την αλληλογραφία, τα ποιήματα και άλλα κείμενά της».
Και που κάθε Κυριακή συνοδεύεται από εικονογράφηση που επιμελείται η καλλιτέχνιδα Λίλι Γκιμπς Τέιλορ.
«[…] κιτρινοπράσινα αβοκάντο κομμένα στη μέση και γεμισμένα με κρέας καβουριών και μαγιονέζα, δίσκους με ψητό κρέας και κρύο κοτόπουλο και κάθε τόσο ένα κρυστάλλινο μπολ γεμάτο χαβιάρι» περιέγραφε στο μοναδικό της μυθιστόρημα «Γυάλινος Κώδωνας». «Πίνω κρασί και σέρι μόνη μου γιατί μου αρέσει, γιατί μου προσφέρει αυτή την ίδια αισθησιακή αίσθηση όπως όταν τρώω αλατισμένα καρύδια ή τυρί: πολυτέλεια, ευχαρίστηση, ερωτική χροιά», έγραφε το 1953.
«Μετά από ένα γεύμα ή δείπνο με πουρέ πατάτας και λουκάνικο, ξαπλώσαμε στο κρεβάτι, κάναμε έρωτα και κοιμηθήκαμε έναν άρρωστο, οδυνηρό, σχεδόν επιθανάτιο ύπνο», σημείωνε τον Μάιο του 1958. Και από το 1960 έρχεται αυτή η συνταγή για κόκκινο λάχανο που ταιριάζει με χοιρινό ή λουκάνικα: «Τσιγαρίστε ένα-δύο κρεμμύδια ψιλοκομμένα μαζί με κυβάκια μπέικον. Προσθέστε ένα κόκκινο λάχανο κομμένο σε λεπτές λωρίδες, που έχετε προηγουμένως μουλιάσει σε κρύο νερό, δύο ξινόμηλα σε λεπτές ροδέλες, μια χούφτα σταφίδες και ένα φλιτζάνι μηλίτη ή κόκκινο κρασί. Σκεπάστε την κατσαρόλα και μαγειρέψτε σε σιγανή φωτιά επί δύο ώρες προσθέτοντας κι άλλο μηλίτη ή κρασί αν εξατμιστεί».
Πρόθεση της Μπριλ είναι να φωτίσει μια άλλη, άγνωστη, πλευρά της διάσημης ποιήτριας, «που παραπονιόταν ότι έπρεπε να κάνει μια τάρτα μήλου αντί να μελετήσει τον Λοκ ή να γράψει, αλλά συνάμα αποκαλούσε τη συγγραφέα του “The Joy of Cooking” (“Η χαρά της μαγειρικής”) “η ιερή μου Ιρμα Ρομπάουερ” και αυτό το βιβλίο συνταγών ένα σπάνιο μυθιστόρημα με όλα τα σωστά καρυκεύματα».
Ετσι, παρά τη φήμη ότι ήταν ανορεξική, μέρα με την ημέρα μέσα από τα τουίτ της Μπριλ μαθαίνουμε πως τα αγαπημένα της πιάτα ήταν γεμάτα βούτυρο και ξινόκρεμα, της άρεσαν τα κάθε είδους τοστ (με ρέγγα, μανιτάρια, μπέικον κ.λπ.), έπινε πολύ γάλα (έως και 8 φλιτζάνια την ημέρα) ή δεν αντιστεκόταν στο «ουράνιο κέικ» – όπως βάφτισε ένα γλύκισμα του οποίου τη λεπτομερή συνταγή με οδηγίες βήμα το βήμα μοιράστηκε σε γράμμα της το 1959.
Η απόλαυση και η παγίδα του φούρνου
Υπάρχει ένας ολόκληρος συμβολικός χώρος και τόπος σε αυτές τις μαγειρικές αναφορές. «Της άρεσε πολύ να ψήνει, πολλά πράγματα σχετίζονται με τον φούρνο», γράφει η Μπριλ, «και νομίζω ότι υπάρχει κάτι ανατρεπτικό στην εικόνα μιας Σίλβια Πλαθ που ασχολείται τόσο με τον φούρνο, όμως σε εμπειρίες που δεν φέρνουν θάνατο αλλά κέικ».
Η Πλαθ που πάλεψε επί χρόνια με την κατάθλιψη, αυτοκτόνησε το 1963, στα 31 της χρόνια, βάζοντας το κεφάλι της στον φούρνο με ανοιχτό το αέριο, αφού πρώτα είχε φτιάξει πρωινό για τα παιδιά της. «Πολλές είναι οι ερμηνείες που λένε πως ένιωθε τόσο παγιδευμένη από την οικιακή ζωή, που έβαλε το κεφάλι της στην ίδια αυτή παγίδα, στο κλουβί που την αιχμαλώτιζε», λέει η Μπριλ.
Είναι αλήθεια πως ο γάμος της με τον ποιητή Τεντ Χιουζ ήταν τραυματικός και στα ημερολόγιά της περιγράφει την κακοποίηση που γνώρισε από αυτόν. Οπως είναι αλήθεια πως τα ημερολόγιά της είναι γεμάτα από την αγωνία πως οι κοινωνικές επιταγές για τα καθήκοντά της ως συζύγου και μητέρας θα έπνιγαν την ποιητική της φωνή, φόβος που δεν λείπει από μαγειρικές της αναφορές: όπως όταν το 1951 έγραφε «Θεέ μου, θα πρέπει να χαθώ μαγειρεύοντας ομελέτα για έναν άντρα;»
Αλλά, όπως σημειώνει η Μπριλ, «Τα κείμενά της αποκαλύπτουν μια πιο σύνθετη σχέση της τόσο με το φαγητό όσο και με την οικιακή ζωή. Οσο κι αν απεχθανόταν τους πατριαρχικούς περιορισμούς που της επέβαλλαν, συνάμα απολάμβανε τον αισθησιασμό της καθημερινής ζωής, περιλαμβανομένου του φαγητού». Ποτέ δεν είναι απόλυτο το σκοτάδι. Αυτές οι μαγειρικές της αφηγήσεις το αποδεικνύουν.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας